Đảng Dân chủ “tính kế” chặn đường Trump tái tranh cử năm 2024

Tờ The Hill cho hay các nghị sĩ Dân chủ đang xem xét nhiều lựa chọn khác nhau để ngăn ông Trump tái tranh cử Tổng thống nhiệm kỳ 2024 sau khi ông Trump bị cáo buộc kích động vụ bạo loạn ở tòa nhà Quốc hội Mỹ hôm 6/1. Việc thảo luận chỉ mới bắt đầu, và khả năng sử dụng Tu chính án thứ 14 mới chỉ là giả thuyết.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine (bang Virginia) thừa nhận khả năng Quốc hội kích hoạt Tu chính án để ngăn ông Trump tái tranh cử. Thượng nghị sĩ Dân chủ Richard Blumenthal (bang Connecticut) cũng khẳng định các điều khoản quy định trong Tu chính án 14 có thể áp dụng với người có hành vi kích động bạo loạn làm tổn hại nền Dân chủ Mỹ như cựu Tổng thống Donald Trump.

Cụ thể, khoản 3 trong Tu chính án thứ 14 quy định rằng những quan chức từng tuyên thệ tuân theo Hiến pháp Mỹ nhưng lại tham gia vào các hành vi “bạo loạn hoặc nổi dậy chống Hiến pháp, hay viện trợ cho kẻ thù đi ngược Hiến pháp” sẽ không được nắm giữ các chức vụ trong chính phủ tương lai. 

Lãnh đạo đảng Dân chủ (hiện là phe đa số tại Thượng viện) Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer mới đây cũng lên tiếng công khai kêu gọi cấm ông Trump tái tranh cử, đe dọa sẽ tổ chức bỏ phiếu để ngăn hành động này nếu ông Trump bị kết luận có tội trong phiên tòa luận tội tới đây ở Thượng viện. “Chúng ta đều chứng kiến những hành động của Trump và hậu quả mà ông ta để lại. Donald Trump không đủ điều kiện để tái tranh cử Tổng thống thêm nhiệm kỳ nào nữa”.

Hạ viện Mỹ dự kiến sẽ trình nghị quyết luận tội ông Trump lên Thượng viện vào ngày 25/1.  Theo nguồn tin của Reuters, một số đảng viên Cộng hòa đang nỗ lực lùi thời gian diễn ra phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Donald Trump lần hai ở Thượng viện.

Trước đó, hôm 11/1, tờ Politico đưa tin 218 hạ nghị sĩ đã ký tên vào văn bản đồng thuận luận tội Tổng thống Donald Trump, đạt mức tối thiểu cần thiết để Hạ viện thông qua nghị quyết luận tội trước khi vụ việc được chuyển lên Thượng viện. Điều khoản luận tội duy nhất trong nghị quyết này cáo buộc ông Trump xúi giục người ủng hộ trong vụ bạo loạn ở tòa nhà quốc hội hôm 6/1. Phiên bỏ phiếu toàn thể Hạ viện hôm 13/1 nhanh chóng thông qua nghị quyết luận tội này, khiến ông Trump trở thành Tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ bị luận tội 2 lần.

Nhưng để chính thức kết tội ông Trump tại phiên tòa diễn ra ở Thượng viện tới đây, cần ít nhất 2/3 nghị sĩ Thượng viện bỏ phiếu thuận ủng hộ kết tội. Để đạt được con số 2/3, phe Dân chủ sẽ cần toàn bộ số phiếu đảng viên Dân chủ và thêm 17 phiếu đảng viên Cộng hòa ở Thượng viện. điều này khó có khả năng xảy ra. Gần đây, lãnh đạo đảng Cộng hòa Thượng viện Mitch McConnell cũng thẳng thắn lên án vụ việc ông Trump kích động người biểu tình, nhưng chưa thượng nghị sĩ Cộng hòa nào cam kết bỏ phiếu đồng tình luận tội Trump.

Để ngăn ông Trump tái tranh cử nhiệm kỳ 2024, đảng Dân chủ chỉ cần được trên 1/2 thông qua. Khả năng này được cho là sáng sủa hơn nhiều so với việc kết tội ông Trump.

Trước đó, hồi tháng 11, vài ngày sau ngày bầu cử Mỹ, tờ CNN dẫn nguồn tin từ quan chức Nhà Trắng cho hay: “Một số cố vấn thân cận của ông Trump đã bắt đầu thảo luận về khả năng Tổng thống thất cử trong cuộc bầu cử Mỹ 2020 và tái tranh cử vào năm 2024”. 

Không có gì đảm bảo rằng Trump sẽ là ứng viên được Đảng Cộng hòa đề cử tranh cử Tổng thống nhiệm kỳ 2024. Tổng thống đắc cử Joe Biden mới chỉ tiếp quản Nhà Trắng ít ngày, và 4 năm là cả một chặt đường dài. Theo CNN, việc ông Trump thất cử trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 2020 về lý thuyết có thể dẫn đến khoảng trống quyền lực trong hàng ngũ Đảng Cộng hòa. Người cuối cùng được một Đảng lớn đề cử làm ứng viên tranh cử Tổng thống sau một lần thất cử là ông Richard Nixon năm 1968. Tuy nhiên, những dữ liệu từ các cuộc thăm dò gần đây của CNN chỉ ra rằng ít nhất cho đến thời điểm này, Trump vẫn là ứng viên tranh cử Tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ 2024.