Nguy cơ cao hình thành siêu biến chủng virus mới từ ổ dịch Indonesia

Các chuyên gia bệnh truyền nhiễm trên khắp thế giới đang cảnh báo rằng tốc độ và quy mô đợt bùng phát dịch Covid-19 tại Indonesia đang tạo ra môi trường hoàn hảo cho một siêu biến chủng virus mới với tốc độ lây lan và nguy hiểm còn hơn cả biến chủng delta.

Tuần trước, Indonesia đã vượt qua Ấn Độ và Brazil để trở thành quốc gia có số ca nhiễm mới và tử vong do Covid-19 cao nhất hành tinh. Hôm 22/7, Indonesia ghi nhận 49.500 ca nhiễm mới Covid-19 và 1.449 ca tử vong, một con số kỷ lục.

Dicky Budiman, một nhà dịch tễ học người Indonesia nghiên cứu về các biến thể virus corona tại Đại học Griffith của Úc cảnh báo: “Các biến thể virus mới luôn xuất hiện ở những khu vực, những quốc gia không thể kiểm soát được sự bùng phát dịch bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới WHO cho hay nếu hơn 5% các xét nghiệm được thực hiện cho thấy kết quả dương tính, thì điều này đồng nghĩa sự bùng phát dịch đã đến mức không thể kiểm soát. Ở Indonesia, con số này đã cao hơn 10% trong 16 tháng đầu tiên của đại dịch. Bây giờ, tỷ lệ lên tới hơn 30%. Do đó, bạn có thể hình dung khả năng Indonesia xuất hiện biến thể hoặc siêu biến thể virus corona cap như thế nào”.

Amin Soebandrio, giám đốc của Viện Nghiên cứu Eijkman, một tổ chức chính phủ nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm vùng nhiệt đới cũng nhận định cần cảnh giác cao độ trước nguy cơ xuất hiện biến chủng mới tại Indonesia. “Với các ca nhiễm mới ngày một cao, chúng tôi không thể phủ nhận rằng (nguy cơ xuất hiện biến chủng mới ở Indonesia) là hoàn toàn có thể xảy ra. Chúng ta cần theo dõi cẩn thận để phát hiện biến chủng mới ngay khi chúng xuất hiện” - ông Soebandrio nhấn mạnh.

Đại diện của hai nhóm nghiên cứu Covid-19 hàng đầu thế giới có trụ sở tại Mỹ cũng đồng tình với quan ngại rằng tình hình ở Indonesia hiện nay rất thuận lợi cho sự hình thành một biến chủng virus mới đáng lo ngại hơn.

Ali Mokdad, giáo sư tại Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe Seattle cho biết: “Càng nhiều ca nhiễm trong cộng đồng càng tạo ra cơ hội lớn cho việc xuất hiện một biến chủng mới”, nhất là khi lễ hội Eid al-Adha truyền thống của người Indonesia sẽ diễn ra trong tuần này.

Virus gây dịch Covid-19 liên tục biến đổi thông qua đột biến gen, tạo nên các biến thể ngày càng nguy hiểm hơn. 

Tiến sĩ Stuart Ray, phó chủ tịch y khoa chuyên mảng phân tích dữ liệu tại Trường Đại học Y Johns Hopkins nhận định các biến thể Covid-19 mới được phát hiện ở trên khắp thế giới hàng tuần, “hầu hết chúng đến và đi, một số vẫn tồn tại nhưng không phổ biến, một số gia tăng trong thời gian ngắn trước khi biến mất”. Chỉ khi một biến thể có khả năng lây nhiễm tăng vọt với mức độ nghiêm trọng đáng cảnh báo (gây tỷ lệ nhập viện hoặc tỷ lệ tử vong tăng lên), hoặc làm giảm hiệu quả các phương pháp điều trị và các dòng vắc xin hiện tại thì WHO mới phân loại biến thể đó vào dạng cần quan tâm.

Trên toàn cầu hiện có 4 biến chủng virus được WHO xếp vào loại cần quan tâm là biến chủng alpha - lần đầu tiên được ghi nhận ở Anh, biến chủng beta - lần đầu tiên được phát hiện ở Nam Phi, biến chủng delta - lần đầu tiên được báo cáo ở Ấn Độ và biến chủng gamma - lần đầu tiên được xác định ở Brazil. 

Shahid Jameel, nhà virus học hàng đầu của Ấn Độ nhận định tình hình ở Indonesia hiện tại rất giống với những gì diễn ra trong làn sóng dịch thứ hai tại Ấn Độ hồi tháng 4 và tháng 5 vừa qua. Nguyên nhân chính khiến dịch lây lan khó kiểm soát như vậy là do tỷ lệ tiêm chủng thấp. Theo Bộ Y tế Indonesia, đến nay mới chỉ có 8% dân số nước này được tiêm chủng đủ 2 liều vắc xin. 

Lực lượng đặc nhiệm Covid-19 của Indonesia hiện đã ban hành chỉ thị đặc biệt cấm di chuyển và tụ tập công cộng trên toàn quốc trong suốt kỳ nghỉ lễ Eid al-Adha sắp diễn ra. Hàng nghìn nhân viên an ninh đã được triển khai trên khắp đất nước để thực thi lệnh cấm này trong nỗ lực ngăn chặn người dân tụ tập hay đi du lịch.