Kinh tế Mỹ trước đà tăng trưởng ngoạn mục, liệu gói cứu trợ 1,9 nghìn tỷ USD của Biden còn phù hợp?

Dữ liệu ngành sản xuất công bố đầu tuần này cho thấy ngành đang chứng kiến mức tăng trưởng cao nhất kể từ tháng 8/2018. Báo cáo từ Viện Quản lý Cung ứng cũng chỉ ra rằng các nhà kinh tế dự báo tốc độ tăng trưởng trong nửa đầu năm 2021 của nền kinh tế Mỹ lớn hơn nhiều mức tăng một con số từng dự báo vào cuối năm 2020.

Cục Dự trữ Liên bang Atlanta thậm chí công bố dự báo rằng Mỹ có thể ghi nhận tăng trưởng GDP 10% trong quý I/2021. Dự báo xuất hiện ngay sau một báo cáo vào cuối tuần trước cho thấy bình quân thu nhập cá nhân đã tăng 10% trong tháng 1/2021, phần lớn nhờ vào gói kích thích mà ông Trump phê duyệt ngay trước khi rời nhiệm sở, bao gồm khoản chi tiền mặt 600 USD cho mỗi cá nhân. Tài sản hộ gia đình tăng gần 2 nghìn tỷ USD trong tháng 1 dù chi tiêu tiêu dùng chỉ tăng 2,4%, tương đương 340,9 tỷ USD.

Những con số khả quan như vậy cùng khoản tiết kiệm gần 4 nghìn tỷ USD trong nền kinh tế không chỉ dự báo tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ của quý I mà còn báo trước triển vọng tăng trưởng trong cả năm 2021.

Nhà phân tích kinh tế Ed Yardeni từ Yardeni Research nhận định: “Đà phục hồi chữ V của GDP thực tế vẫn sẽ tiếp diễn trong nửa đầu năm nay và có thể kéo dài đến cuối năm… Tuy nhiên, nó không còn nằm trong khái niệm phục hồi nữa, vì GDP thực tế sẽ phục hồi hoàn toàn sau quý I hiện tại. Thời kỳ sau đó sẽ là thời điểm GDP tăng trưởng với tốc độ kỷ lục”.

Các nhà kinh tế trước đây đã không kỳ vọng nền kinh tế Mỹ phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch cho đến ít nhất quý II hoặc quý III năm nay, nếu không muốn nói là muộn hơn. Nhưng thực tế cho thấy thực trạng của nền kinh tế Mỹ khả quan hơn nhiều so với dự báo. Khả năng phục hồi mạnh mẽ kết hợp với các kích thích tài chính và tiền tệ chưa từng có đã đẩy nhanh đáng kể đà tăng của nền kinh tế.

“Với sự hỗ trợ mạnh mẽ của các chính sách kích thích mạnh mẽ của liên bang và tiến độ tiêm vắc xin đang được đẩy mạnh, tăng trưởng GDP năm nay có thể đạt mức tăng mạnh nhất mà chúng tôi từng thấy trong nhiều thập kỷ”, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang New York John Williams cho biết trong một bài phát biểu vào tuần trước.

Liệu gói kích thích 1,9 nghìn tỷ của Tổng thống Biden còn cần thiết

Trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ ghi nhận những dự báo khả quan như vậy, có nhiều câu hỏi xoay quanh việc gói kích thích kinh tế trị giá 1,9 nghìn tỷ USD mà chính quyền Biden thúc đẩy có còn cần thiết hay không. Nền kinh tế Mỹ đang sẵn sàng chứng kiến tốc độ tăng trưởng cao nhất từ năm 1984 đến nay liệu có cần một gói chi tiêu lớn như vậy vào thời điểm mà thâm hụt ngân sách chính phủ dự kiến sẽ tăng lên mức 2,3 nghìn tỷ USD trong năm nay?

Hơn nữa, thị trường cũng quan ngại đà tăng trưởng nóng cùng các gói kích thích liên tiếp như vậy có thể tạo ra lạm phát, đặc biệt là khi FED báo hiệu tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng như hiện nay.

“Nền kinh tế đang nóng và sẽ tiếp tục tăng trưởng nóng hơn nhờ sức mạnh điên cuồng của các kích thích tài khóa và tiền tệ” - ông Yardeni cho hay.

Từ góc độ vi mô, nhiều nhà quan sát chỉ ra rằng vẫn còn chỗ cho gói kích thích mới của ông Biden, do những yếu kém vẫn còn tồn tại trong nền kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực dịch vụ và thị trường lao động.

Theo Cục Thống kê Lao động, tính đến tháng 1/2021, mặc dù tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ đã giảm từ mức kỷ lục 14,8% trong thời kỳ đầu đại dịch xuống chỉ còn 6,3%, nhưng số việc làm trong lĩnh vực khách sạn đã giảm hơn 3,8 triệu so với một năm trước và tỷ lệ thất nghiệp trong ngành này vẫn ở mức kỷ lục 15,9%.

“Vấn đề nhức nhối nhất mà chúng ta đang đối mặt hiện nay là thị trường lao động” - nhận định của ông Troy Ludtka, nhà kinh tế Mỹ tại Natixis khi nền kinh tế Mỹ vẫn bị thiệt hại tới 10 triệu việc làm so với thời điểm trước đại dịch. Ông Troy dự báo tình trạng mất an ninh lương thực, nghèo đói và bất bình đẳng sẽ đạt mức cao nhất trong nhiều thế hệ do hệ quả của cuộc khủng hoảng đại dịch. Nhưng “Tin tốt là chúng tôi đang phục hồi rất nhanh… Chúng ta sẽ chứng kiến một nền kinh tế trở lại mức sản lượng trước đại dịch sớm hơn nhiều so với kỳ vọng.”

Joseph Brusuelas, nhà kinh tế trưởng của RSM thì dự báo tốc độ tăng trưởng của kinh tế Mỹ trong quý II có thể lên tới gần 9% khi các tiểu bang mở cửa hoàn toàn và nhu cầu hộ gia đình bị kìm nén suốt năm qua do đại dịch được giải phóng.