Thương mại Trung Quốc ảm đạm, kim ngạch nhập khẩu tệ nhất trong 4 năm

Các báo cáo thương mại cho thấy sự giảm tốc trong tháng 5 đang khiến các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đối diện với áp lực lớn về việc hỗ trợ sinh kế cho hơn 180 triệu lao động làm việc trong ngành xuất nhập khẩu gặp khó khăn. Tại Trung Quốc, kim ngạch thương mại đóng góp tới 1/3 động lực của nền kinh tế.

Số liệu báo cáo cho thấy các lô hàng xuất khẩu ra nước ngoài trong tháng 5 đã giảm 3,3% so với cùng kỳ năm trước sau mức tăng 3,5% đáng ngạc nhiên hồi tháng 4. Kim ngạch xuất khẩu lao dốc khi các biện pháp hạn chế kiểm dịch Covid-19 tiếp tục tấn công nhu cầu trên thế giới.

Kim ngạch nhập khẩu tháng 5 cũng giảm mạnh 16,7% so với cùng kỳ năm trước, giảm hơn mức -14,2% được nhìn thấy hồi tháng 4. Đây cũng là tháng đánh dấu dòng chảy nhập khẩu giảm mạnh nhất kể từ đầu năm 2016 đến nay. Trước đó, các nhà phân tích Reuters dự báo các lô hàng nhập khẩu tháng 5 chỉ giảm khoảng 9,7%.

Cục Thống kê Trung Quốc cũng công bố mức thặng dư thương mại kỷ lục 62,93 tỷ USD trong tháng trước, mức cao nhất kể từ năm 1981 đến nay và cao hơn nhiều mức thặng dư 45,32 tỷ USD hồi tháng 4. Trong đó, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ đã tăng lên 27,98 USD trong tháng 5, theo tính toán của Reuters.

Nguyên nhân thặng dư thương mại với Mỹ tăng vọt được cho là do căng thẳng Mỹ - Trung tiếp tục gia tăng, dù nhiều nguồn tin chỉ ra rằng Tổng thống Trump không đời nào từ bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Trung Quốc.

Một cuộc khảo sát khác hướng tới các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân Trung Quốc trong tháng 5 cho thấy các đơn hàng xuất khẩu vẫn giảm sâu. Ước tính, lợi nhuận các công ty, tập đoàn Trung Quốc hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu đã giảm gần 30% trong 4 tháng đầu năm 2020.

Nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc đang bị mắc kẹt bởi các đơn hàng quốc tế bị hủy hoặc hoãn trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp trên toàn cầu, chưa có dấu hiệu được kiểm soát. Nhiều doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự và chuyển sang làm ăn với các sàn thương mại điện tử để nhắm mục tiêu vào thị trường trong nước nhằm cắt lỗ và giảm bớt lượng hàng tồn.

Một trong những điểm sáng hiếm hoi của kim ngạch thương mại là các lô hàng xuất khẩu vật tư y tế vẫn tăng mạnh trong tháng 5. Chỉ riêng nửa đầu tháng 5, Trung Quốc đã vận chuyển ra nước ngoài khoảng 63,2 tỷ NDT vật tư y tế, theo ước tính của Reuters dựa trên dữ liệu hải quan. Điều này lớn hơn nhiều so với con số 71,2 tỷ NDT trong cùng kỳ tháng 3 đến tháng 4. 

Tuy vậy, triển vọng về sự bất ổn trong phục hồi kinh tế vẫn còn rõ nét trong bối cảnh thương mại toàn cầu ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Hồi cuối tháng 5, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường trong bài phát biểu trước quốc hội đã lần đầu trong gần 2 thập kỷ bỏ qua mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm. Điều này phản ánh lập trường thận trọng về việc nới lỏng các chính sách kích thích kinh tế cũng như sự tập trung hơn vào mục tiêu bảo vệ thị trường lao động trong nước.

Trong quý I/2020, nền kinh tế Trung Quốc đã chứng kiến mức tăng trưởng GDP -6,8% khi dịch Covid-19 buộc chính phủ phong tỏa nhiều tỉnh thành trên cả nước, dẫn đến hơn 85% nền kinh tế tê liệt trong nhiều tuần liền.