Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9 ngày 27/6/2025 và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, là tiền đề quan trọng để doanh nghiệp đường sắt đặt niềm tin vào cải cách thể chế để bứt phá.

Đánh giá về các quy định mới tại Luật Đường sắt số 95, dưới góc nhìn của doanh nghiệp, Ông Trần Thanh Sơn - Phó Trưởng ban Ban Kiểm tra Kiểm toán, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho rằng, những chính sách mới không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp đường sắt, mà còn tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam nói chung tham gia xây dựng một hệ thống đường sắt hiện đại, trở thành trục xương sống theo đúng tinh thần Kết luận 49 của Bộ Chính trị, đồng thời phát triển ngành công nghiệp đường sắt theo hướng tự chủ.

Đối với các nhiệm vụ của Tổng công ty Đường sắt được giao, ông Sơn cho biết, với nhiệm vụ được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ giao, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sẽ trực tiếp tham gia ngay từ giai đoạn chuẩn bị, chuẩn bị đầu tư của các dự án, cũng như tổ chức việc tiếp nhận quản lý và bảo trì.

Lãnh đạo Tổng công ty đã có chủ trương cử cán bộ đi đào tạo, hợp tác với các đối tác nước ngoài, đồng thời hỗ trợ Trường Cao đẳng Đường sắt tổ chức các lớp đào tạo kỹ sư, chuyên gia liên quan đến lĩnh vực đường sắt.

Do phải thực hiện nhiệm vụ theo mô hình mới nên yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trên cơ sở Đề án tái cơ cấu đến năm 2025.

Hiện, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã trình Bộ Tài chính để báo cáo Chính phủ về Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2035, theo định hướng mô hình Tập đoàn.

Đề cập tới những đổi trong Luật đường sắt tác động tới hoạt động kinh doanh, ông Sơn nhấn mạnh: Đối với Tổng công ty, trong các quy định cũ vẫn còn một số vướng mắc về cơ chế liên quan đến khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt. Các chính sách trong Luật Đường sắt mới đã kế thừa những quy định trước đây, đồng thời cụ thể hóa nhiều yếu tố mới.

Luật Đường sắt 2025 có những tác động tích cực đến định hướng phát triển của ngành đường sắt Việt Nam trong những năm tới. Nhiều cơ chế pháp lý được hoàn thiện, các chính sách về nguồn nhân lực được chú trọng, cùng với việc chuẩn hóa về kỹ thuật và công nghệ.

Với các chính sách nêu trên và với vai trò được giao: Quản lý, bảo trì, vận hành, khai thác đường sắt quốc gia và các tuyến đường sắt mới do Nhà nước đầu tư, Luật sẽ tác động toàn diện đến hoạt động kinh doanh của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải cơ cấu lại theo định hướng mô hình tập đoàn.