Sầu riêng của Việt Nam đã có thể xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc

Ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và ông Du Kiến Hoa - Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã thay mặt hai bên ký kết Nghị định thư. Văn bản pháp lý này có hiệu lực ngay sau khi ký vào ngày 11/7.

Đây là điều kiện quan trọng để quả sầu riêng của Việt Nam có đầu ra bền vững tại thị trường Trung Quốc. Theo Nghị định thư này, quả sầu riêng tươi của Việt Nam phải tuân thủ các luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc cũng như yêu cầu về kiểm dịch thực vật.

Cụ thể, tất cả các vùng trồng, cũng như các cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, phải được đăng ký với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và được cả Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt. Thông tin đăng ký phải bao gồm tên, địa chỉ và mã số, để khi phát hiện có sản phẩm không tuân thủ các yêu cầu của Nghị định thư này thì có thể truy xuất nguồn gốc một cách chính xác.

Trước khi lô hàng đầu tiên xuất khẩu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải gửi cho Tổng cục Hải quan Trung Quốc danh sách vườn trồng và cơ sở đóng gói đã đăng ký để phê duyệt và danh sách này sẽ cập nhật thường xuyên. Danh sách này sẽ được đăng trên website của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Dưới sự giám sát của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tất cả các vùng trồng đã đăng ký xuất khẩu sang Trung Quốc phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, áp dụng Thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và đảm bảo các điều kiện như vệ sinh vườn trồng và cách xa nguồn ô nhiễm, loại bỏ ngay những quả rụng và thối hỏng. Phải áp dụng Chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), bao gồm giám sát sinh vật gây hại, phòng trừ bằng hóa chất hoặc sinh học và các biện pháp canh tác khác…

Về kiểm tra và kiểm dịch trước khi xuất khẩu, trong 2 năm đầu tiên kể từ ngày Nghị định thư có hiệu lực, cán bộ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải tiến hành kiểm tra kiểm dịch thực vật, lấy mẫu 2%. Trong thời gian 2 năm, nếu không phát hiện vi phạm về kiểm dịch thực vật thì tỷ lệ lấy mẫu sẽ giảm xuống 1%. Trong trường hợp phát hiện thấy đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống, lá hoặc đất thì toàn bộ lô hàng không được xuất khẩu sang Trung Quốc…

Sầu riêng của Việt Nam sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho phép nhập khẩu trái cây. Khi sầu riêng tới cửa khẩu Trung Quốc, Hải quan Trung Quốc sẽ kiểm tra giấy tờ, hồ sơ liên quan và hoàn tất quá trình kiểm tra kiểm dịch. Những lô hàng sầu riêng từ các vùng trồng hoặc cơ sở đóng gói không đăng ký sẽ không được nhập khẩu vào Trung Quốc.

Trong trường hợp phát hiện đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống tại phụ lục đính kèm hoặc đối tượng kiểm dịch thực vật mới được ghi nhận tại Việt Nam, hoặc phát hiện lẫn đất, lá thì lô hàng sẽ bị từ chối nhập khẩu, tiêu hủy hoặc áp dụng biện pháp xử lý kiểm dịch thực vật. Trong trường hợp phát hiện lô hàng không phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia của Trung Quốc, lô hàng sẽ bị từ chối nhập khẩu hoặc tiêu hủy….

Trong năm đầu tiên thực hiện Nghị định thư, Tổng cục Hải quan Trung Quốc sẽ kiểm tra thực tế hoặc trực tuyến, với sự hỗ trợ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại vùng trồng sầu riêng của Việt Nam để xác nhận hệ thống quản lý sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc phù hợp với các yêu cầu của Nghị định thư này hay không.

Nghị định thư này có hiệu lực trong 3 năm, trừ khi một trong hai bên thông báo bằng văn bản cho bên kia ít nhất 3 tháng trước ngày hết hiệu lực về ý định sửa đổi hoặc chấm dứt Nghị định thư này. Nghị định thư này sẽ tự động gia hạn hiệu lực theo chu kỳ 3 năm.

Ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, ngoài Nghị định thư này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã gửi tiếp công hàm toàn bộ danh sách mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cho phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc để rà soát.

Sau khi rà soát và kiểm tra, Tổng cục Hải quan Trung Quốc sẽ đăng các mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đủ điều kiện lên trang web để các doanh nghiệp có thể tra cứu thông tin và xúc tiến các đơn hàng xuất khẩu sầu riêng vào thị trường Trung Quốc. Cục Bảo vệ thực vật sẽ sớm tổ chức tập huấn cho các địa phương, doanh nghiệp để nắm vững các quy định, điều kiện để xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), từ năm 2010 đến nay, tiêu thụ sầu riêng ở Trung Quốc tăng với tốc độ nhanh, duy trì trung bình hàng năm hơn 16%. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sầu riêng tươi nhiều nhất của Việt Nam nhưng chủ yếu là xuất tiểu ngạch. Vì vậy, quá trình đàm phán để mở cửa thị trường đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật khởi động từ năm 2018.

Theo Cục Trồng trọt, thống kê đến cuối năm 2021, sản lượng sầu riêng trên cả nước ước đạt 642.600 tấn, tăng 15% so với năm 2020. Sầu riêng được xuất khẩu đến nhiều quốc gia nhưng chủ yếu dưới dạng múi đã tách vỏ hoặc được cấp đông. Mới đây, Tổng cục Hải quan Trung Quốc cũng đã đồng ý nhập khẩu thí điểm quả chanh leo Việt Nam bắt đầu từ tháng 7/2022.

Như vậy, sầu riêng là quả thứ mười một của Việt Nam được phép xuất khẩu vào Trung Quốc, cùng với các loại quả: thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chuối, xoài, mít, chôm chôm, măng cụt và chanh leo.