Thuế quan của Trump đang cản đường Mỹ trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19

Mỹ và Trung Quốc đã bị cuốn vào cuộc chiến tranh thuế quan leo thang từ năm 2018 đến nay khi căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trở nên nóng bỏng. Trong những đợt trừng phạt thuế quan, Tổng thống Trump đã áp mức thuế cao với nhiều thiết bị vật tư y tế thiết yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc bao gồm quần áo bảo hộ y tế, thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE), mũ y tế dùng 1 lần và cả hệ thống máy chụp CT. Đây đều là những thiết bị vật tư có vai trò quan trọng hỗ trợ nhân viên y tế trong việc phòng chống lây nhiễm, điều trị virus corona.

Trong khi đó, Trung Quốc gần như đã kiểm soát thành công dịch bệnh còn Mỹ vẫn loay hoay kiềm chế tốc độ lây lan của virus. Mỹ hiện là ổ dịch Covid-19 lớn nhất thế giới, là quốc gia có số ca nhiễm bệnh và số ca tử vong cao nhất thế giới. Theo dữ liệu mới nhất của Đại học Johns Hopkins, Mỹ hiện có hơn 555.000 ca nhiễm và hơn 22.000 ca tử vong do virus corona.

So với các quốc gia khác, hàng rào thuế quan trừng phạt của Mỹ, có bao gồm thuế quan với các thiết bị y tế nhập khẩu, đã làm giảm đáng kể khả năng chuẩn bị và ứng phó của hệ thống y tế Mỹ với dịch bệnh - nhận định của chuyên gia Yanzhong Huang tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ. Nếu không có thuế quan, Mỹ chắc chắn sẽ có vị thế tốt hơn trong việc tranh giành nhập khẩu thiết bị y tế từ Trung Quốc”.

Dịch bệnh bùng phát mạnh mẽ đang khiến nguồn cung vật tư y tế của Mỹ trở nên thiếu hụt trầm trọng Các tiểu bang trên khắp đất nước báo cáo số lượng giường bệnh chăm sóc đặc biệt đang quá tải. Thị trường thành phố New York Bill de Blasio cảnh báo mặt nạ phòng độc và khẩu trang y tế chuyên dụng có nguy cơ cạn kiệt. Tại nhiều thành phố, các nhân viên y tế phải đối mặt với tình trạng thiếu đồ bảo hộ và thiết bị y tế khi số ca bệnh tăng cao.

Trong bối cảnh đó, Trung Quốc trở thành quốc gia sản xuất và xuất khẩu thiết bị vật tư y tế tiên phong do dịch bệnh ở nước này về cơ bản đã nằm trong tầm kiểm soát và lệnh phong tỏa đã dần được dỡ bỏ từ đầu tháng 3. Cho đến nay, Trung Quốc cũng đang viện trợ vật tư y tế thiết yếu như khẩu trang y tế, máy thở, kit xét nghiệm Covid-19… cho nhiều quốc gia dịch bệnh hoành hành. Các doanh nghiệp Trung Quốc cung cấp thiết bị vật tư y tế mà những cơ sở chăm sóc sức khỏe của Mỹ đang có nhu cầu cấp bách.

Các nhà phân tích chỉ ra thuế quan của chính quyền Donald Trump với các sản phẩm thiết bị vật tư y tế Trung Quốc không chỉ làm tăng giá thiết bị nhập khẩu mà còn góp phần trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt vật tư trong thời điểm khủng hoảng dịch bệnh. Susan Shirk, cựu trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, đồng thời là giáo sư nghiên cứu tại Đại học California San Diego nhận định: “Bất kỳ trở ngại nào cản trở nhập khẩu nhanh chóng thiết bị y tế cũng có thể gây ra nhiều cái chết hơn do dịch bệnh”. 

Trong một báo cáo trước đó, Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) đã cảnh báo Tổng thống Donald Trump rằng cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể gây ra rủi ro lớn cho trận chiến chống đại dịch Covid-19 của nước Mỹ. Viện nghiên cứu này chỉ ra rằng ngay cả khi chính quyền Tổng thống Trump đã cắt giảm và đình chỉ một số mức thuế tạm thời; 3,3 tỷ USD hàng nhập khẩu các sản phẩm chăm sóc sức khỏe thiết yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc vẫn phải chịu thuế 7,5% và 1,1 tỷ USD hàng nhập khẩu các sản phẩm vật tư có tác dụng trực tiếp trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 phải chịu mức thuế lên tới 25%. Chuyên gia Chad Bown của PIIE chỉ ra rằng chính sách thuế quan trừng phạt của Trump đang khiến Bắc Kinh xuất khẩu thiết bị y tế bao gồm trang phục bảo hộ, thiết bị công nghệ cao theo dõi bệnh nhân… cho các quốc gia khác thay vì nước Mỹ.

Tạp chí Phố Wall cũng cho hay General Motors - nhà sản xuất ô tô đang hỗ trợ nước Mỹ sản xuất máy trợ thở trong dịch Covid-19 - đang đề xuất giảm thuế một số linh kiện máy thở có nguồn gốc từ Trung Quốc phải chịu mức thuế tới 25% để giảm bớt gánh nặng cho chi phí sản xuất.

Kể từ đầu năm đến nay, khi đại dịch bùng phát, hơn 50 quốc gia trên thế giới bao gồm Pháp, Hàn Quốc đã thắt chặt hạn chế xuất khẩu vật tư y tế để đảm bảo nguồn cung vật tư trong nước, theo một nghiên cứu của Global Trade Alert phối hợp với Đại học St. Gallen ở Thụy Sĩ. Những hạn chế này càng thu hẹp nguồn cung thiết bị y tế nhập khẩu cho nước Mỹ. Trong khi đó, Trung Quốc cho đến giờ là một trong số ít các quốc gia tuyên bố sẽ không hạn chế xuất khẩu thiết bị vật tư y tế trong đại dịch.