3 chỉ số cho thấy Biden phải tiếp quản nền kinh tế tồi tệ từ Trump

Một cuộc khảo sát do Đại học Quinnipiac thực hiện vào cuối tháng 12/2020 chỉ ra rằng có tới 50% cử tri được hỏi thừa nhận chính sách kinh tế của ông Trump có lợi cho nước Mỹ. Trong khi đó, tỷ lệ đồng tình với chính sách kinh tế tương lai của ông Joe Biden tại cuộc khảo sát này chỉ là 39%. 

Kết quả đối lập này phản ánh thực tế là đa phần cử tri Mỹ không đổ lỗi cho ông Trump về cuộc suy thoái kinh tế do đại dịch Covid-19 tấn công nước Mỹ. Họ tin rằng, ông Trump đã làm hết sức có thể, thậm chí làm tốt hơn những gì mà một vị Tổng thống bất kỳ khác có thể trong bối cảnh suy thoái như vậy. Dù vậy, điều này không thể xóa đi một thực tế là ông Trump vừa rời Nhà Trắng, để lại cho người kế nhiệm một nền kinh tế tồi tệ hiếm có: tăng trưởng GDP âm, nợ quốc gia lên mức kỷ lục và tỷ lệ thất nghiệp cao chót vót.

Tăng trưởng GDP âm

Nếu như trong 3 năm đầu nhiệm kỳ, ông Trump đã làm rất tốt trong việc điều hành nền kinh tế Mỹ đi lên với tăng trưởng bình quân đạt 2,5%, cao hơn con số 2,3% của người tiền nhiệm Obama. Thì đến năm cuối cùng của nhiệm kỳ, đại dịch Covid-19 đã đưa nền kinh tế Mỹ chìm sâu vào cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.

Tăng trưởng GDP quý II/2020 của Mỹ giảm xuống mức -32,9%, kỷ lục chưa từng có. Dù đến quý III sau đó, Mỹ ghi nhận mức phục hồi mạnh mẽ khi GDP tăng 33,1% (đã điều chỉnh trên cơ sở năm), nhưng con số này không bù đắp được những tổn thất quá lớn khi kinh tế đình trệ trong quý II. Dự kiến năm 2020, GDP Mỹ ghi nhận mức -3,5%, theo dự báo của Conference Board. 

Tỷ lệ thất nghiệp cao chưa từng có

Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định ông Trump đã xây dựng được một thị trường lao động tốt nhất trong nhiều thập kỷ khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 3,5%, mức thấp nhất trong vòng 50 năm. Tỷ lệ thất nghiệp của người da màu, người tàn tật, phụ nữ cũng giảm so với thời Barack Obama. Mức lương bình quân của người lao động Mỹ tăng mạnh 3% trong giai đoạn 2017-2019, điều mà người tiền nhiệm Barack Obama chưa từng làm được trong cả hai nhiệm kỳ trước đó. Lương tăng đi đôi với thu nhập hộ gia đình Mỹ cũng tăng vọt. Năm 2019, bình quân thu nhập hộ gia đình Mỹ tăng 6,8% lên mức 68.700 USD. Đây cũng là mức tăng lớn nhất trong hơn nửa thế kỷ, từ năm 1967 trở đi. Tỷ lệ đói nghèo giảm xuống mức thấp 10,5%. 

Tuy nhiên, sự bùng phát đại dịch Covid-19 đã xóa sổ mọi thành tựu đó, thổi bay khoảng 22 triệu việc làm trên thị trường lao động Mỹ tính đến cuối năm 2020. Tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ tăng vọt lên mức kỷ lục 14,7% trong tháng 4/2020, thời điểm đầu nước Mỹ áp dụng phong tỏa quốc gia và hiện vẫn ở mức cao 6,7% vào tháng 1/2021, ngay trước khi ông Biden nhậm chức. Con số này tương đương có khoảng 10 triệu người Mỹ vẫn đang trong tình trạng thất nghiệp và thị trường lao động sẽ mất nhiều thời gian để phục hồi về mức trước đại dịch.

Tỷ lệ nợ chính phủ Mỹ trên GDP kỷ lục

Nhiều nhà quan sát chỉ trích Tổng thống Trump là “vua nợ”, bởi dưới nhiệm kỳ của Trump, tỷ lệ nợ của chính phủ Mỹ trên GDP tăng mạnh từ mức 76,4% (năm 2016) lên 98,2% (năm 2020 - năm cuối cùng nhiệm kỳ).

Mức nợ tăng vọt chủ yếu là do hàng loạt gói kích thích kinh tế hàng nghìn tỷ USD mà chính phủ công bố nhằm xoa dịu tác động kinh tế hậu đại dịch Covid-19. Tỷ lệ nợ được dự báo sẽ còn tăng vọt dưới thời ông Biden khi chính quyền Biden và Đảng Dân chủ tiếp tục các nỗ lực nới lỏng tài khóa để kích thích kinh tế phục hồi. 

Một tuần trước lễ nhậm chức, Tân Tổng thống Mỹ Biden đã báo hiệu một gói kích thích kinh tế mới trị giá khoảng 1.900 tỷ USD. "Chúng ta không còn thời gian để mà lãng phí… Với lãi suất ở mức thấp như hiện nay, mọi nhà kinh tế lớn đều cho rằng chúng ta nên chấp nhận thâm hụt ngân sách để tạo động lực cho tăng trưởng" - ông Biden nhấn mạnh.