Thẻ vàng IUU khiến xuất khẩu hải sản sang châu Âu tụt hạng

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), sau 2 năm EU cảnh báo thẻ vàng đối với hải sản khai thác của Việt Nam, xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang thị trường EU đã bị tác động rõ rệt, giảm 6,5% còn gần 390 triệu USD trong năm 2018 và tiếp tục chững lại trong 8 tháng đầu năm năm 2019 với 251 triệu USD.

Từ vị trí thứ 2 trong các thị trường nhập khẩu hải sản Việt Nam, sau thẻ vàng IUU, EU đã tụt xuống đứng thứ 5 và tỷ trọng của thị trường sụt giảm từ 18% xuống 13%.

Như vậy có thể thấy ảnh hưởng của thẻ vàng IUU đối với xuất khẩu hải sản Việt Nam sang thị trường EU và uy tín sản phẩm thủy sản Việt Nam trên thị trường thế giới đã bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng. Chia sẻ tại Hội nghị đánh giá hai năm chương trình doanh nghiệp hải sản cam kết chống khai thác IUU diễn ra tai TP.HCM sáng 25/9, ông Huỳnh Thanh Lĩn, Giám đốc Công ty Hải Vương có trụ sở tại Khánh Hòa, cho biết trước khi EU cảnh báo thẻ vàng, hàng xuất sang EU của công ty ông được thông quan tự động, nhưng sau thẻ vàng, mỗi lô hàng phải mất tới 7-10 ngày kiểm tra, trong thời gian đó là rất nhiều chi phí đi kèm.

Bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Bình Định, cũng thấm thía tác động của thẻ vàng IUU đối với hai nhà máy gần 1.000 lao động của mình. Sau thẻ vàng, đơn hàng đi châu Âu của công ty bà bị kiểm tra 70-80%, các lô hàng thường bị ách lại 10-15 ngày, thậm chí 20 ngày, khiến chi phí tăng 15-20%. Doanh số hàng đi châu Âu giảm từ 40-60 triệu USD/năm xuống còn 20-30 triệu USD/năm.

Công ty Phillips SeaFood của ông Đặng Thành Pha vốn chuyên về ghẹ, có trụ sở tại Khánh Hòa thậm chí đã mất hẳn thị trường châu Âu sau thẻ vàng, vì không lấy được giấy phép, do nguyên liệu công ty nhập chủ yếu từ miền Tây với cảng Kiên Giang chưa được cấp phép.

Để khắc phục tình trạng này, ngư dân là vấn đề mấu chốt bởi họ trực tiếp ra khơi đánh bắt. Tuy nhiên ý thức và sự tuân thủ của ngư dân còn chưa cao nên việc làm cấp bách hiện nay là tuyên truyền cho ngư dân và các chủ tàu cá các quy định cần thực hiện khi ra khơi.

Tuy vậy, vì sự phát triển bền vững của ngành khai thác và chế biến xuất khẩu hải sản, các doanh nghiệp hải sản Việt Nam đã rất tích cực với các hoạt động chống khai thác IUU.

Cụ thể: Đồng loạt treo biển "Cam kết chống khai thác IUU"; thực hiện nghiêm túc cam kết chống khai thác IUU; chỉ thu mua nguyên liệu hải sản từ những tàu cá khai thác hợp pháp, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; chỉ nhập khẩu hải sản khai thác có nguồn gốc khai thác hợp pháp, tuân thủ các quy định của Mỹ, EU và Việt Nam chống khai thác IUU; tham gia các chương trình hội thảo, tập huấn, tuyên truyền và truyền thông về chống khai thác IUU.

Bà Thu Sắc cho rằng, để gỡ bỏ thẻ vàng, trong giai đoạn năm 2020, có ba vấn đề cần giải quyết: Chấm dứt các tàu cá đánh bắt vi phạm IUU, đầu tư vào các máy định vị GPS trên tàu cá, cải tiến hệ thống phần mềm lấy thông tin từ các tàu thuyền về tới cảng, làm sao có được phần mềm riêng từ vùng tỉnh này đến vùng tỉnh khác, tránh trường hợp có những tàu đánh bắt ở vùng này đến bán cá ở vùng khác.