Nguyên nhân khiến máy bay xếp hàng chờ cất hạ cánh tại Tân Sơn Nhất

Theo số liệu thống kê, sản lượng hành khách qua sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất trong năm 2018 đã đạt 38,5 triệu hành khách, gấp 1,5 lần và vượt xa so với công suất thiết kế 25 triệu hành khách/năm.

Tổng số lượt chuyến bay cất hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất trung bình đạt hơn 700 chuyến bay/ngày. Năng lực thông qua đường cất hạ cánh hiện đang được điều phối 44 chuyến bay/giờ, tức trung bình cứ 1 phút 20 giây lại có một máy bay cất hoặc hạ cánh.

Tình hình tăng trưởng hoạt động bay nhanh chóng đã dẫn đến tình trạng quá tải từ trên trời cho đến đường cất hạ cánh, đường lăn, nhà ga và sân đỗ sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất tại một số thời điểm, gây không ít khó khăn cho công tác quản lý điều hành bay của các cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu.

Sân bay Tân Sơn Nhất.

Hiện, sân bay Tân Sơn Nhất có hai đường cất hạ cánh song song chế độ khai thác hai đường cất hạ cánh phụ thuộc vào nhau chỉ cho phép duy nhất một máy bay được cất cánh hoặc hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất trong cùng một thời điểm.

Từ vấn đề trên, dẫn tới những khung giờ cao điểm có nhiều máy bay đi/đến sân bay Tân Sơn Nhất, các cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu phải áp dụng các biện pháp sắp xếp, điều tiết thứ tự của các chuyến bay cất cánh và hạ cánh một cách hợp lý, hiệu quả, đảm bảo tuân thủ chặt chẽ quy định của Việt Nam cũng như ICAO và trên hết là đảm bảo phân cách an toàn giữa các máy bay trên không cũng như dưới mặt đất.

Với diện tích có hạn và bị bao quanh bởi các khu vực dân cư đông đúc đã khiến cho sân bay Tân Sơn Nhất khó có thể triển khai thực hiện các hạng mục cải tạo, mở rộng và nâng cấp lớn liên quan đến hạ tầng đường cất hạ cánh để đáp ứng được yêu cầu hoạt động bay ngày càng tăng cao.

Cùng với đó, cấu trúc hiện tại của hệ thống đường lăn, sân đỗ tại sân bay Tân Sơn Nhất phần nào cũng đang khiến cho việc di chuyển, lăn ra/vào của các máy bay từ nhà ga, sân đỗ ra đường cất hạ cánh và ngược lại gặp không ít khó khăn do tính chất bố trí phần lớn các bến đỗ nằm sát nhau theo dạng xương cá về hai bên của đường lăn và các đường lăn chính chủ yếu là đường lăn “độc đạo”.

Việc bố trí bến đỗ và đường lăn này dẫn đến việc cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu chỉ có thể cho phép duy nhất một luồng các máy bay đẩy lùi, lăn di chuyển từ các bến đỗ ra đường cất hạ cánh cùng lúc để khởi hành hoặc ngược lại trong cùng một thời điểm, luồng máy bay đi ngược chiều sẽ phải dừng chờ tại các ngã ba, ngã tư giữa các đường lăn.

Đồng thời, trường hợp các máy bay chuẩn bị khởi hành từ các bến đỗ cũng có thể phải chờ tạm thời để các máy bay khác hoàn thành việc lăn ra/vào trên các đường lăn phía sau.

Ngoài ra, các đường lăn thoát ly cho máy bay hạ cánh được thiết kế trước năm 1975 đã không còn phù hợp với các loại máy bay mới thường có kích thước và tải trọng lớn.

Như vậy, máy bay thường xuyên gặp trì hoãn, chậm trễ trong quá trình đẩy lùi, di chuyển và xếp hàng để cất cánh trên mặt đất tại sân bay Tân Sơn Nhất chủ yếu là do năng lực bị giới hạn bởi mô hình cấu trúc cơ sở hạ tầng đường cất hạ cánh, đường lăn và sân đỗ không phù hợp với tình hình mới để đáp ứng được nhu cầu hoạt động bay ngày càng cao.

Đối với hoạt động bay trên không, tuân thủ theo luật pháp Việt Nam và ICAO, thì trong điều kiện ngày càng có nhiều máy bay đến hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất vào cùng một thời điểm, việc kiểm soát viên không lưu phải thực hiện áp dụng các biện pháp trì hoãn, kéo dài thời gian bay của máy bay trên không trong vùng trời tiếp cận sân bay (như bay vòng chờ tại chỗ, bay theo mạch phương thức zic zắc hình chữ U và hình vòng cung...).

Để có thể sắp xếp, đảm bảo thứ tự tiếp cận, hạ cánh của luồng hoạt động bay đến là hết sức cần thiết và cũng là biện pháp thông dụng nhất trong công tác điều hành bay trên toàn thế giới để giải quyết được tình trạng “cầu vượt cung” như hiện nay.

Bên cạnh đó, vùng trời sân bay Tân Sơn Nhất cũng thường xuyên bị quá tải và ảnh hưởng bởi hoạt động bay Quân sự và điều kiện khí hậu tự nhiên, đặc biệt là vào mùa mưa xuất hiện nhiều mây tích điện nguy hiểm tại các vị trí quan trọng. Các khu vực máy bay Quân sự tập luyện cũng chiếm phần lớn không gian quan trọng trong vùng trời dẫn đến việc máy bay hàng không dân dụng thường phải bay tránh, bay vòng để nhường đường.

Hiện, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan nghiên cứu, thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cũng như giảm tình trạng chậm trễ, trì hoãn tại sân bay Tân Sơn Nhất như:

Xây dựng bổ sung các đường lăn song song mới với các đường lăn “độc đạo” chính hiện hữu nhằm hạn chế tối đa tình trạng luồng máy bay di chuyển ra/vào một chiều trên mặt đất, giảm tắc nghẽn tại các nút giao cắt của các đường lăn

Xây dựng bổ sung các đường lăn cao tốc phục vụ thoát ly đường cất hạ cánh giúp thu hẹp giãn cách giữa các máy bay hạ cánh đến mức tối ưu và nâng cao năng lực thông qua của đường cất hạ cánh.

Quy hoạch và sắp xếp lại vị trí các khu vực bến đỗ máy bay và đường lăn phù hợp với các tiêu chuẩn mới nhất của ICAO nhằm tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao hiệu quả khai thác mặt đất tại sân bay Tân Sơn Nhất; Đầu tư xây dựng nhà ga hành khách T3 giúp giảm áp lực quá tải cho nhà ga T1 và T2, nâng cao công suất và năng lực thông qua của cơ sở hạ tầng sân bay; Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành với định hướng là cảng hàng không quốc tế quan trọng của quốc gia, khắc phục tình trạng quá tải sân bay Tân Sơn Nhất.