Năm kỷ lục của đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam

Tâm lý biến động theo dòng vốn đầu tư

Đổi mới sáng tạo được đánh giá là xu thế phát triển tất yếu không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới, là chìa khoá cho sự tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đó, nguồn vốn cho đổi mới sáng tạo là một trong các yếu tố quan trọng hàng đầu.

Trong buổi công bố báo cáo Đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ Việt Nam 2021, đồng sáng lập Do Ventures Lê Hoàng Uyên Vy cho biết, trước năm 2018, tình hình đầu tư vào lĩnh vực đổi mới sáng tạo khá khiêm tốn, chỉ có khoảng 100 triệu USD.

Tuy nhiên, năm 2018 đánh dấu một bước ngoặt đối với hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam khi tổng số tiền đầu tư tăng vọt lên 450 triệu USD. Con số của năm 2019 là hơn 874 triệu USD, một con số chưa từng có ở Việt Nam.

Bước sang năm 2020, giới khởi nghiệp ở trong tâm thế hoang mang, lo lắng vì dòng vốn đổ vào khởi nghiệp giảm đột ngột tới gần 50%. Trong bối cảnh Covid, các doanh nghiệp nhỏ và các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo mới thành lập là đối tượng dễ tổn thương nhất.

Số lượng thương vụ giảm 26%. Dù các thương vụ lớn không thể diễn ra vì các nhà đầu tư không thể bay qua Việt Nam nhưng các thương vụ nhỏ vẫn nhiều, thị trường Việt Nam vẫn rất được quan tâm.

“Hết sáu tháng đầu năm 2021, chúng tôi hoang mang cực độ vì tổng số tiền thống kê chỉ có 171 triệu USD, giảm gần 30% so với cùng kỳ. Dù số thương vụ tăng nhẹ nhưng vẫn rất lo vì thiếu vắng các thương vụ lớn dẫn dắt thị trường”, bà Vy nói.

Nắm bắt cơ hội để bứt phá trong nguy nan

Theo nhận định của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Trần Duy Đông, tuy đặt ra nhiều thử thách cho nền kinh tế, đại dịch Covid-19 lại trở thành một chất xúc tác thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam trong hai năm qua. Công nghệ số đã giúp nhiều doanh nghiệp vượt qua cơn khủng hoảng và còn giúp nhiều công ty có thể đạt được tăng trưởng vượt bậc.

Đồng sáng lập Do Ventures cho biết, nửa cuối năm 2021, toàn thị trường ghi nhận 86 thương vụ với tổng giá trị trên 1,2 tỷ USD.

Đóng gói năm 2021, giữa bối cảnh đại dịch Covid-19 gây ra nhiều biến động cho thị trường, vốn đầu tư mạo hiểm cho các startup Việt Nam vẫn đạt được mức cao kỷ lục. Tổng số tiền đầu tư đạt 1,4 tỷ USD, tăng trưởng gấp 1,5 lần so với con số kỷ lục năm 2019.

Khẩu vị của các nhà đầu tư đã nhanh chóng dịch chuyển để tập trung vào các nhóm ngành không bị tác động mạnh bởi đại dịch. Hơn nữa, sự thuận tiện của các ứng dụng hội thảo trực tuyến cũng khiến cho việc hạn chế đi lại không còn là rào cản trong quá trình đưa ra quyết định đầu tư.

Nhớ lại năm 2017, khi Do Ventures mới bắt đầu nghiên cứu thị trường, bà Vy cho biết, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn không ngừng thắc mắc tại sao Việt Nam có nhiều công ty công nghệ nhưng vẫn chưa có startup kỳ lân.

Đến nay, Việt Nam đã có bốn kỳ lân. Chỉ riêng trong năm 2021, Việt Nam đón chào sự xuất hiện của thêm hai kỳ lân công nghệ mới là Momo và Sky Mavis nhờ vào tần suất sử dụng các sản phẩm số ngày một tăng cao của người dùng trong thời gian dịch bệnh. Thành công của hai công ty này càng khẳng định vị thế của Việt Nam như một trung tâm công nghệ mới nổi của khu vực.

Đổi mới sáng tạo tại Việt Nam sẽ có một tương lai đầy hứa hẹn khi hiện có hàng chục công ty với định giá vài trăm triệu USD đang phát triển mạnh mẽ và sẽ sớm trở thành những kỳ lân mới trong những năm tiếp theo.

Nhà sáng lập Do Ventures cho biết thêm, tổng số quỹ đầu tư tham gia hoạt động tại Việt Nam tăng 60%, phân bổ đồng đều giữa các quốc gia. Trong số đó, quốc gia có số lượng nhà đầu tư tích cực nhất trong năm 2021 là Singapore, tiếp theo là Việt Nam và Hoa Kỳ. Hoạt động đầu tư từ Nhật Bản vào Việt Nam cũng dần sôi động hơn sau hai năm chững lại.

Trong khi thanh toán và thương mại điện tử vẫn là hai ngành đứng đầu trong việc thu hút vốn đầu tư, ngành trò chơi trực tuyến (gaming) đã vươn lên vị trí thứ ba trong số các ngành được đầu tư nhiều nhất nhờ vào sự thành công trên toàn cầu của Sky Mavis cùng sản phẩm Axie Infinity.

Ngoài ra, đại dịch Covid-19 tạo nên sự bùng nổ về lượng giao dịch ở một số ngành mới, từ đó dẫn đến mức tăng trưởng vượt bậc về số tiền đầu tư trong những lĩnh vực này. Ba ngành nổi bật nhất bao gồm y tế, giáo dục, và chuyển đổi số trong doanh nghiệp với mức tăng trưởng trong năm 2021 lần lượt là 1.016%, 526%, và 205%.

Tổng số giao dịch của các thương vụ trên 10 triệu USD vượt mức 1 tỷ USD, tăng 255% so với năm trước. Trong khi nguồn vốn chảy vào vòng Seed tăng lên mức cao kỷ lục cả về số lượng và giá trị thương vụ, thì nguồn vốn chảy vào các vòng sau series A đã trở về mức trước Covid.

Đặc biệt, năm 2021 chứng kiến sự xuất hiện của 5 giao dịch trị giá trên 100 triệu USD trong các lĩnh vực thanh toán, thương mại điện tử, và gaming. Với số lượng lớn các công ty giai đoạn đầu đầy tiềm năng và môi trường kinh doanh thuận lợi nhờ vào sự hỗ trợ sâu sát của Chính phủ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã sẵn sàng để bước vào giai đoạn trưởng thành hơn.