2 dự án cao tốc Bắc - Nam cuối cùng được chuyển sang đầu tư công có nguy cơ chậm tiến độ

Trong số 11 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông, có 6 đoạn tuyến được chuyển sang đầu tư công và 5 đoạn tuyến thực hiện xã hội hoá theo hình thức PPP (đối tác công - tư). Tuy nhiên, có 2 dự án không lựa chọn được nhà đầu tư là đoạn quốc lộ 45 - Nghi Sơn và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu.

Để có thể đẩy nhanh tiến độ đáp ứng đúng tính cấp bách của dự án, Quốc hội, Chính phủ đã đồng ý chuyển 2 cao tốc trên sang hình thức đầu tư công. Việc điều chuyển các dự án trên sang hình thức đầu tư công là đúng luật và cần thiết để bảo đảm chắc chắn triển khai thành công dự án.

Sau khi dự án hoàn thành, Chính phủ sẽ xây dựng phương án thu hồi vốn nhà nước (tương tự cơ chế đối với 6 dự án thành phần đầu tư công đang triển khai). Đặc biệt, việc sớm hoàn thành đầu tư 2 dự án này sẽ tạo điều kiện khai thác đồng bộ với các dự án lân cận, bảo đảm tính kết nối liên tục và phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cho biết, đối với cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu, phía địa phương cho biết: "Riêng công tác GPMB đoạn Nghi Sơn – Diễn Châu, được phê duyệt phương án bồi thường là 1.037,35 tỷ đồng, đã giải ngân được 942,53 tỷ đồng.

Đến thời điểm hiện nay, tỉnh đã GPMB được khoảng 39,28/43,47km, đạt 90,36%. Hiện còn 0,8 km đất nông nghiệp; 0,95km đất vườn, đất ở chưa giải phóng. Nguyên nhân là do chưa giải quyết được là vì tài sản xây dựng trái phép không được bồi thường, đang tranh chấp giữa đất 5% của UBND xã và đất của hộ dân. Đối với 0,95km đất vườn, đất ở phương án bồi thường đã được phê duyệt nhưng các hộ dân chưa nhận tiền cho rằng giá đất thấp, yêu cầu đất đổi đất.

Về công tác tái định cư được tập trung triển khai, hiện 9/9 vị trí đã được triển khai xây dựng (Hoàng Mai 2 vị trí; Quỳnh Lưu 3 vị trí; Yên Thành 1 vị trí; Diễn Châu 3 vị trí). 4/9 điểm tái định cư đã xây dựng hoàn thành, đủ điều kiện bốc thăm nhưng mới bốc được 1/9 khu. 5 khu còn lại thi công đang còn chậm (Hoàng Mai 2 vị trí; Diễn Châu 3 vị trí).

Bên cạnh đó, công tác di dời các công trình kỹ thuật, nhất là đường điện cao thế gặp rất nhiều khó khăn, chậm tiến độ. Công tác di dời mồ mả cũng đang chậm tiến độ.

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Nhật, cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu gặp khó do khan hiếm nguồn vật liệu đất, đá và cát. Vì thế, một số đoạn phải tận dụng đất đào để san lấp. Theo ước tính, hiện đang còn thiếu gần 7 triệu khối đất và 400 nghìn khối đá dăm để thực hiện dự án đoạn Nghi Sơn – Diễn Châu; cát cơ bản đáp ứng được nhu cầu.

Hiện nay các mỏ vật liệu đang trong thực hiện quy hoạch. Sở Tài nguyên & môi trường đang tham mưu cho UBND tỉnh bổ sung quy hoạch khoáng sản và phê duyệt Kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 48 điểm mỏ, trong đó có 30 mỏ phục vụ cho dự án cao tốc Bắc – Nam.

Phát biểu tại buổi làm việc, Về vật liệu xây dựng, hiện Nghệ An đã cấp phép khai thác cho 12 mỏ đất san lấp, hiện đang bổ sung quy hoạch khoáng sản và tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 48 điểm mỏ.

Việc rà soát lại hồ sơ thiết kế kỹ thuật so với hiện trường đang chỉ đạo các địa phương thực hiện để điều chỉnh và hoàn thiện sớm để Bộ GTVT phê duyệt.

Để giải quyết những khó khăn xử lý nguy cơ chậm tiến độ tại dự án, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật đề nghị tỉnh Nghệ An đẩy nhanh tiến độ phê duyệt quy hoạch và tiến hành đấu giá quyền khai thác khoáng sản để cung cấp vật liệu thực hiện dự án. Sở Xây dựng sớm công bố giá vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh để giúp nhà thầu tính toán giá sát với thực tế.

Về GPMB, phần còn vướng mắc cần tập trung phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan để hoàn thành. Trong đó, đối với việc di dời mồ mả, số lượng phải di dời còn quá lớn, do đó cần phải quan tâm đến đất tái định cư nghĩa trang và tăng cường tuyên truyền vận động người dân thực hiện.

"Hiện Quốc hội và Chính phủ rất khắt khe trong việc kiểm soát tiến độ thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam và giao cuối năm 2022 phải hoàn thành các đoạn cao tốc qua địa bàn tỉnh Nghệ An; không cho phép gia hạn vì sẽ dẫn đến việc điều chỉnh giá vật liệu, tổng mức đầu tư dự án, làm thất thu ngân sách của nhà nước", ông Nhật nói.