VEAM "trần tình" trước loạt ý kiến ngoại trừ của kiểm toán

Tại báo cáo kiểm toán, Kiểm toán UHY cho biết, VEAM chưa đánh giá khả năng thu hồi đối với các khoản phải thu đã quá hạn thanh toán 44,2 tỷ đồng (tại ngày 31/12), trong khi đó tại ngày 1/1 ghi nhận 166,1 tỷ đồng (bao gồm các khoản phải thu về gốc và lãi hỗ trợ vốn là 121,2 tỷ đồng).

Kiểm toán UHY cho rằng, đơn vị này không thể thu thập được đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp về việc đánh giá tại báo cáo tự lập liên quan đến khả năng thu hồi các khoản phải thu trên.

Giài trình về vấn đề này, VEAM cho biết, các khoản nợ phải thu trên phát sinh tại Công ty TNHH MTV Cơ khí Trần Hưng Đạo và Viện Công Nghệ. Các đơn vị đã thực hiện đối chiếu nợ phải thu đến tất cả khách hàng. Tuy nhiên, một số khách hàng chưa phản hồi và khách hàng vẫn đang thực hiện thanh toán nên chưa đủ cơ sở để trích lập dự phòng. VEAM cho biết, các đơn vị này đã thành lập ban thu hồi công nợ và tích cực triển khai thu hồi công nợ.

Vấn đề thứ hai kiểm toán UHY ngoại trừ là tại ngày 31/12, VEAM trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho là 739,4 triệu đồng trong tổng giá trị hàng tồn kho tồn động, chậm luân chuyển là 106,8 tỷ đồng (giá trị trích lập tại ngày 1/1 là hơn 1 tỷ đồng trong tổng giá trị hàng tồn kho đọng, chậm luân chuyển là 123,8 tỷ đồng).

Kiểm toán UHY cho hay, họ không thể thu thập được các bằng chứng kiểm toán thích hợp để đánh giá giá trị thuần có thể thực hiện của hàng tồn kho chậm luân chuyển nêu trên một cách hợp lý, cũng như không thể thực hiện được các thủ tục kiểm toán thay thế để xác định giá trị dự phòng giảm giá hàng tồn kho cần phải trích lập.

Trước ý kiến ngoại trừ của kiểm toán, VEAM cho biết, đối với một số mặt hàng tồn kho ứ đọng từ nhiều năm trước (thời kỳ công ty TNHH) và chậm luân chuyển tại công ty mẹ, công ty con. Tại thời điểm lập báo cáo, các đơn vị chưa hoàn thành việc khảo sát trên thị trường các sản phẩm cùng loại để có cơ sở đánh giá giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn đọng.

Cuối cùng, kiểm toán UYH cho rằng, một số khoản chi phí treo lại chờ xử lý tại ngày 31/12 với giá trị là 456,9 tỷ đồng (bao gồm chi phí lãi vay, khấu hao, tiền thuê đất của Nhà máy sắt xốp ngừng hoạt động từ năm 2015 và chi nhánh Bắc Kạn của CTCP Vật tư và Thiết bị Toàn bộ ("Matexim") là 453,1 tỷ đồng) đang được phản ánh trên khoản mục chi phí trả trước và chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.

Kiểm toán UYH đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ với khoản này với lý do không thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để đánh giá về khả năng thu được lợi ích kinh tế trong tương lai.

VEAM cho hay, chi phí trả trước dài hạn tại Công ty Matexim chủ yếu là chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí lãi vay và một số chi phí khác của Nhà máy sắt xốp phát sinh từ các năm trước. Hiện, nhà máy sắt xốp đang gặp khó khăn phải ngừng sản xuất nên chưa đánh giá được các khoản mục chi phí liên quan.

Bên cạnh đó, Công ty Matexim đang xem xét cơ cấu lại sản phẩm đầu ra. Kế hoạch tăng vốn tại Công ty Matexim cũng được thực hiện từng bước đúng quy định để bảo đảm quyền lợi cao nhất cho VEAM.

Kiểm toán UYH nhấn mạnh loạt vấn đề

Tại Báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023, Kiểm toán UYH còn lưu ý người đọc đến thuyết minh số 14 "Dự án Đầu tư sản xuất máy kéo 4 bánh hạng trung" đang tồn đọng, có giá trị chi phí xây dựng cơ bản dở dang có thể thay đổi, phụ thuộc vào quyết định của cơ quan Nhà nước trong tương lai.

Cũng trình bày tại thuyết minh số 14, Dự án Di chuyển và xây dựng mới nhà máy sản xuất máy kéo nhỏ được phê duyệt theo nghị quyết số 23/NQ-VEAM/HĐTV ngày 31/7/2014 của Hội đồng thành viên VEAM. Theo nghị quyết, thời gian thực hiện dự án từ quý IV/2016 đến quý I/2023. Tuy nhiên, trong năm 2023 và tính đến thời điểm phát hành báo cáo tài chính kiểm toán này, VEAM chưa hoàn tất các thủ tục gia hạn dự án, dự án cũng không phát sinh các hoạt động triển khai cũng như nghiệm thu.

Vấn đề tiếp theo được kiểm toán nhấn mạnh là tại thuyết minh số 38, liên quan đến tiền thuê đất tại Công ty TNHH MTV Động cơ và Máy nông nghiệp Miền Nam (SVEAM). Theo đó, SVEAM đang tạm ghi nhận tiền thuê đất theo văn bản ngày 16/8/2021 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai mà chưa phản ánh theo các thông báo nộp tiền thuê đất của Cục Thuế tỉnh đồng Nai.

Mặc dù SVEAM đã gửi đến các cơ quan có thẩm quyền kiến nghị được tiếp tục áp dụng đơn giá thuê đất theo quyết định năm 1995 của Bộ Tài chính nhưng vẫn chưa được phản hồi và BCTC này vẫn chưa có sự điều chỉnh nào liên quan đến vấn đề này.

Ngoài ra, cho đến nay, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chưa phê duyệt chính thức quyết toán cổ phần hóa VEA (công ty mẹ) và công ty con Cơ khí Trần Hưng Đạo chưa ghi nhận giá trị khoản đầu tư 40 tỷ đồng vào Công ty TNHH Liên doanh Đầu tư Tài chính Thái Bình Dương do không có đủ cơ sở hồ sơ tài liệu từ các đối tác liên quan.