Hội thảo “Đa dạng hóa nguồn vốn cho phát triển bền vững” do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức diễn ra sáng nay (15/12), trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải thúc đẩy chuyển đổi xanh, hiện thực hóa các cam kết phát triển bền vững và hướng tới mục tiêu trở thành nước công nghiệp phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Việt Nam đã ký kết hàng loạt cam kết quốc tế quan trọng về phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Phạm Văn Hoành - Tổng Biên tập Báo Tài chính - Đầu tư nhấn mạnh, thực thi phát triển bền vững là yêu cầu đối với mọi quốc gia nhằm bảo đảm sự cân bằng giữa ba trụ cột kinh tế – xã hội – môi trường, hướng tới tăng trưởng thịnh vượng nhưng không làm tổn hại đến lợi ích của các thế hệ tương lai.

Đối với Việt Nam, yêu cầu này càng trở nên cấp bách trong bối cảnh đất nước đặt mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, đồng thời phải đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu khiến thiên tai, bão lũ ngày càng khốc liệt, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn ở mức báo động.

Trong vòng 5 năm trở lại đây, Việt Nam đã ký kết hàng loạt cam kết quốc tế quan trọng về phát triển bền vững, như cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cam kết giảm phát thải khí methane, chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030.

Song song với đó là việc ban hành nhiều văn bản chính sách quan trọng để thực thi các cam kết này, gồm Nghị quyết số 136/NQ-CP về phát triển bền vững với 17 mục tiêu đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050; Đề án kinh tế tuần hoàn; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050; cùng nhiều chương trình hành động liên quan đến chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải khí nhà kính.

Đặc biệt, theo Tổng Biên tập Báo Tài chính – Đầu tư, Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 4/7/2025, thiết lập bộ tiêu chí và quy trình xác nhận dự án đầu tư “xanh”, có ý nghĩa rất quan trọng khi lần đầu tiên Việt Nam ban hành danh mục xanh quốc gia. Đây được xem là bước đi nền tảng nhằm hình thành bộ tiêu chí môi trường chính thức, tạo cơ sở để các dự án đủ điều kiện tiếp cận ưu đãi tín dụng, hỗ trợ của Nhà nước, đồng thời định hướng dòng vốn đầu tư xanh và mở rộng không gian phát triển cho thị trường tài chính xanh tại Việt Nam.

Theo ông Hoành, hoạt động huy động vốn cho phát triển bền vững tại Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến quan trọng. Cụ thể, tại Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN – EU năm 2022, nhóm đối tác quốc tế đã cam kết huy động 15,5 tỷ USD từ nguồn tài chính công và tư nhân trong giai đoạn 3–5 năm để hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng đã cung ứng khoảng 3,8 tỷ USD cho các dự án năng lượng tái tạo và hạ tầng xanh trong giai đoạn 2020–2024.

Bên cạnh đó, tính đến hết năm 2024, Việt Nam đã thu hút gần 32 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài liên quan đến năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn và công nghệ giảm phát thải. Nhiều dự án điện gió, điện mặt trời quy mô lớn của các nhà đầu tư đến từ Đan Mạch, Singapore, Thái Lan, Nhật Bản tiếp tục được mở rộng trong giai đoạn 2023–2025.

Trong giai đoạn 2020–2025, giá trị phát hành trái phiếu xanh tại Việt Nam đạt hơn 1,5 tỷ USD.

Mặc dù đã có những bước tiến đáng kể, ông Phạm Văn Hoành cho rằng, thực tế 5 năm qua cho thấy nguồn vốn huy động cho phát triển bền vững vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu rất lớn của nền kinh tế. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, Việt Nam cần khoảng 20 tỷ USD mỗi năm cho quá trình chuyển đổi xanh – con số đặt ra áp lực lớn và đòi hỏi phải đa dạng hóa mạnh mẽ hơn nữa các nguồn huy động vốn, bổ sung thêm nhiều công cụ tài chính phù hợp để thu hút dòng vốn trong nước và quốc tế.

Dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750.000 tỷ đồng

Ở góc độ cơ quan quản lý tiền tệ, ông Nguyễn Ngọc Cảnh – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh thế giới chứng kiến những biến động sâu rộng về khí hậu, môi trường và phát triển kinh tế – xã hội, chuyển đổi xanh đã trở thành xu hướng tất yếu. Việt Nam đang từng bước điều chỉnh chiến lược phát triển theo hướng cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng và các cam kết khí hậu toàn cầu, hướng tới nền kinh tế carbon thấp và khả năng thích ứng cao.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, nhu cầu nguồn lực tài chính để thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là rất lớn. Theo kịch bản trung hòa carbon, tổng nhu cầu đầu tư dài hạn cho phát triển kinh tế xanh, kinh tế bền vững đến năm 2050 ước khoảng 670–700 tỷ USD, trong đó riêng nhu cầu cho thích ứng với biến đổi khí hậu lên tới khoảng 368 tỷ USD, tương đương 6,8% GDP mỗi năm.

Trên nền tảng đó, ngành ngân hàng xác định rõ vai trò là một trong những kênh huy động vốn quan trọng cho phát triển bền vững. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã không ngừng hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế chính sách, triển khai đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi trường – xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.

Kết quả là đến ngày 30/11/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân hơn 21%/năm trong giai đoạn từ 2017 đến tháng 9/2025, cao hơn mức tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế.

Tuy nhiên, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng nhấn mạnh yêu cầu phải tiếp tục đa dạng hóa nguồn lực tài chính, tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân và thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán, nhằm giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng và tạo nguồn vốn trung – dài hạn linh hoạt, an toàn, hiệu quả hơn cho mục tiêu chuyển đổi xanh và phát triển bền vững của quốc gia.