TT Trump siết giám sát DN Trung Quốc niêm yết ở Mỹ: con dao hai lưỡi, Hồng Kông được lợi

Trump kêu gọi thắt chặt giám sát công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn Mỹ

“Dù Trung Quốc đã gặt hái lợi ích lớn từ thị trường Mỹ, chính quyền Bắc Kinh vẫn liên tục ngăn cản các công ty Trung Quốc và cả công ty hoạt động tại thị trường Trung Quốc tuân thủ các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư áp dụng cho tất cả các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ” - Tổng thống Trump tuyên bố hôm 4/6.

Ông Trump đồng thời yêu cầu các nhà hoạch định chính sách Mỹ do Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin dẫn đầu đề xuất các khuyến nghị thắt chặt giám sát với các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn giao dịch New York trong vòng 60 ngày tiếp theo. “Chúng ta phải hành động kiên quyết, trật tự để chấm dứt tập quán của các công ty Trung Quốc trong việc bỏ qua các yêu cầu minh bạch dữ liệu từ Mỹ. Điều này nhằm mục đích bảo vệ những ảnh hưởng tiêu cực đến nhà đầu tư và thị trường chứng khoán Mỹ” - ông Trump khẳng định.

Việc các công ty Trung Quốc tiếp cận thị trường vốn của Mỹ đã trở thành điểm nóng mới nhất trong căng thẳng Mỹ - Trung, sau những xung đột trước đó trên mặt trận thương mại và công nghệ. Những động thái diễn ra trong bối cảnh các quan chức hai bên tham gia vào cuộc chiến ngôn luận đổ lỗi về sự bùng phát cũng như nguồn gốc đại dịch Covid-19. Trong khi đó, việc Bắc Kinh ban hành dự luật an ninh với Hồng Kông cũng nhận về sự chỉ trích nặng nề từ Mỹ. Các nhà quan sát nhận định hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang trong quá trình phân cực, và đại dịch Covid-19 đã đẩy nhanh tốc độ phân cực này.

Hôm 21/5, Thượng viện Mỹ đã thông qua luật hạn chế các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn giao dịch Mỹ hoặc huy động vốn từ các nhà đầu tư Mỹ trừ khi các công ty này chấp thuận tuân thủ tiêu chuẩn kiểm soát tài chính của Washington. Mặc dù bộ luật mới được áp dụng với tất cả các công ty nước ngoài đang tìm cách gọi vốn hoặc niêm yết trên thị trường Mỹ, các nhà quan sát cho hay hành động này nhằm mục tiêu trực tiếp đến Bắc Kinh và các doanh nghiệp Trung Quốc.

Ngoài ra, dự luật cũng yêu cầu các nhà đầu tư Mỹ hạn chế tiếp xúc với thị trường chứng khoán Trung Quốc thông qua các quỹ hưu trí của chính phủ, điều được cảnh báo sẽ gây rủi ro cho an ninh quốc gia.

Hàng loạt động thái bày tỏ sự quan ngại của Mỹ về hoạt động thiếu minh bạch của các công ty Trung Quốc có thể gây nguy hiểm cho dòng vốn và nhà đầu tư từ Mỹ. Mối quan ngại đã tăng lên mạnh mẽ kể từ khi chuỗi cafe Luckin Coffee của Trung Quốc thừa nhận bịa đặt doanh số bán hàng và cả quy mô doanh nghiệp để gọi vốn.

Rất nhiều nhà hoạch định chính sách Mỹ đồng tình với thái độ cứng rắn của ông Trump. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ Keith Krach trong cùng ngày trả lời phỏng vấn tờ Reuters khẳng định: “Vấn đề lớn nhất hiện tại là sự thiếu minh bạch thông tin của các doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ… Chúng ta không nên cho phép bất cứ chính phủ nào qua mặt, lừa dối nhà đầu tư Mỹ để tạo ra lợi ích cho họ, nhất là khi doanh nghiệp của nước họ hoạt động tại Mỹ”. Theo ông Krach, hành động của chính quyền Trump là để thúc đẩy các nhà đầu tư nhận thức rõ ràng hơn về tập quán kinh doanh  thiếu minh bạch của Trung Quốc.

Thực tế, Ủy ban Chứng khoán và Sàn Giao dịch Mỹ (SEC) lâu nay luôn phải đấu tranh quyết liệt với Bắc Kinh để giành quyền kiểm tra, thẩm định kết quả kiểm toán doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại Mỹ. Nhưng những nỗ lực này vẫn chẳng đi đến đâu do Hội đồng giám sát kế toán thuộc SEC không được Bắc Kinh cho phép tiếp cận những tài liệu này.

Căng thẳng Mỹ Trung đẩy dòng vốn đến Hồng Kông

Theo China Renaissance, áp lực gia tăng từ chính phủ Mỹ nhiều khả năng sẽ buộc các công ty Trung Quốc tìm đến các sàn giao dịch khác như Hồng Kông. Sàn Hang Seng của Hồng Kông gần đây đã thay đổi chính sách theo hướng mở hơn, cho phép các công ty đã niêm yết ở Mỹ vẫn có thể niêm yết thứ cấp trên sàn này. 

Hôm 5/6 (giờ Trung Quốc), công ty trò chơi trực tuyến lớn thứ hai Trung Quốc NetEase vừa xác nhận sẽ niêm yết tại Hồng Kông. Nhiều gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Baidu, Trip.com cũng đang cân nhắc động thái tương tự. 

Một thống kê được thực hiện mới đây cho thấy dòng vốn từ Trung Quốc đại lục chảy vào thị trường tài chính Hồng Kông đang tăng nhanh chưa từng có khi căng thẳng Mỹ - Trung lan sang lĩnh vực chứng khoán. Từ đầu năm 2020 đến nay, các nhà môi giới, nhà đầu tư cá nhân, quỹ đầu tư… đã đổ tới 35,3 tỷ USD để mua vào cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Hồng Kông, mức cao chưa từng có kể từ năm 2017.

Charles Li, giám đốc điều hành Hồng Kông Exchanges & Clearing nhận định: “Nguyên nhân tạo ra dòng chảy vốn ồ ạt đến Hồng Kông là do sự kết hợp giữa áp lực chính trị từ Mỹ và các cải cách nới lỏng quy chế niêm yết của sàn Hang Seng”.

“Ngày nay, môi trường đầu tư tại Mỹ đang dần trở nên kém thân thiện. Trong khi đó, chúng tôi (Hồng Kông) đang cải tổ nhiều thứ để quy chế niêm yết trở nên dễ chịu hơn (với các nhà đầu tư)”.