Lợi nhuận ngành tôm được dự báo sẽ "bùng nổ" trong năm 2024

Theo số liệu của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), lũy kế 11 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu tôm đạt 3,1 tỷ USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, giá tôm nguyên liệu liên tục giảm khoảng 1 - 8% với tôm thẻ chân trắng và giảm khoảng 1 - 12% đối với tôm sú ở các kích cỡ khác nhau. Nguyên nhân đến từ việc các đơn hàng xuất khẩu của doanh nghiệp giảm mạnh do lạm phát và hàng tồn kho ở các nước nhập khẩu vẫn đang ở mức cao, vì thế nhu cầu tôm nguyên liệu sụt giảm.

Trong báo cáo phân tích vừa công bố, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, xuất khẩu tôm đã có tín hiệu hồi phục ở một số thị trường trong tháng 9/2023.

Cụ thể, tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm đạt 2.525,5 triệu USD, giảm 25,7% so với cùng kỳ năm trước. Sang tháng 9, xuất khẩu tôm ở thị trường Mỹ, Canada, Đài Loan tăng trưởng từ 15 – 54% so với cùng kỳ; thị trường EU, Nhật Bản, Hàn Quốc vẫn tăng trưởng âm từ 10 – 26%, tuy nhiên mức giảm đã thu hẹp từ 10 – 22% so với tháng trước.

Báo cáo cho biết, các tháng đầu năm 2023, cơ cấu xuất khẩu chuyển từ thị trường Mỹ, châu Âu sang châu Á do các nước phương Tây bị ảnh hưởng từ lạm phát mạnh hơn. Tuy nhiên, trong các tháng quý III/2023, xuất khẩu sang Mỹ hồi phục tương đối tốt nên tỷ trọng quay trở lại mức 21%. Thị trường Nhật Bản duy trì tỷ trọng ổn định ở mức 15%.

Giá tôm xuất khẩu dù biến động không rõ ràng qua các tháng nhưng theo các chuyên gia VCBS, nhìn chung, giá tôm có xu hướng giảm so với cùng kỳ từ 4 – 49% ở các thị trường, trừ thị trường Hồng Kông và Trung Quốc ghi nhận giá tôm xuất khẩu tăng từ 8 – 45%.

Còn Ecuador đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng giá thấp trong khi chi phí tăng cao. Ngành tôm Ecuado ghi nhận lỗ ròng gần 1 tỷ USD trong nửa đầu năm 2023. Hàng tồn kho ở Trung Quốc tiếp tục gia tăng càng gây áp lực giảm giá cho tôm xuất khẩu từ Ecuador. Chính phủ Ecuador cũng đã bỏ trợ cấp dầu diesel cho các trang trại nuôi tôm. Áp lực giá xuất khẩu giảm cùng chi phí tăng cao sẽ khiến các hộ chăn nuôi và doanh nghiệp hạn chế thả nuôi, dự báo nguồn cung tôm từ Ecuador sẽ giảm trong thời gian tới và giá xuất khẩu tôm từ nước này có thể tăng trở lại.

Tại Ấn Độ, giá tôm cũng giảm liên tục trong 6 tháng đầu năm, gây áp lực cạnh tranh với tôm xuất khẩu từ Việt Nam. Ấn Độ đang áp dụng thả nuôi theo từng giai đoạn trước lo ngại cung vượt cầu và chi phí thức ăn chăn nuôi tăng cao. Các chuyên gia VCBS dự báo diễn biến giá tôm xuất khẩu ở Ấn Độ sẽ không có biến động quá mạnh nhờ chiến lược điều tiết thả nuôi tốt.

VCBS cho rằng, lạm phát Mỹ đang dần hạ nhiệt là yếu tố quan trọng có thể kích thích tiêu dùng tại thị trường này. Tuy nhiên, lượng hàng tồn kho của các nhà nhập khẩu còn dư thừa nhiều nên ngành thủy sản nhìn chung sẽ có những hồi phục rõ ràng hơn ở nửa cuối năm 2024. 

Ngoài ra, theo kết quả khảo sát mới đây của Rabobank, sản lượng tôm thế giới năm 2023 sẽ giảm 0,4% so với năm trước và tăng 4,8% vào năm 2024. Sang năm 2024, sản lượng tôm Ấn Độ được dự báo phục hồi nhẹ 2% và thị trường Ecuador phục hồi 6,5% so với năm 2023.

