Philippines "hất cẳng" nhà thầu Trung Quốc khỏi dự án 10 tỷ USD

Tờ Reuters cho hay chính quyền địa phương Philippines mới đây vừa hủy hợp đồng dự án nâng cấp sân bay Sangley với đối tác Trung Quốc là Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc (CCCC). Hợp đồng trị giá lên tới 10 tỷ USD.

Thống đốc Cavite Juanito Victor Remulla cho hay nguyên nhân hợp đồng bị hủy bỏ là do các tài liệu của CCCC liên quan đến dự án cải tạo sân bay Sangley bị thiếu khoảng 3-4 mục. "Chúng tôi cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy CCCC không hoàn toàn cam kết về dự án". Trong một bài đằng khác trên Facebook, Thống đốc Remulla cho biết chính quyền Cavite sẽ sớm khởi động các vòng đàm phán mới để lựa chọn một đối tác trong khu vực tư nhân tham gia dự án tỷ đô này.

Trước đó, trong cuộc đấu thầu năm 2019, CCCC và đối tác MacroAsia Corp giành được hợp đồng nâng cấp sân bay Sangley, tỉnh Cavite, phía nam thủ đô Manila. Sân bay Sangley từng lọt top một trong những sân bay tồi nhất thế giới dù có vị trí ngay cửa ngõ chính của Manila.

Thời điểm giành được hợp đồng béo bở này, CCCC là một trong số hàng loạt công ty quốc doanh Trung Quốc nhận được các dự án tại Philippines dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte - người duy trì chính sách thân Trung Quốc. Việc CCCC thành công nhận thầu đã trở thành tâm điểm tranh cãi trong thời gian dài bởi công ty này từng bị loại khỏi hàng loạt dự án của World Bank ở Philippines giai đoạn 2011-2017 do cáo buộc có hành vi gian lận khi thực hiện dự án cải tạo đường trước đó. Nhiều nghị sĩ Philippines cũng lên tiếng phản đối do quan ngại việc các công ty quốc doanh Trung Quốc đóng vai trò then chốt trong nhiều dự án cơ sở hạ tầng quan trọng có thể gây nguy cơ lớn cho an ninh quốc gia. 

Tuy nhiên, bất chấp sự phản đối và chỉ trích trong nước về chính sách thân Trung Quốc, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vẫn xây dựng chiến lược kinh tế xoay quanh các chương trình “Xây dựng, Xây dựng, Xây dựng” (BBB) mà phần lớn được hứa hẹn tài trợ bởi Bắc Kinh. Chương trình BBB này gồm khoảng 20.000 dự án cơ sở hạ tầng từ sân bay, cảng biển cho đến đường cao tốc. Trung Quốc cam kết cho Philippines khoảng 24 tỷ USD các khoản vay và đầu tư. Với lời cam kết của Bắc Kinh, vị Tổng thống Philippines kỳ vọng sẽ đưa quốc gia bước vào một kỷ nguyên vàng son của cơ sở hạ tầng hiện đại hóa. Nhưng cho đến nay, khi nhiệm kỳ của ông Duterte đã trôi qua 4 năm, chưa đầy 5% trong cam kết này đã trở thành hiện thực.

Giám đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á Gregory Poling cho rằng đã đến lúc ông Duterte thừa nhận rằng chính sách thân Trung Quốc của ông ấy đã “thất bại nặng nề”, để có phản ứng phù hợp. “Ông ấy cần các khoản vay, khoản đầu tư, viện trợ từ Trung Quốc. Nhưng đến nay, gần như không có khoản nào trong số đó trở thành hiện thực. Ông ấy cần nhận ra rằng nếu tình hình cứ tiếp tục như vậy, nó chỉ làm suy yếu thương hiệu chính trị của chính cá nhân ông và cả người kế nhiệm ông ấy trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 2022”.

Trong những tháng gần đây, đã có nhiều dấu hiệu cho thấy chính phủ Philippines đang chia rẽ trong định hướng xoay trục thân Trung Quốc của ông Duterte. Dư luận hiện cũng đang tạo áp lực yêu cầu ông Duterte cứng rắn hơn với Bắc Kinh. Và việc chính quyền địa phương tỉnh Cavite hủy hợp đồng 10 tỷ USD với CCCC gần đây có thể là một tín hiệu rõ rệt về xu hướng này. 

Năm ngoái, CCCC đã bị Mỹ đưa vào danh sách đen trừng phạt vì cáo buộc liên quan đến hoạt động quân sự hóa các đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Trung Quốc lâu nay đã bị nhiều tổ chức quốc tế chỉ trích do hành động gieo rắc bẫy nợ tại các nước nghèo thông qua tài trợ các dự án cơ sở hạ tầng và rồi đổi lấy các nhượng bộ, bành trướng quyền lực mềm khi các nước nghèo mất khả năng trả nợ hoặc yêu cầu giảm nợ.