Lý do hầm Hải Vân 2 vừa khánh thành lại sắp phải đóng cửa?

Ngày 11/1, hầm Hải Vân 2 được thông xe, vượt tiến độ xây dựng 3 tháng so với kế hoạch. Tại buổi Lễ khánh thành, ông Hồ Minh Hoàng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả đã chính thức thông báo việc Tập đoàn Đèo Cả sẽ cố gắng tổ chức vận hành cho các phương tiện lưu thông qua 2 ống hầm trong 20 ngày, từ ngày 01/02/2021 đến hết ngày 21/02/2021 (tức từ ngày 20 tháng Chạp năm Canh Tý đến ngày 10 tháng Giêng năm Tân Sửu).

Sau thời gian trên, hầm Hải Vân 2 sẽ tạm dừng vận hành, hầm Hải Vân 1 vẫn hoạt động bình thường, để chờ cơ quan chức năng giải quyết các kiến nghị mà nhà đầu tư đã báo cáo nhiều lần trước đây.

Chưa được bố trí vốn, doanh nghiệp không đủ tiền vận hành?

Lý giải vì việc đóng cửa hầm Hải Vân 2, ông Hồ Minh Hoàng cho rằng, việc này sẽ ảnh hưởng đến nhân dân nhưng không thể nào làm khác hơn khi gần 3 năm qua, các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết. Điều đó dẫn tới một sự lãng phí tài sản rất lớn của doanh nghiệp và người dân chính là đối tượng chịu thiệt.

Do những vướng mắc, bất cập, dù đã kiến nghị nhiều lần vẫn chưa được giải quyết, thường trong tình trạng “được xem xét” và “tiếp tục xem xét”. Áp lực tài chính, trả nợ ngân hàng, chi phí vận hành hầm không đảm bảo, trong khi đó khả năng giải quyết của cơ quan chức năng thường luẩn quẩn, làm mất niềm tin từ phía nhà đầu tư.

Còn theo ông Ngọ Trường Nam, Tổng giám đốc Công ty CP Đèo Cả (đơn vị vận hành-khai thác hầm Hải Vân), kinh phí vận hành hầm Hải Vân 1 là gần 100 tỷ mỗi năm, hầm Hải Vân 2 cũng tương tự.

"Đóng hầm Hải Vân 2 do chủ đầu tư đang khó khăn về tài chính, thiếu kinh phí vận hành. Đây là việc không mong muốn để chờ cơ quan quản lý giải quyết các kiến nghị về tài chính của dự án", ông Nam nói.

Theo đại diện Chủ đầu tư, hầm Hải Vân 2 là một trong bốn dự án thành phần thuộc dự án hầm đường bộ Đèo Cả, bao gồm hầm Đèo Cả, Cổ Mã, hầm Cù Mông và Hải Vân 2 với tổng vốn đầu tư vốn đầu tư 21.612 tỷ đồng. Trong đó, vốn Nhà nước hỗ trợ 5.048 tỷ đồng, vốn nhà đầu tư huy động 16.564 tỷ đồng.

Ngoài ra, Bộ GTVT cho phép nhà đầu tư sử dụng 6 trạm thu phí là Đèo Cả, Bàn Thạch, Cù Mông, La Sơn - Túy Loan, Phước Tượng - Phú Gia và Ninh An để hoàn vốn cho các hầm trong khoảng 27 năm.

Riêng hầm Hải Vân 2 và đường dẫn hai đầu cầu có tổng mức đầu tư 8.516 tỷ đồng, là tuyến hầm đường bộ dài nhất Đông Nam Á, được xây dựng trên nền hầm lánh nạn của Hải Vân 1 trước đây.

Năm 2017, sau khi hoàn thành giải phóng mặt bằng, tái định cư hầm Cổ Mã, phần vốn Nhà nước 5.048 tỷ đồng còn lại 1.180 tỷ đồng. Chính phủ đã quyết định sử dụng kinh phí này để giải phóng mặt bằng, tái định cư hai dự án hầm Cù Mông và Hải Vân 2. Tuy nhiên hiện số vốn này vẫn chưa được bố trí, hoàn trả lại cho các dự án hầm.

Ngoài ra, trong 6 trạm thu phí được Nhà nước cam kết cho doanh nghiệp ký hợp đồng thu phí để hoàn vốn dự án, đến nay cao tốc La Sơn - Túy Loan chưa thực hiện được. Theo tìm hiểu, đây là dự án đầu tư bằng vốn ngân sách nên doanh nghiệp không được quyền thu phí.

