Báo cáo tài chính bị kiểm toán ngoại trừ, "ông lớn" trực thuộc Bộ Xây dựng nói gì?

Linh Anh
14/09/2025 08:31 GMT +7
Tổng Công ty Cơ khí xây dựng - CTCP (COMA; UPCoM: TCK) đã công bố báo cáo tài chính soát xét giữa niên độ 2025 với nhiều ý kiến ngoại trừ và vấn đề cần nhấn mạnh của kiểm toán.

Kiểm toán nêu loạt ý kiến ngoại trừ, COMA nói gì?

Cụ thể, tại mục cơ sở đưa ra kết luận ngoại trừ, Công ty TNHH Kiểm toán CPA Việt Nam - Thành viên Hãng kiểm toán Quốc tế INPACT cho biết, tại ngày 30/6/2025, các công ty con của COMA chưa thực hiện kiểm kê và đánh giá giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho với tổng số tiền 14,8 tỷ đồng (tại CTCP Cơ khí Xây dựng và Lắp máy điện nước là 10,6 tỷ đồng, tại CTCP Khóa Minh Khai là 1,8 tỷ đồng, tại CTCP Cơ khí và Xây lắp Thái Bình 1,2 tỷ đồng, tại CTCP Cơ khí Xây dựng số 2 Hà Bắc là 1,2 tỷ đồng).

Với các thủ tục kiểm toán thay thế, hãng kiểm toán CPA nêu rằng, đơn vị này không thể xác định được tính hiện hữu và dự phòng giảm giá của số dư các khoản mục trên tại ngày 30/6/2025 và ngày 1/1/2025, cũng như đánh giá ảnh hưởng của chúng đến các chỉ tiêu liên quan đến Báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ.

Giải trình về vấn đề này, doanh nghiệp nêu, hàng tồn kho chủ yếu là chi phí xây dựng cơ bản dở dang tại các dự án, quá trị quyết toán dự án kéo dài, đến thời điểm hiện tại rất khó xác định được giá trị thuần có thể thực hiện được của các dự án này, tuy nhiên các Công ty con của Tổng Công ty chưa ghi nhận vào kết quả sản xuất kinh doanh do chưa đủ cơ sở ghi nhận.

Tiếp theo, CPA Việt Nam không thu thập được đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp về số dư các khoản nợ phải thu của COMA và các công ty con tại ngày 30/6/2025 là 83,3 tỷ đồng (tại ngày 1/1/2025 là 82,2 tỷ đồng), nợ phải trả tại ngày 30/6/2025 là 36,6 tỷ đồng (tại ngày 1/1/2025 là 36,6 tỷ đồng).

Đồng thời, Tổng Công ty và CTCP Xây dựng và Lắp máy điện nước, CTCP Khóa Minh Khai - Công ty con của Tổng Công ty chưa xử lý tài sản thiếu với giá trị tại ngày 30/6/2025 và ngày 1/1/2025 số tiền 2,1 tỷ đồng.

"Do đó, chúng tôi không thể xác định liệu có cần thiết phải điều chỉnh các số liệu này hay không", trích mục cơ sở đưa ra kết luận ngoại trừ tại BCTC soát xét bán niên của COMA.

Trích báo cáo tài chính soát xét bán niên của COMA.

Thứ ba, báo cáo soát xét nêu, tại ngày 30/6/2025, công ty con của COMA là CTCP Cơ khí Xây dựng số 2 Hà Bắc đã ghi nhận tiền chậm nộp thuế, truy thu thuế và tiền phạt vi phạm hành chính của nhiều năm vào tài khoản chi phí trả trước dài hạn và chưa hạch toán vào chi phí trong kỳ với số tiền là 8,97 tỷ đồng.

Theo đó, đơn vị kiểm toán cho rằng, nếu ghi nhận đúng theo chế độ kế toán, chỉ tiêu "Chi phí trả trước dài hạn" và "Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối" trên Bảng cân đối kế toán tại ngày 30/6/2025 của COMA sẽ giảm đi và các chỉ tiêu trên Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh hợp nhất giữa niên độ "Chi phí khác" sẽ tăng lên, "Lợi nhuận kế toán trước thuế" sẽ giảm đi tương ứng số tiền 8,97 tỷ đồng.

Giải trình về vấn đề này, doanh nghiệp cho biết, do chi phí này là chi phí phạt của nhiều năm, nếu ghi nhận một lần sẽ làm kết quả sản xuất kinh doanh trong kỳ của Công ty con ảnh hưởng rất lớn. Công ty con hạch toán chi phí trả trước và phân bổ dần vào chi phí hàng năm.

Chưa hết, Công ty TNHH MTV Sản xuất - Xuất nhập khẩu và Dịch vụ Phát triển Nông thôn - Công ty con của COMA nhận được các thông báo liên quan đến tiền sử dụng đất của "Dự án Khu nhà ở Decoimex mở rộng tại phường 6 và phường 9, TP. Vũng Tàu" của chi cục thuế khu vực Vũng tàu - Côn Đảo về số tiền sử dụng đất phải nộp đến ngày 28/2/2025 là 134,97 tỷ đồng và tiền chậm nộp là 127,68 tỷ đồng.

