“Nhóm lại thì thành giàu” – bảo hiểm là công cụ chia sẻ rủi ro cộng đồng

Tại Hội thảo, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam phát biểu lời khai mạc của mình bằng việc dẫn lời Bác Hồ năm 1946: “Nhóm lại thì thành giàu, chia ra thì thành khó” để nhấn mạnh rằng bảo hiểm chính là biểu hiện cụ thể của tinh thần “nhóm lại” trong sản xuất nông nghiệp – nơi mỗi người cùng chia sẻ rủi ro để ổn định và phát triển lâu dài.

“Chúng ta không thể ngồi chờ chính sách từ trên xuống. Muốn có chính sách, trước hết phải có mô hình thực tế để minh chứng. Hãy bắt đầu từ các mô hình HTX đủ điều kiện, phối hợp với doanh nghiệp bảo hiểm để thí điểm, từ đó tạo căn cứ xây dựng chính sách chính thức,” bà Vân cho biết.

Dẫn ví dụ từ Nhật Bản – quốc gia có hệ thống HTX phát triển bậc nhất thế giới –  theo bà Vân, chỉ những HTX tuân thủ đúng sản lượng, quy trình sản xuất và tiêu chuẩn mới đủ điều kiện được hưởng bảo hiểm. Việc áp dụng các điều kiện chặt chẽ giúp đảm bảo tính bền vững, trách nhiệm và minh bạch trong sản xuất – yếu tố tiên quyết để chính sách bảo hiểm phát huy hiệu quả.

“Bảo hiểm không dành cho những người ‘thấy người ta ăn khoai cũng vác mai đi đào’. Sản xuất phải ổn định, có kỷ luật thì mới có thể triển khai bảo hiểm hiệu quả”, bà Vân thẳng thắn chỉ rõ.

Bảo hiểm Agribank đề xuất mô hình bảo hiểm tổng thể cho HTX Quảng Ninh

Tại hội thảo, Công ty Cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp (Bảo hiểm Agribank) – đại diện doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ – đã trình bày tham luận với 4 phần chính, bao gồm bài học quốc tế, thực tiễn trong nước và đặc biệt là đề xuất một chương trình bảo hiểm tổng thể dành riêng cho HTX tại Quảng Ninh.

Bảo hiểm Agribank đã tổng kết bài học từ các quốc gia có nền nông nghiệp phát triển như Trung Quốc, Thái Lan, Philippines. Những điểm chung của các mô hình bảo hiểm nông nghiệp thành công sẽ tập trung vào việc Chính phủ đóng vai trò chủ đạo trong việc ban hành khung pháp lý, trợ cấp phí bảo hiểm và giám sát triển khai.; Bảo hiểm được tích hợp vào chiến lược phát triển nông nghiệp tổng thể, gắn với chuỗi giá trị và các vùng sản xuất tập trung.Ứng dụng công nghệ trong quản lý, giám định tổn thất và thanh toán bồi thường để đảm bảo minh bạch, nhanh chóng.

Tại Việt Nam, bảo hiểm nông nghiệp đã từng được thí điểm (Quyết định 315) và mở rộng (Nghị định 58), song kết quả còn hạn chế do sản phẩm bảo hiểm chưa sát thực tế, chính sách hỗ trợ chưa đủ hấp dẫn và quy trình thủ tục còn rườm rà. Dù vậy, Bảo hiểm Agribank vẫn là một trong những đơn vị tiên phong phát triển sản phẩm bảo hiểm cho khu vực “Tam nông”, với doanh thu hơn 2.000 tỷ đồng/năm, bảo vệ hơn 3 triệu hộ nông dân.

Theo ông Đỗ Minh Hoàng – TV HĐQT Bảo hiểm Agribank, các HTX cần được đặt trong chuỗi liên kết sản xuất, có sự tham gia chặt chẽ của ngân hàng, doanh nghiệp bảo hiểm, đơn vị cung ứng đầu vào, đầu ra và cả hệ thống quản lý nhà nước. Trong đó, bảo hiểm trở thành một “mắt xích” không thể thiếu, bảo vệ toàn diện: cây trồng, vật nuôi, tài sản, sức khỏe và thu nhập của thành viên HTX.

