Mạnh mẽ cuộc cách mạng không dùng tiền mặt ở những nước phát triển

Trước COVID-19, nhiều quốc gia đã hướng tới một tương lai hoàn toàn không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, sự gia tăng thanh toán không tiếp xúc và mua sắm trực tuyến do đại dịch Covid-19 gây ra đã chứng kiến một sự thay đổi lớn từ tiền mặt sang thanh toán không dùng tiền mặt trên toàn cầu — nhưng không phải với tốc độ như nhau.

Ngay cả ở châu Âu, các sở thích thanh toán vẫn rất khác nhau. Tuy nhiên, có một số quốc gia đang dẫn đầu cuộc cách mạng không dùng tiền mặt. GlobalData, một công ty phân tích dữ liệu hàng đầu đã dự báo 5 quốc gia nào tại Châu Âu có nhiều khả năng sẽ dẫn đầu trong việc hướng tới một xã hội thực sự không dùng tiền mặt.

Thụy Điển

Là quốc gia châu Âu đầu tiên phát hành tiền giấy, nhưng Thụy Điển có vẻ cũng là một trong những quốc gia châu Âu đầu tiên loại bỏ chúng. Với ít hơn 32 máy ATM trên 100 nghìn người, hơn 98% công dân sở hữu thẻ ghi nợ và là một trong những quốc gia hàng đầu về thanh toán di động không tiếp xúc, tiền mặt vật lý đang nhanh chóng trở thành di tích của quá khứ ở Thụy Điển.

Việc chuyển sang một xã hội Thụy Điển không dùng tiền mặt thậm chí còn được khuyến khích bởi luật pháp. Ở Thụy Điển, việc người bán từ chối thanh toán bằng tiền mặt là hoàn toàn hợp pháp. Về cơ bản, điều này buộc người tiêu dùng phải mua hàng hóa của họ thông qua phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này kết hợp với thực tế là hầu hết các ngân hàng Thụy Điển không xử lý các giao dịch tiền mặt trong chi nhánh và máy ATM là một mặt hàng khan hiếm, không có gì ngạc nhiên khi theo Ngân hàng Trung ương Thụy Điển, Thụy Điển sẽ là một quốc gia hoàn toàn không dùng tiền mặt vào năm 2023.

Na Uy

Na Uy cũng là quốc gia châu Âu gần nhất với tương lai không dùng tiền mặt, theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới. Gần như tất cả người Na Uy (98%) sở hữu thẻ ghi nợ và ngân hàng trung ương của Na Uy cho biết chỉ 3-5% tổng số giao dịch tại điểm bán hàng được thực hiện bằng tiền mặt - với ba trong số bốn giao dịch thẻ là không tiếp xúc. Hơn nữa, hơn 95% dân số sử dụng các ứng dụng thanh toán trên thiết bị di động — và tính đến năm 2020, các ứng dụng là cách phổ biến nhất để chuyển tiền, chiếm gần 80% tổng số lần chuyển tiền.

Thậm chí, việc Na Uy chuyển sang trở thành một xã hội hoàn toàn không dùng tiền mặt đã khiến một số quan chức cấp cao của chính phủ hoan nghênh. Và một sản phẩm phụ thú vị của việc hướng tới một tương lai không tiền mặt là sự tập trung ngày càng tăng vào các loại tiền kỹ thuật số. Vào tháng 4 năm 2021, ngân hàng trung ương của Na Uy đã công khai thông báo rằng, họ đang nghiên cứu các tùy chọn tiền tệ kỹ thuật số để giúp hỗ trợ việc chuyển đổi sang một xã hội không tiền mặt.

Hà lan

Theo GlobalData, thị trường thanh toán bằng thẻ của Hà Lan dự kiến sẽ tăng trưởng 7,7% vào cuối năm 2021. Vốn đã nổi tiếng là một quốc gia dễ dàng không dùng tiền mặt, 91% người Hà Lan sử dụng các ứng dụng ngân hàng — với 90,5%. Tất cả các khoản thanh toán bằng thẻ được thực hiện bằng thẻ ghi nợ vào năm 2020.