"Dự án hầm Hải Vân 2 là công trình xây dựng cuối cùng trong số bốn hầm đường bộ, việc không nhận được khoản hỗ trợ 1.180 tỷ đồng và không được thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan khiến phương án tài chính bị phá vỡ", ông Ngọ Trường Nam cho hay.

Thời gian qua, để hoàn thành dự án theo đúng kế hoạch, nhà đầu tư đã chịu khoản lãi vay ngân hàng để bù đắp nguồn vốn thiếu, riêng chi phí lãi vay cho phần vốn 1.180 tỷ đồng đã phát sinh thêm khoảng 300 tỷ đồng.

"Việc thu phí tại trạm Bắc Hải Vân là để hoàn vốn cho việc sửa chữa hầm Hải Vân 1 và dự án Phú Gia - Phước Tượng, không đủ kinh phí vận hành hầm Hải Vân 2", ông Nam giải thích thêm và cho rằng việc đóng cửa hầm gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư.

Tháo gỡ khó khăn, đồng hành cùng doanh nghiệp

Được biết, trong năm 2020, Bộ GTVT đã nhiều lần kiến nghị Thủ tướng xem xét bố trí vốn ngân sách hỗ trợ dự án hầm Hải Vân 2, qua đó thực hiện cam kết hợp đồng và bảo đảm hiệu quả tài chính của dự án. Ngoài ra, để bù đắp nguồn vốn không thu phí trạm La Sơn - Túy Loan, nhà nước cần bù đắp cho dự án khoảng 2.280 tỷ đồng.

Gần nhất vào ngày 28/12/2020, Bộ GTVT tiếp tục kiến nghị Chính phủ giải ngân vốn nhà nước cam kết hỗ trợ cho dự án hầm Hải Vân 2, với số tiền 1.180 tỷ đồng. Bộ này đề xuất trước mắt Chính phủ chấp thuận bố trí 50 tỷ đồng từ nguồn dự phòng cho dự án, phần còn lại cân đối trong năm 2020, 2021 và kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021- 2025.

Theo ông Nguyễn Viết Huy, Phó vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (Bộ GTVT), các dự án PPP cần có sự hỗ trợ của nhà nước để bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên. Do đó, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư.

"Đóng cửa hầm Hải Vân 2 gây thiệt hại của người dân và doanh nghiệp, không ai mong muốn điều đó. Chúng tôi hy vọng Chính phủ sớm giải quyết kiến nghị của Bộ GTVT và doanh nghiệp", ông Huy nói.

Tại lễ khánh thành hầm Hải Vân 2, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, hầm Hải Vân 2 là "món quà" rất quý chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đón Xuân mới Tân Sửu 2021.

Để công trình khai thác, sử dụng an toàn, chất lượng, hiệu quả, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT tập trung chỉ đạo và phối hợp với các địa phương cùng Tập đoàn Đèo Cả tổ chức quản lý, khai thác, vận hành công trình thông suốt và hiệu quả, bảo đảm an toàn giao thông, vệ sinh môi trường.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành có liên quan xem xét tháo gỡ những khó khăn cho doanh nghiệp và người dân nói chung, trong đó có những doanh nghiệp tham gia vào công trình hạ tầng giao thông và cụ thể là công trình hầm Đèo Cả, hầm đèo Hải Vân 2.

“Chỉ có như vậy mới khuyến khích được doanh nghiệp trong nước tham gia phát triển kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông vận tải”, Phó Thủ tướng nói./.

Hầm Hải Vân 2 dài 6,2 km được xây dựng nhằm ngăn ngừa tình trạng quá tải ở hầm Hải Vân 1 hiện nay, là công trình hầm đường bộ dài nhất khu vực Đông Nam Á. Công trình hầm đường bộ Hải Vân rút ngắn đáng kể đoạn đường qua đèo Hải Vân, nối liền Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng từ 21 km xuống còn hơn 6,2 km, bảo đảm an toàn cho các phương tiện lưu thông, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội cho các địa phương trong khu vực.

Hầm Hải Vân 2 được Tập đoàn Đèo Cả đề xuất đầu tư, triển khai sau khi thực hiện một loạt công trình hầm: Đèo Cổ Mã, Đèo Cả, Đèo Cù Mông.

Đây là một công trình khẳng định năng lực của Việt Nam, của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thực hiện một dự án mang tầm cỡ quốc tế, đã làm chủ và sáng tạo công nghệ đào hầm tiên tiến của thế giới để thực hiện dự án.