Với mong muốn đồng hành cùng chính quyền và người dân tỉnh Quảng Ninh phát triển kinh tế, Bảo hiểm Agribank đề xuất chương trình bảo hiểm cho các HTX sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh với  5 nhóm giải pháp cụ thể nhằm triển khai bảo hiểm nông nghiệp cho HTX tại Quảng Ninh:

Thứ nhất, xây dựng chuỗi liên kết giá trị trong nông nghiệp, trong đó HTX là hạt nhân, doanh nghiệp bảo hiểm là một thành tố.

Hai là, xây dựng chương trình bảo hiểm tổng thể, không chỉ bảo vệ cây trồng, vật nuôi mà cả tài sản, con người – yếu tố nền tảng của sản xuất nông nghiệp.

Ba là, phối hợp chia sẻ phí bảo hiểm giữa ngân sách Nhà nước, ngân hàng, doanh nghiệp bảo hiểm và HTX – để người dân giảm gánh nặng tài chính.

Bốn là, tận dụng vai trò của ngân hàng thương mại như Agribank, kết hợp tín dụng và bảo hiểm để giảm thiểu rủi ro tín dụng trong nông nghiệp.

Năm là, thành lập quỹ dự phòng rủi ro tại địa phương, dùng để hỗ trợ phần tổn thất vượt quá khả năng chi trả của doanh nghiệp bảo hiểm.

Những kiến nghị này hướng đến xây dựng một hệ sinh thái bảo hiểm nông nghiệp toàn diện, góp phần hiện thực hóa tầm nhìn phát triển nông nghiệp xanh, bền vững.

Từ thí điểm đến chính sách – cần sự đồng hành bền vững

Bảo hiểm nông nghiệp không còn là khái niệm xa vời, mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu trong quản trị rủi ro và phát triển nông nghiệp hiện đại.

Tính đến tháng 4/2025, tỉnh Quảng Ninh đã có 1.087 HTX, trong đó 768 HTX nông nghiệp (chiếm hơn 70%), tạo việc làm cho gần 75.000 lao động (chiếm 10,9% lực lượng lao động toàn tỉnh) – minh chứng cho định hướng đúng đắn trong phát triển kinh tế hợp tác.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Đức Ấn – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, thực tiễn gần đây như hậu quả nặng nề từ cơn bão số 3 - Yagi năm 2024 đã phơi bày rõ những lỗ hổng trong việc quản trị rủi ro tại các HTX.

“Phần lớn các HTX bị thiệt hại đều không nhận được hỗ trợ cần thiết do thiếu đồng bộ trong quản lý, cung ứng vật tư, tổ chức sản xuất và áp dụng quy chuẩn kỹ thuật. Chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận điều này để có bước đi thực chất hơn,” ông Ấn nêu rõ.

Chủ tịch UBND tỉnh cũng nhấn mạnh sự cấp thiết phải xây dựng chính sách bảo hiểm riêng cho HTX, đề nghị Liên minh HTX tỉnh chủ động phối hợp với các sở, ngành, doanh nghiệp bảo hiểm như Bảo hiểm Agribank để thiết kế các sản phẩm phù hợp với đặc thù từng ngành hàng. Trước mắt cần ưu tiên cho các lĩnh vực có thế mạnh như thủy sản, chăn nuôi, lâm nghiệp.

 Tại Quảng Ninh, nơi HTX đang trên đà phát triển mạnh mẽ, bảo hiểm cần được triển khai song hành với quy trình sản xuất và tín dụng – để hình thành một hệ sinh thái nông nghiệp thông minh, bền vững.

 “Chúng ta cần một mô hình thực tế – có dữ liệu, có người thật, việc thật – để thuyết phục trung ương ban hành cơ chế chính thức,” bà Vân kết luận đầy tâm huyết.

Và để bảo hiểm không chỉ là giấy tờ, mà trở thành “tấm khiên” vững chắc bảo vệ sinh kế, cần một điều kiện tiên quyết – sự tự giác và cam kết thực chất từ chính các HTX và người nông dân.

Hội thảo đã thống nhất cao về việc cần sớm thí điểm mô hình bảo hiểm nông nghiệp tại Quảng Ninh, trước khi nhân rộng và đề xuất chính sách cấp quốc gia. Với hạ tầng HTX phát triển, sự đồng hành của doanh nghiệp như Bảo hiểm Agribank và định hướng quyết liệt từ chính quyền địa phương, Quảng Ninh hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu đi đầu cả nước về triển khai bảo hiểm nông nghiệp trong HTX.

×