Tìm giải pháp "dọn rễ" nguy cơ từ thị trường sách lậu

Sách lậu in sai đường biên giới, thiếu tên đảo, gây nhầm lẫn.. tràn thị trường

Tại Việt Nam, vấn nạn sản xuất, buôn bán xuất bản phẩm giả sách giáo khoa, sách tham khảo gây ra rất nhiều vấn đề bất cập, kéo theo tác hại lâu dài. Không chỉ vậy, xuất bản phẩm giả làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của giáo viên, tác giả, đơn vị xuất bản, đối tác liên kết, triệt tiêu sự sáng tạo và làm thất thu ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, xuất bản phẩm giả sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đối tượng sử dụng chủ yếu là học sinh, bởi, xuất bản phẩm giáo dục giả có sai sót về màu sắc, ký hiệu, nét chữ, kiến thức, hay bị thiếu dữ liệu, không cập nhật thông tin sẽ dẫn đến sai lệch về nội dung, kiến thức tiếp nhận của học sinh.

Trong nhiều sản phẩm giả, in lậu, vấn đề thông tin sai sót về biên giới, màu sách Quốc kỳ, mất tên các đảo của Việt Nam trở thành nguy cơ gây ra những nhận định, kiến thức cập nhật không chính xác về dân tộc, lãnh thổ nước ta.

Bên cạnh đó, xuất bản phẩm giáo dục giả có chất lượng giấy in thấp, in bị mờ không đảm bảo quy cách tiêu chuẩn kỹ thuật sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất của học sinh, nhất là về thị lực. Sử dụng xuất bản phẩm giáo dục giả, học sinh sẽ không thể truy cập và sử dụng online được các giá trị, tư liệu, tiện ích bổ sung, hỗ trợ cho học sinh.

Do đó, ngày 30 tháng 5 năm 2023, Tổng cục Quản lý thị trường mở cửa Phòng trưng bày với chủ đề "Tuần lễ nhận diện sách giáo dục và đồ chơi an toàn cho trẻ em", mở cửa đón khách tham quan tự do từ ngày 30/5 đến hết ngày 04/6/2023, tại địa chỉ 62 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Hoạt động nhằm hỗ trợ người tiêu dùng trang bị thêm kiến thức, kỹ năng trong việc nhận diện đúng sách và đồ chơi an toàn cho trẻ em nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6, qua đó, góp phần lan tỏa văn hóa đọc, lựa chọn những sản phẩm an toàn cho trẻ em nói riêng cũng như giới trẻ nói chung.

Bên cạnh các sản phẩm xuất bản phẩm giả, "Tuần lễ nhận diện sách giáo dục và đồ chơi an toàn cho trẻ em" còn trưng bày, giới thiệu đến độc giả sản phẩm đồ chơi trẻ em. Đặc biệt là đồ chơi lắp ghép đang được thị trường, các bậc phụ huynh và các em nhỏ ưa chuộng.

Đánh vào thị hiếu đó, các đối tượng thường trà trộn, đăng bán những sản phẩm lắp ghép, các sản phẩm nhái hoặc có mẫu mã dễ gây hiểu lầm là hàng chính hãng… không đảm bảo chất lượng với giá thành tương tự hàng chính hãng, gây thiệt hại về kinh tế cho người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp kinh doanh chân chính. Từ đó không chỉ tạo dựng niềm tin, nâng cao uy tín môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam với các doanh nghiệp FDI, mà còn góp phần phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Mỗi sản phẩm trưng bày đều có đối chứng thật - giả để giúp người tiêu dùng dễ dàng so sánh, nhận diện nhằm trang bị thêm kiến thức cho bản thân khi mua sắm, tránh mua phải những sản phẩm không đảm bảo chất lượng, không an toàn cho sức khỏe người sử dụng.

