Đã có 7 loại nông sản thu trên 3 tỷ USD, Việt Nam hướng đến mốc 55 tỷ USD xuất khẩu nông sản

Xuất khẩu nông sản chờ bùng nổ trong năm 2023

Ngay từ đầu năm 2023 đã ghi nhận những tín hiệu tích cực từ một số thị trường xuất khẩu nông sản quan trọng của Việt Nam. Thứ trưởng nhận định như thế nào về những tín hiệu này?

-Ngày 8/1/2023, Trung Quốc chính thức mở cửa biên giới trở lại sau một thời gian dài thực hiện Zero Covid với những biện pháp kiểm soát rất khắt khe. Để tận dụng cơ hội tăng tốc xuất khẩu, tạo đầu kéo cho sản xuất, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các ngành chức năng, trong đó có Bộ NNPTNT họp với các tỉnh biên giới phải mở cửa tối đa, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp thông quan.

Nhờ đó, theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong tháng 1/2023, xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam đã đạt 3,73 tỷ USD, thặng dư thương mại đạt 647 triệu USD, nông sản Việt Nam đã xuất khẩu tới 200 quốc gia và vùng lãnh thổ và ngày càng được ghi nhận. 

Tin vui ngay từ tháng đầu năm 2023 đã tiếp tục khẳng định nông nghiệp đang là lợi thế của Việt Nam, cần phát huy bằng cách đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng bằng chế biến và chế biến sâu thì chắc chắn sẽ có kết quả tốt hơn trong những tháng tới.

Nhìn lại năm 2022, xuất khẩu nông lâm thủy sản đã lập được kỷ lục mới. Trên đà thắng lợi đó, Thứ trưởng dự báo như thế nào về những mặt hàng có thể tạo ra đột phá trong năm 2023?

-Năm 2022 được đánh giá là năm rất khó khăn với cả nền kinh tế thế giới và Việt Nam, tác động của hậu Covid-19 rất nặng nề, xung đột Nga – Ukraine khiến lạm phát tăng. Tuy vậy, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo trực tiếp từ Thủ tướng Chính phủ, nông nghiệp Việt Nam vẫn đạt được kết quả ấn tượng. 

Tôi có thể ví dụ, sản lượng lúa đạt 42,7 triệu tấn, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu trên 7,13 triệu tấn, giá trị 3,47 tỷ USD. Xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt tới 53,23 tỷ USD, thặng dư thương mại 8,6 tỷ USD, tăng 32,7%, trong khi cả nền kinh tế thặng dư thương mại là 11 tỷ USD. Như vậy thặng dư thương mại ngành nông nghiệp chiếm 70% trong thặng dư thương mại của nền kinh tế.

Đáng chú ý, có đến 7 mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 3 tỷ USD, 11 mặt hàng trên 1 tỷ USD; ví dụ xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 17,1 tỷ USD; xuất khẩu tôm đạt 4,33 tỷ USD; cao su 3,31 tỷ USD,… Những con số này chứng tỏ chúng ta đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới và trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Do vậy, Bộ NNPTNT xác định, năm 2023, vẫn tiếp tục thúc đẩy 7 mặt hàng xuất khẩu có lợi thế đạt trên 3 tỷ USD dù có một số tín hiệu thị trường khó khăn. Đơn cử, tiềm năng, lợi thế của ngành lâm nghiệp tuy khó khăn trong việc khai thác các đơn hàng do lạm phát tăng nhưng vẫn có thể phát huy được và tập trung vào một số mặt hàng mới như viên nén, dăm gỗ, đây là những mặt hàng có thể đạt trên 3,5 tỷ USD.

Bên cạnh đó, cần tập trung phát triển ở nhiều thị trường để có giá trị gia tăng cao; thủy sản vẫn là một lợi thế với hai mặt hàng chiến lược là tôm và cá tra; trong đó, tiếp tục phát huy thị trường Mỹ, Trung Quốc để tăng tốc xuất khẩu cá tra.

Đối với mặt hàng rau hoa quả, lợi thế từ các nghị định thư Việt Nam đã ký với Trung Quốc về xuất khẩu chính ngạch đã giúp xuất khẩu sầu riêng, khoai lang, chanh leo ngày càng thuận lợi. Nhờ đó, giá nhiều loại trái cây đã tăng đáng kể ngay từ đầu năm. Đây là tín hiệu đáng mừng.

Về cơ cấu thị trường, ngoài thị trường chủ lực như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản thì ghi nhận sự tăng tốc ở thị trường EU, Anh,…

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng phải lưu ý, càng hội nhập sâu thì tiêu chí của các thị trường càng khắt khe, do vậy phải tích cực đổi mới sản xuất, nâng cao chất lượng  để đáp ứng được yêu cầu của từng thị trường.

Xuất khẩu nông sản hướng đến mục tiêu 55 tỷ USD

Trong cuộc họp tổng kết ngành nông nghiệp năm 2022, bàn phương hướng, nhiệm vụ năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2023 là 55 tỷ USD. Theo Thứ trưởng đâu là cơ sở để chúng ta hoàn toàn tự tin với mục tiêu này?

Có thể khẳng định, sản lượng, giá trị của ngành nông nghiệp đã tăng liên tục trong những năm qua với tốc độ tăng rất nhanh. Đó là kết quả tất yếu của việc chúng ta đã có một nền tảng tốt từ tổ chức sản xuất đến sơ chế, chế biến, xúc tiến thương mại. 

Trong hệ sinh thái ngành nông nghiệp, ngày càng có nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân cùng xây dựng mối liên kết bền chặt. Ngành nông nghiệp đã thực hiện tái cơ cấu trong 10 năm qua, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa và từng bước chuyển sang tư duy kinh tế nông nghiệp.

Những thay đổi mang tính đột phá trong quá trình tổ chức sản xuất phải kể đến như Mỹ đã công nhận sản xuất cá tra của Việt Nam trình độ tương đương Mỹ, thị trường Nhật Bản đã chấp thuận nhập khẩu thịt gà của Việt Nam với số lượng ngày càng lớn. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn.

Dù vậy, thị trường thế giới đang có những rào cản cơ bản, biến đổi khí hậu phức tạp, nguyên liệu đầu vào tăng cao, đây là yếu tố khó khăn cho sản xuất. Trong bối cảnh lạm phát tăng cao, không có cách nào khác là nâng cao giá trị sản phẩm; cơ cấu lại gắn với truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số để đáp ứng yêu cầu của từng thị trường. Với những giải pháp mạnh, cộng với sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NNPTNT tự tin sẽ hoàn thành mục tiêu Chính phủ giao.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!