Có "lợi ích nhóm" khi nhiều Bộ không muốn rời xa DN "sân sau"?

Hôm nay (28.5), Quốc hội đã nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày  báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2016.

Theo Báo cáo Kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại DN và cổ phần hóa DNNN giai đoạn 2011-2016 của Đoàn giám sát của Quốc hội, qua 11 năm triển khai bán vốn nhà nước, công tác bán vốn của Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) từng bước được chuẩn hóa và mang tính chuyên nghiệp, đến 30.9.2017 kết quả bán vốn thu được gấp 3,4 lần giá vốn. 

Tuy nhiên, quá trình quản lý vốn Nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty chưa triệt để tách chức năng thực hiện các quyền chủ sở hữu với chức năng quản lý hành chính Nhà nước; quyền chủ sở hữu và chủ động kinh doanh của doanh nghiệp cũng chưa bóc tách rõ ràng; chưa có đầu mối chịu trách nhiệm chính việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước...

"Ở một số doanh nghiệp Nhà nước làm ăn thua lỗ, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu thấp hơn chi phí vay vốn trung bình của các tổ chức tín dụng, tỷ lệ nợ phải trả trên tổng tài sản cao. Tại một số doanh nghiệp Nhà nước còn xảy ra tình trạng tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, làm thất thoát tài sản Nhà nước, buộc phải xử lý cán bộ vi phạm mắc sai phạm - báo cáo nêu.

Hôm nay (28.5), Quốc hội dành trọn 1 ngày tiến hành thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa DNNN giai đoạn 2011 - 2016.

Sau khi nghe báo cáo thảo luận ở hội trường các đại biểu đã thảo luận sôi nổi. ĐB Hoàng Quang Hàm – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ cho rằng, cử trị tại huyện Tam Nông (Phú Thọ) rất bức xúc vì 50 ha đất “bờ xôi ruộng mật” đã di dời để làm nhà máy Ethanol Phú Thọ đã chi hàng nghìn tỷ đồng nhưng đã dừng triển khai hoạt động 5-6 năm nay, nhà xưởng, thiết bị mấy móc bị đắp chiếu, rất xót xa. Khi làm việc với Tổng công ty tàu thủy cho thấy vẫn tiếp tục thua lỗ lớn…

ĐB tỉnh Phú Thọ đề nghị, cần phải quyết liệt hơn trong việc xử lý vì càng để lâu hậu quả càng nghiêm trọng nên xin ý kiến Bộ Chính trị trình Quốc hội để xử lý dứt điểm.

Đề cập đến tình trạng chậm thực hiện tách chức năng đại diện chủ sở hữu Nhà nước của các Bộ, ĐBQH tỉnh Bắc Giang Leo Thị Lịch đặt vấn đề: "Nhiều Bộ ngành không muốn rời xa các doanh nghiệp vốn được coi là sân sau của mình. Đây phải chăng là biểu hiện của lợi ích nhóm hay là nguyên nhân dẫn tới nhóm lợi ích khi một số cơ quan quản lý Nhà nước vừa “đá bóng, vừa thổi còi"

Nữ ĐBQH tỉnh Bắc Giang cho rằng, việc này không thực hiện khách quan trong xây dựng chính sách, nhất là chính sách đối với môi trường hoạt động của DN nói chung. Từ đó làm giảm hiệu quả quản lý nhà nước của cơ quan nhà nước vừa tạo ra sự ỉ lại không chịu vươn lên của DNNN, vừa làm méo mó môi trường cạnh tranh và gây ra nhiều hiện tượng tiêu cực tham nhũng, lãng phí như thực tiễn vừa xảy ra trong thời gian qua. 

Bà Lịch đề nghị, thời gian tới phải thực hiện triệt để nội dung này như trong kiến nghị của đoàn giám sát. Hiện nay vẫn còn hiện tượng giao nhiệm vụ cho DNNN thực hiện các nhiệm vụ chính sách xã hội, việc không tách bạch giữa làm kinh doanh với làm công cụ xã hội đã tạo gánh nặng cho DNNN trong việc phải lo gánh vác nhiệm cụ công ích.

Về vấn đề bảo toàn vốn doanh nghiệp Nhà nước, nữ ĐB tỉnh Bắc Giang cho rằng hiện vẫn chỉ bảo tồn vốn tài sản trên sổ sách còn giá trị thực tế giảm nhiều lần, có đơn vị gần như mất hết. 

Bà Lịch đề nghị, chính sách khấu hao cần nghiên cứu lại để "vốn bỏ ra tương đương một chiếc ôtô thì 10 - 20 năm sau vốn đó vẫn phải đủ giá trị mua chiếc xe tính năng tương đương".