Trump dọa tăng thuế để thúc giục Bắc Kinh ký thỏa thuận Mỹ Trung

Lời cảnh báo được Tổng thống Donald Trump đưa ra trong một cuộc họp với Nội các Mỹ hôm 19/11. Tuyên bố trước Nội các, ông Trump khẳng định: “Nếu Mỹ không thực hiện thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, tôi sẽ tiếp tục tăng thuế cao hơn nữa”.

Thông tin này đến vào một thời điểm nhạy cảm khi mà giới truyền thông liên tục đưa tin về nguy cơ đàm phán Mỹ Trung rơi vào thế bế tắc. Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đã bị cuốn vào một cuộc xung đột thương mại kéo dài gần 2 năm nay, gây ra những thiệt hại nặng nề trên nhiều lĩnh vực. Trong khi kinh tế Trung Quốc lao đao và tăng trưởng GDP xuống mức thấp nhất trong vòng 3 thập kỷ, nông nghiệp Mỹ cũng chứng kiến cuộc suy thoái đáng báo động buộc chính phủ phải rót hàng chục tỷ USD trợ cấp. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn liên tục khẳng định chiến tranh thương mại với Trung Quốc không mấy ảnh hưởng đến người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ. Bằng chứng là chứng khoán Mỹ liên tục phá đỉnh lịch sử, ở mức cao nhất mọi thời đại còn GDP Mỹ thì tăng trưởng ổn định. 

Hồi tháng 10, Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí thông qua thỏa thuận giai đoạn 1 với những nội dung thỏa thuận liên quan đến các vấn đề mở của thị trường dịch vụ tài chính Trung Quốc và thay đổi thể chế sở hữu trí tuệ. Thêm vào đó, Bắc Kinh cam kết mua 40-50 tỷ USD nông sản Mỹ để đổi lại việc chính quyền Trump dỡ bỏ kế hoạch tăng thuế với 250 tỷ USD hàng Trung Quốc dự định có hiệu lực hôm 15/10. Tuy nhiên, việc Bắc Kinh muốn Mỹ nhượng bộ nhiều hơn đã đẩy tình hình đàm phán thương mại vào thế bế tắc.

Một mặt, người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc Cao Phong kêu gọi Mỹ dỡ bỏ thêm thuế quan như một phần trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, mặt khác Bắc Kinh muốn lật lại cam kết mua nông sản Mỹ theo nhu cầu thị trường chứ không theo một khối lượng cụ thể như 40-50 tỷ USD. Tổng thống Trump sau đó đã thẳng tay bác bỏ những khả năng này. Trump tuyên bố chưa từng đồng ý dỡ bỏ thêm thuế quan, khiến triển vọng đàm phán ngày một suy yếu. 

Theo các chuyên gia phân tích, Trump cũng khó có thể nhất trí với cam kết mua nông sản Mỹ theo nhu cầu thị trường như Bắc Kinh mong đợi. Nguyên nhân chính là do nông nghiệp Mỹ đang đối mặt với khủng hoảng trầm trọng do thương chiến và thiên tai. Nông dân vốn là một trong những lực lượng nòng cốt ủng hộ Donald Trump trên đường đua tranh cử, đó là lý do tại sao Trump luôn thúc giục Trung Quốc tiến tới một thỏa thuận thương mại gắn với các điều khoản có lợi cho nông nghiệp Mỹ.

Hôm 18/11, truyền thông Trung Quốc đưa tin Phó Thủ tướng Lưu Hạc đã có cuộc điện đàm mang tính xây dựng với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Đại diện Văn phòng Thương mại Mỹ Robert Lighthizer. Tuy nhiên, việc Tổng thống Donald Trump lần nữa dọa áp thuế mới đây có thể sẽ khiến quan hệ Mỹ Trung rơi vào thế bế tắc và khó tiến đến thỏa thuận giai đoạn 1 như những gì thị trường kỳ vọng một khi Bắc Kinh giữ nguyên quan điểm không thỏa hiệp.

Kể từ đầu chiến tranh thương mại Mỹ Trung tới nay, Mỹ đã áp thuế trừng phạt với số hàng hóa Trung Quốc trị giá hơn 500 tỷ USD. Để trả đũa Mỹ, Trung Quốc cũng đánh thuế hơn 110 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ nền kinh tế lớn nhất thế giới.