Vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội: Bộ Xây dựng họp gấp với Bộ Công an

Trước đó, Báo Dân Việt đã đưa tin, hồi 23 giờ 22 phút ngày 12/9/2023, xảy ra vụ cháy chung cư mini (9 tầng, 1 tum) tại ngõ 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, Hà Nội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm nhiều người bị thương vong. Theo thông tin ban đầu từ cơ quan chức năng  thành phố Hà Nội, ngôi nhà này có diện tích trên 200m2 với khoảng 150 người dân sinh sống.

Liên quan tới tình trạng xây dựng chung cư mini tràn lan tại các thành phố lớn, từ năm 2020, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về trật tự xây dựng trên địa bàn, đặc biệt đối với việc xây dựng nhà ở riêng lẻ thiết kế nhiều tầng, nhiều căn hộ ở ( hay còn gọi là chung cư mini).

Theo Bộ Xây dựng, thời điểm đó, ở một số địa phương tại các khu vực đô thị đã xuất hiện tình trạng lợi dụng sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng nên các hộ gia đình, cá nhân đã tự ý thức thực hiện việc xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ theo kiểu nhiều tầng, nhiều căn hộ ở mà không tuân thủ các quy định của pháp luật. Các sai phạm tập trung chủ yếu là tình trạng xây dựng không phép, xây dựng sai phép, xây dựng sai quy hoạch, lấn chiếm không gian, chia nhỏ căn hộ, tự ý nâng tầng... rồi tự do mua bán, chuyển nhượng.

Thực trạng trên đã dẫn đến nhiều hệ lụy như vi phạm các quy định về phòng cháy chữa cháy; dẫn đến nguy cơ cháy nổ cao trong cộng đồng dân cư; quá tải về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; không cấp được giấy chứng nhận sở hữu cho người mua căn hộ do vi phạm về thiết kế, mật độ xây dựng dẫn đến tình trạng tranh chấp, khiếu kiện. Tình trạng xây dựng chung cư mini tràn làn còn làm gia tăng mật độ dân số tại các khu vực đô thị, từ đó gây ách tắc giao thông, không bảo đảm vệ sinh môi trường làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự của địa phương, phá vỡ quy hoạch, làm mất mỹ quan, thiết kế của đô thị.

Nhằm hạn chế tối đa tình trạng vi phạm trên cũng như tăng cường phổ biến, tuyên truyền quy định của pháp luật về những nội dung liên quan, Bộ Xây dựng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về trật tự xây dựng. Đặc biệt, Bộ Xây dựng lưu ý việc xây dựng nhà ở riêng lẻ thiết kế nhiều tầng, nhiều căn hộ ở nhưng không phép, sai phép, lấn chiếm không gian, xây dựng không đúng với quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, xây dựng nhà ở không bảo đảm chất lượng...

Theo quy định của Luật Nhà ở 2014 và Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ thì tổ chức, hộ gia đình cá nhân có nhà ở được tạo lập hợp pháp (trong đó có nhà ở riêng lẻ được thiết kế, xây dựng nhiều tầng, nhiều căn hộ ở mà các căn hộ này có diện tích tối thiểu 30m2 trở lên, thiết kế theo kiểu khép kín, đáp ứng các yêu cầu về nhà chung cư) thì được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận cho chủ sở hữu từng căn hộ để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ sở hữu.

Theo các chuyên gia bất động sản thực tế hiện nay, không nhiều chung cư mini đáp ứng đầy đủ các điều kiện nêu trên của Luật Nhà ở, thậm chí không ít chung cư mini được xây dựng sai phép. Điển hình là các vi phạm như: Xây vượt quá số tầng cho phép; không đáp ứng điều kiện về xử lý nước thải, phòng cháy chữa cháy…Do đó, các trường hợp này, người mua căn hộ chung cư mini sẽ chưa thể được cấp sổ hồng. 

Các chuyên gia cũng khuyến cáo khi không có sổ hồng, người mua sẽ phải đối diện với nhiều khó khăn trong việc chuyển nhượng cũng như không thể thế chấp để vay vốn, không thể cho hưởng thừa kế và bị hạn chế một số quyền dân sự khác… Do vậy, nếu có nhu cầu sở hữu nhà ở, đặc biệt là chung cư mini, người mua cần tìm hiểu kỹ càng các thông tin về công trình, chủ đầu tư, tính pháp lý… để tránh rủi ro.