"Đến cuối năm chưa chắc đã hoàn thành mục tiêu đề án tái đào tạo nghề"

Nhiều doanh nghiệp chưa biết thông tin về hỗ trợ đào tạo nghề

Sáng nay (18/5) Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) Bảo hiểm xã hội Việt Nam (BHXH), Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ (Vinasme) Việt Nam và USAID đã tổ chức Hội thảo Thúc đẩy hỗ trợ đào tạo nghề cho doanh nghiệp và người lao động theo Nghị quyết 68 của Chính phủ.

Phát biểu tại phiên khai mạc, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) cho rằng, Việt Nam đang bước vào thời kỳ phục hồi, kinh tế tăng trưởng 5,03% điều này là tín hiệu vui nhưng mức này vẫn thấp hơn so với kỳ vọng.

Dịch Covid-19 đã tác động xấu tới hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống khiến 16,9 triệu lao động bị tác động tiêu cực. Trong đó, có gần 1 triệu người mất việc, 5,1 triệu người phải tạm nghỉ việc, 13,7 triệu lao động bị giảm thu nhập.

Dịch bệnh khiến nhiều doanh nghiệp thiếu hụt lao động. Thống kê của Tổng cục Thống kê trong quý I/2022 cho thấy, tỷ lệ thiếu hụt là 2-3%. Cũng theo báo cáo của đơn vị này, hiện nay 75% lao động trong cả nước chưa có tay nghề, trình độ. Điều này tác động xấu tới hoạt động sản xuất tăng năng suất kinh doanh, cơ hội phát triển của doanh nghiệp.

Mặc dù, năm 2021 Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động cụ thể ban hành gói hỗ trợ tái đào tạo nghề cho lao động, tuy vậy, nhiều doanh nghiệp chưa nắm bắt được thông tin, hiệu quả thực hiện còn thấp.

"Nhiều doanh nghiệp chưa hiểu đủ, chưa hiểu đúng về chính sách vô tình làm mất cơ hội phát triển, gây thiệt thòi cho người lao động", ông Thân nói.

Ông Trương Anh Dũng - Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp một lần nữa nhấn mạnh những thiệt hại do Covid-19. Dịch đã tác động gây những tác động kép, vừa tác động giảm hoạt động kinh tế lẫn xã hội.

Trong bối cảnh đó, chúng ta phải đối mặt với nhiều thách thức, một trong những thách thức đó là sự thiếu hụt nghiêm trọng lao động. Đơn cử như ngành du lịch, có tới 80% lao động bỏ việc, nghỉ việc.

"Nhiều doanh nghiệp thậm chí còn phải vay mượn lao động để tổ chức sản xuất. Tuy nhiên, thiếu hụt nghiêm trọng nhất vẫn là thiếu hụt kỹ năng lao động, điều này tác động tiêu cực tới hoạt động sản xuất", ông Dũng nói.

Nhận thấy điều này, Chính phủ đã ban hành nghị quyết 68, Quyết định 23 trong đó đề ra mục tiêu sử dụng quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để tái đào tạo nghề cho lao động.

Mặc dù chính sách nhân văn, tích cực nhưng nhiều DNVVN cũng như người lao động lại chưa nắm được thông tin. Có doanh nghiệp nắm được thông tin nhưng không đủ điều kiện để triển khai.

Kết quả đào tạo nghề chưa đạt như kỳ vọng, vì sao?

Báo cáo từ Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐTBXH) cho thấy, tính đến tháng 5/2022, theo báo cáo của các địa phương, có trên 200 doanh nghiệp yêu cầu hỗ trợ và đề nghị được hướng dẫn về thủ tục thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo để duy trì việc làm cho người lao động. Trong đó, có 60 đơn vị đã gửi hồ sơ đề nghị hỗ trợ đào tạo, duy trì việc làm cho trên 30.000 lao động.

Sở LĐTBXH của 14 tỉnh, thành phố đã thẩm định, phê duyệt cho 36 đơn vị, hỗ trợ đào tạo để duy trì việc làm cho gần 9.000 lao động, kinh phí hỗ trợ trên 54 tỷ đồng. Con số này còn quá ít so với kỳ vọng mục tiêu của đề án dành tới 4.500 tỷ để tái đào tạo nghề cho lao động.

Sở dĩ việc triển khai còn chậm, là bởi đề án đối mặt với nhiều khó khăn thách thức cả chủ quan, lẫn khách quan.

Ông Nguyễn Việt Hà - Trường CĐ nghề Long Biên (Trực thuộc Công ty May 10) cho rằng cái khó hiện nay là doanh nghiệp vẫn phải hoạt động sản xuất kinh doanh, vì vậy nếu đào tạo cần xây dựng chương trình đào tạo phù hợp, linh hoạt.

Đại diện lãnh đạo trường CĐ Nghề Công nghiệp Hà Nội cũng cho rằng cần phải rút ngắn thời gian thực hiện, làm thủ tục.

"Thực tế quá trình làm hồ sơ để được phê duyệt mất quá nhiều thời gian. Lúc doanh nghiệp cần thì không được phê duyệt, lúc duyệt thì doanh nghiệp lại bận không thể đào tạo", vị này nói.

Ông Nguyễn Văn Thân cũng thừa nhận thực tế các doanh nghiệp vừa và nhỏ rất khó để có thể chứng minh doanh thu giảm hay thay đổi công nghệ sản xuất. Bởi vì nhỏ, tài chính thấp nên khó khăn về tiền để thay đổi công nghệ.

"Đó là chưa kể việc nhiều doanh nghiệp ngại trách nhiệm, ngại phải 'ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng', lợi ích đâu chưa thấy mà thấy phiền hà. Nói thật, đây là tiền nhà nước hỗ trợ chỉ cần chi tiêu sai 1 đồng là đi tù, doanh nghiệp rất ngại", ông Thân nhấn mạnh.

Nhiều doanh nghiệp cũng cho rằng, chính sách tuy nhân văn nhưng thời gian triển khai ngắn, điều kiện nhiều, kèm theo đó, thủ tục giấy tờ cũng còn nhiều phức tạp.

"Thời gian cần phải kéo dài, ngắn thế này là đánh đố lao động rồi. Bộ Tài chính còn cho chúng tôi tiền để mời doanh nghiệp, cán bộ đến đi học học chuyển đổi, cập nhật khoa học, công nghệ mới mà người ta còn không đi học vì nó không cấp bách. Vì thế, phải có cách làm mới nếu không  tới hết năm đề án tái đào tạo nghề cũng chưa chắc đạt được mục tiêu", ông Thân nói thêm.