Hiện nay, ngành tôm của Ecuador đang phải đối mặt với khó khăn dư thừa nguồn cung trong khi thị trường tiêu thụ lớn là Trung Quốc đang có nhu cầu sụt giảm mạnh. Bên cạnh đó, hiện tượng El Nino dẫn đến dịch bệnh lây lan ở nhiều ao tôm. Ecuador cũng đang chuyển hướng sang sản phẩm chế biến sâu để nhắm vào thị trường Châu Âu và Mỹ, khởi đầu là công ty top đầu ngành tôm Songa đang đầu tư cho dây chuyền sản xuất tôm chế biến với công suất 91 tấn tôm thẻ chân trắng nguyên liệu/ngày. Việc mở rộng sang sản xuất chế biến sâu sẽ làm tăng sự cạnh tranh cho ngành tôm Việt Nam ở thị trường Mỹ và Châu Âu.

Nhìn chung, sản lượng tôm của 2 nhà sản xuất lớn là Ecuador và Ấn Độ vẫn còn dư thừa để đáp ứng nhu cầu trong năm tới. Tuy nhiên, áp lực giảm giá bán được dự báo sẽ hạ nhiệt do nguồn cung không còn gia tăng và chi phí sản xuất tại Ecuardo vẫn ở trên điểm hoà vốn.

Dự báo lợi nhuận doanh nghiệp tôm tăng mạnh trong năm 2024

Đưa ra dự phóng về kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp nổi bật trong ngành, VCBS cho rằng, việc hoàn thiện nhà máy Tam An và Sao Ta 2 giúp CTCP Thực phẩm Sao Ta (FMC) nâng sản lượng chế biến tăng 26% so với cùng kỳ trong năm 2023. Dự báo, doanh thu thuần và lợi nhuận gộp mảng thủy sản của FMC sẽ đạt lần lượt 4.893 tỷ đồng và 278 tỷ đồng trong năm 2023, lần lượt giảm 14,2% và 10% so với năm trước.

Do tình hình kinh tế Mỹ chịu ảnh hưởng nhiều từ lạm phát và cạnh tranh gay gắt với Ecuador nên FMC đã chuyển hướng tập trung hơn vào thị trường Nhật Bản và Tây Âu, đặc biệt là thị trường Nhật do doanh nghiệp có nền tảng đối tác, đảm bảo bao tiêu đầu ra.

Các chuyên gia VCBS nhận định, FMC sẽ có nhiều triển vọng hơn trong 2024, khi thị trường Nhật Bản ưa chuộng sản phẩm chất lượng cao, chế biến sâu từ thị trường Việt Nam.

Theo VCBS, doanh thu thuần và lãi ròng của Thực phẩm Sao Ta trong năm 2024 có thể lần lượt đạt 6.259 tỷ đồng và 340 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 28% và 22% so với năm 2023.

Về CTCP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (MPC), trong 9 tháng đầu năm 2023, doanh thu thuần của MPC đạt 7.466 tỷ đồng, giảm 46% so với năm trước. Lợi nhuận gộp của MPC đạt 776 tỷ đồng, giảm 64% so với cùng kỳ. Doanh thu và biên lợi nhuận sụt giảm là do tôm Việt Nam bị cạnh tranh với tôm Ấn Độ và Ecuador ở thị trường trọng điểm Bắc Mỹ, đồng thời giá thức ăn chăn nuôi vẫn ở mức cao do ảnh hưởng từ chiến tranh.

Tỷ trọng doanh thu của MPC chủ yếu chuyển dịch từ thị trường Bắc Mỹ sang Úc. Cụ thể, tỷ trọng doanh thu ở Bắc Mỹ giảm mạnh 13%, trong khi tỷ trọng doanh thu ở thị trường Úc tăng khoảng 7%. Ngoài ra, cơ cấu doanh thu ở thị trường Hàn Quốc và nội địa tăng nhẹ 2%. Tồn kho tôm còn nhiều cũng như lạm phát tăng cao khiến nhu cầu tôm ở thị trường trọng điểm Bắc Mỹ bị sụt giảm, MPC phải tìm kiếm đến các nhà nhập khẩu ở thị trường khác.

Đến thời điểm tháng 11/2023, thị trường xuất khẩu trọng điểm của MPC - Mỹ có tín hiệu hồi phục nhu cầu sau đợt sụt giảm từ quý II, cho thấy người tiêu dùng đã lạc quan hơn về tình hình kinh tế. Bên cạnh đó, tăng trưởng kim ngạch tôm Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mỹ tăng mạnh 89% so với cùng kỳ trong tháng 10, cho thấy nhu cầu đang dần hồi phục. Tuy nhiên, lượng hàng tồn kho của Mỹ và nguồn cung tôm ở Ecuador và Ấn Độ đang giảm nhưng chưa đáng kể nên giá tôm có thể sẽ vẫn ở mức thấp cho đến nửa cuối năm 2024.

VCBS dự báo doanh thu thuần và lãi ròng của Thủy sản Minh Phú trong năm 2024 lần lượt đạt 16.622 tỷ đồng và 832 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 63% và 142% so với năm 2023.