Điều thú vị là Hà Lan là quốc gia hàng đầu châu Âu về thanh toán bằng đồng hồ thông minh không dùng tiền mặt, chiếm hơn 33% tổng giao dịch qua đồng hồ thông minh ở châu Âu. Điều này phần lớn có thể là do hai ngân hàng lớn nhất của Hà Lan tương thích với cả đồng hồ thông minh FitBit và Garmin.

Phần Lan

Ngân hàng Phần Lan đã dự đoán rằng, nước này sẽ trở thành một quốc gia hoàn toàn không dùng tiền mặt vào cuối năm 2029 — và có rất nhiều dữ liệu để chứng minh cho tuyên bố này là khả quan. Với 98% tổng số người Phần Lan sở hữu thẻ ghi nợ và 63% sở hữu thẻ tín dụng, gần như toàn bộ dân số có thể thanh toán mà không cần sử dụng tiền mặt. Các giao dịch không dùng tiền mặt của Phần Lan đạt mức đáng kinh ngạc 50 tỷ euro vào năm 2018 và dự kiến sẽ đạt mức cao gần 60 tỷ euro vào năm 2022.

80% người Phần Lan thích thanh toán bằng thẻ ghi nợ khi ở trong một cửa hàng truyền thống. Con số này đang tăng lên, với mức giảm 0,8% trong các khoản thanh toán bằng tiền mặt được dự báo vào năm 2022. 

Vương quốc Anh

Vương quốc Anh là nước sớm áp dụng các phương thức thanh toán kỹ thuật số — và ngày nay, thanh toán không tiếp xúc là một trong những cách thanh toán phổ biến nhất. Điều này đánh dấu một sự thay đổi đáng kể trong hành vi so với chỉ một thập kỷ trước. 

Năm 2011, thanh toán không dùng tiền mặt chiếm 50% tổng số giao dịch, trong khi ngày nay, năm trong sáu khoản thanh toán của Anh là không dùng tiền mặt. COVID-19 cũng đóng một vai trò trong việc Anh chuyển hướng sang phi tiền mặt. Một nghiên cứu của UK Finance đã báo cáo việc thanh toán bằng tiền mặt giảm 35% vào năm 2020, phần lớn là do đại dịch. Bài báo cũng tiết lộ rằng, 79% người trưởng thành sử dụng ngân hàng trực tuyến và 54% sử dụng các ứng dụng ngân hàng di động. Điều này chứng minh rằng, Vương quốc Anh đang trên đường trở nên không dùng tiền mặt.

Tại sao các nước Bắc Âu nằm trong số những quốc gia không dùng tiền mặt nhất trên thế giới?

Với Thụy Điển, Na Uy và Phần Lan đều được đưa vào danh sách này, rõ ràng là các nước Bắc Âu đang dẫn đầu khi nói đến việc không dùng tiền mặt — nhưng tại sao lại như vậy? Thực tế, nó có thể liên quan gì đó đến sự tin tưởng. Về mặt văn hóa, các nước Bắc Âu có xu hướng tin tưởng hơn vào chính phủ của họ và các tổ chức lớn như ngân hàng của họ. Do đó, người dân tin rằng tiền của họ cũng an toàn, nếu không muốn nói là an toàn hơn trong tay một ngân hàng kỹ thuật số hơn là tiền mặt của chính họ.

Kết hợp điều đó với trình độ tin học cao kể cả ở các thế hệ cũ và các ngân hàng chủ động tái cấu trúc để thích ứng với các công nghệ kỹ thuật số tiên tiến, và các yếu tố này làm nên công thức cho một khu vực Bắc Âu hoàn toàn không dùng tiền mặt trong tương lai không xa!