Doanh nghiệp "hãi hùng" vì sự sinh sôi của sách lậu

Liên quan đến vấn đề sách in lậu trên thị trường, Tổng cục Trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh khẳng định, hệ quả của in lậu sách ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho tác giả, cho các nhà xuất bản, đối tác liên kết, làm thất thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế khi tham gia Công ước Berne về bảo hộ các tác phẩm văn học, nghệ thuật.

Do đó, việc loại trừ các hành vi in, phát hành xuất bản phẩm lậu, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là nhiệm vụ không chỉ của các cơ quan quản lý nhà nước, của chính quyền các địa phương, của các nhà xuất bản mà cần có sự góp sức và chung tay của toàn xã hội.

"Những gì chúng ta thấy là không đủ! Thị trường sách lậu, rất phức tạp, rất ghê gớm ở ngoài kia", bà Đỗ Thị Kim Dung, đại diện chi nhánh Công ty văn hóa trí tuệ sáng tạo - Fist News tại Hà Nội nêu nhận định. Là đơn vị chuyên phát hành và liên kết xuất bản gần 30 năm trên thị trường Việt, đại diện Trí Việt FistNews cho biết, 100% các cuốn sách bán tốt của doanh nghiệp này đều bị làm lậu.

Theo đại diện Trí Việt Fist News, trước kia, hàng lậu được bày bán công khai, đến nay chuyển dần trên các nền tảng, facebook, sendo.. Tình trạch sách giả, sách lậu lưu hành được doanh nghiệp tự ghi nhận thường xuyên. "Để tự bảo vệ mình, doanh nghiệp đã tự lập các vi bằng. Tuy nhiên, việc chấm dứt hoàn toàn dường như là không thể", bà Dung chia sẻ thêm.

Mặc khác, lượng đầu sách bị làm giả, làm lậu là rất đa dạng. Chỉ cần nhà xuất bản bán chạy, đồng nghĩa với việc sách lậu ăn theo cũng ra đời. Phức tạp hơn, hoạt động quảng bá, bán hàng cũng phức tạp khi nhiều cửa hành mặc dù trưng bày là sách thật, nhưng nếu khách có nhu cầu thì sách giả, sách lậu giá rẻ sẽ được cung cấp ngay lập tức.

"Sách lậu, sách giả là nỗi trăn trở của tất cả nhân viên cũng như ban lãnh đạo công ty. Bởi vậy, dủ đã có bộ phận theo dõi riêng, tất cả nhân viên của chúng tôi đều chuẩn bị tinh thần để hỗ trợ, cùng phát hiện vi phạm để báo cáo tới lãnh đạo doanh nghiệp. Nhưng như bắt cóc bỏ đĩa, vụ sau luôn lớn hơn, quy mô hơn và tổ chức phức tạp hơn vụ trước", đại diện Trí Việt-FistNews chia sẻ.

                                                                            Sách lậu gây nhiều hệ lụy trong tư duy của trẻ em

Chia sẻ về giải pháp giảm thiểu bất cập về tình trạng sách giả, sách lậu trên thị trường, Vụ Trưởng Vụ Tổng hợp kế hoạch & Tài chính, Tổng cục Quản lý thị trường, Vũ Thị Minh Ngọc cho biết, trong thời gian vừa qua, Tổng cục đã xử lý rất nhiều vụ việc. Nhất là các vụ có liên quan tới doanh nghiệp FDI. Theo đó,một trong những biện pháp căn cơ là tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường. Đặc biệt là xử lý hành vi vi phạm, chuyển cơ quan điều tra với hành vi in sách lậu.

Theo bà Ngọc, trong thời gian tới, Tổng cục đang trình Thủ tướng chính phủ Đề án "Nâng cao năng lực của cơ quan quản lý thị trường trong xử lý vi phạm sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hành chính".

"Đây cũng là một trong những đề an kỳ vọng dược thủ tướng duyệt thì sẽ là điều kiện thuận lợi hơn nữa cho cơ quan quản lý thị trường, mạnh tay hơn nữa trong đấu tranh". Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, kế hoạch & Tài chính, Tổng cục Quản lý thị trường chia sẻ.