Tuy nhiên, công ty chưa chấp nhận số liệu trên của Chi cục thuế địa phương do Chi cục thuế đã tính tiền sử dụng đất trên cả phần diện tích công cộng. Công ty đã có văn bản gửi đến cơ quan thuế nhưng chưa nhận được phản hồi.

Theo đó, các số liệu liên quan được trình bày trên BCTC hợp nhất giữa niên độ cho kỳ kế toán kết thúc ngày 30/6/2025 có thể bị thay đổi theo Quyết định cuối cùng của cơ quan thuế.

"Với những tài liệu công ty cung cấp, chúng tôi không thể xác định liệu có cần thiết phải điều chỉnh các số liệu này hay không. Đồng thời, chúng tôi cũng không thể xác định được tính đúng đắn của hàng tồn kho, tài sản cố định, các khoản phải thu khách hàng ngắn hạn, trả trước cho người bán, phải thu ngắn hạn khác, người mua trả tiền trước ngắn hạn tại thời điểm 30/6/2025 của công ty", hãng kiểm toán CPA Việt Nam cho biết,

Vốn chủ sở hữu âm 39,2 tỷ đồng

Tại mục các vấn đề cần nhấn mạnh, đơn vị kiểm toán nêu rõ, tại ngày 30/6/2025, các khoản nợ ngắn hạn của Tổng Công ty vượt quá tài sản ngắn hạn số tiền 242,79 tỷ đồng.

Trong kỳ kế toán kết thúc cùng ngày, Tổng Công ty đang chịu một khoản lỗ lũy kế đến ngày 30/6/2025 là 284,4 tỷ đồng, dẫn đến thâm hụt vốn chủ sở hữu 39,2 tỷ đồng.

Theo đó, hoạt động của Tổng Công ty phụ thuộc vào khả năng thu hồi các khoản phải thu, gia hạn các khoản vay, các khoản phải trả từ các ngân hàng thương mại, các nhà cung cấp và hiệu quả hoạt động kinh doanh trong tương lai. Những điều kiện này cho thấy sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của Tổng Công ty.

Ngoài ra, trong kỳ kế toán giữa niên độ kết thúc ngày 30/6/2025, một số Công ty con - Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng và Lắp máy điện nước, Công ty Cổ phần Khóa Minh Khai và Công ty TNHH MTV Sản xuất - Xuất nhập khẩu dịch vụ và Phát triển nông thôn đã nhận được quyết định của Cục thuế tại Hà Nội và Cục thuế các địa phương về việc áp dụng cưỡng chế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn. Đến ngày phát hành báo cáo này, việc cưỡng chế này vẫn đang được thi hành.

Cuối cùng, đơn vị kiểm toán nhấn mạnh rằng, COMA chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình CTCP ngày 8/11/2016. Nhưng đến thời điểm phát hành BCTC soát xét này, công tác bàn giao phần vốn Nhà nước của Tổng Công ty tại thời điểm chính thức chuyển sang CTCP chưa được hoàn thành.

"Do vậy, số liệu BCTC hợp nhất giữa niên độ chưa bao gồm các điều chỉnh liên quan đến quyết toán cổ phần hóa từ cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (nếu có)", CPA Việt Nam cho biết.

Thuyết minh BCTC cho biết, tại ngày 30/6/2025, vốn góp của Nhà nước (Bộ Xây dựng) là 235,5 tỷ đồng, tương ứng 98,7% vốn của COMA. Phần còn lại là vốn góp của cổ đông khác.

COMA có lãi trong 6 tháng đầu năm

Về kết quả kinh doanh, 6 tháng đầu năm nay, doanh nghiệp báo lãi trước thuế gần 4,9 tỷ đồng, tăng mạnh so với cùng kỳ lỗ hơn 451 triệu đồng.

Giải trình kết quả trên, COMA cho biết, 6 tháng đầu năm 2025 đã thoái vốn chuyển nhượng cổ phần 01 Công ty có vốn đầu khác của Tổng công ty, nghiệm thu thanh quyết toán một số công trình tồn đọng cũ, tăng cường khai thác tìm kiếm việc làm, khai thác kinh doanh dịch vụ.

Đồng thời Tổng công ty đã phân loại công nợ, làm việc với khách hàng để thu hồi công nợ tồn đọng và cân đối nguồn vốn để nộp ngân sách Nhà nước, do đó tiền phạt chậm nộp thuế giảm nên đã bù đắp được một phần chi phí lãi vay và chi phí quản lý.

Ngày 8/9/2025, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đã có quyết định về việc duy trì diện hạn chế giao dịch đối với mã TCK của COMA. Lý do duy trì diện hạn chế giao dịch là Tổ chức đăng ký giao dịch có vốn chủ sở hữu âm trong BCTC hợp nhất bán niên 2025 đã soát xét. Do đó, mã này chỉ được giao dịch vào phiên thứ 6 hàng tuần.