Vaccine Covid-19: cơ hội 'độc đắc' để ngành vaccine Trung Quốc chuyển mình

Tính đến thời điểm hiện tại, 3 loại vaccine Covid-19 của Trung Quốc được phát triển bởi công ty dược phẩm sinh học Sinovac Biotech và Tập đoàn Dược phẩm Quốc gia Trung Quốc (Sinopharm) đều đang chờ đợi kết quả thử nghiệm sơ bộ giai đoạn 3.

Trong một cuộc họp báo vào thứ Ba tuần trước, ông Wang Tao, giám đốc cơ quan quản lý sản phẩm y tế Trung Quốc cho hay quá trình phê duyệt sử dụng rộng rãi vaccine Covid-19 tại nước này sẽ được xúc tiến ngay khi các bên có đủ dữ liệu chứng minh tính an toàn và hiệu quả của vaccine cũng như khả năng sản xuất đáp ứng chất lượng tiêu chuẩn cần thiết.

Zhang Yuntao, Phó chủ tịch Tập đoàn Biotec, một chi nhánh của Sinopharm thì cho biết đã bắt đầu chuẩn bị cho công tác xin cấp phép phê duyệt với hai loại vaccine Covid-19 do hãng này phát triển đang trong quá trình thử nghiệm giai đoạn cuối. Nếu được cấp phép, 2 loại vaccine này sẽ được sử dụng rộng rãi trong công chúng. 

Ngay cả trước khi 3 loại vaccine Covid-19 của Trung Quốc được phê duyệt, hàng trăm nghìn người đã được tiêm vaccine theo chương trình sử dụng khẩn cấp của chính phủ, bao gồm nhân viên Sinovac và người nhà của họ cũng như các nhân viên tuyến đầu chống dịch. Điều này trái ngược hẳn với quy định ở các quốc gia phương Tây, khi các loại vaccine phải được cấp phép trước khi sử dụng rộng rãi trong công chúng. 

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ FDA trước đó đã buộc phải thắt chặt các quy định sử dụng khẩn cấp để tránh chịu áp lực chính trị về việc phê duyệt sớm vaccine trước ngày bầu cử 3/11. Theo các quy định mới, dữ liệu thử nghiệm sơ bộ của vaccine Covid-19 do Pfizer phát triển sẽ bị hoãn công bố đến tuần thứ ba của tháng 11. Phía Moderna thì cho biết dữ liệu sơ bộ của họ có thể sẽ chỉ được công khai vào tháng 12. 

Điều này đồng nghĩa với việc vaccine Covid-19 của Trung Quốc nhiều khả năng sẽ là một trong những dòng vaccine được chấp thuận và tung ra thị trường sớm nhất. Hồi tháng trước, loại vaccine Covid-19 do Sinopharm Trung Quốc phát triển đã được chấp thuận cho chương trình sử dụng khẩn cấp tại các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất.

Một số quốc gia khác cũng đang xem xét đưa vaccine Coivd-19 Trung Quốc vào chương trình sử dụng khẩn cấp tương tự. Ông Achmad Yurianto, Tổng giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh tại Bộ Y tế Indonesia cho hay nước này đang có kế hoạch mua 18 triệu liều vaccine Covid-19 từ 3 công ty Trung Quốc là Sinovac, Sinopharm và CanSino để sử dụng khẩn cấp sớm nhất trong tháng 11, tờ The Jakarta Post đưa tin.

Đa số các quốc gia hướng đến vaccine Covid-19 Trung Quốc là những nước không có năng lực sản xuất vaccine. Dù vậy, các cơ quan quản lý quốc gia sẽ chịu trách nhiệm đánh giá vaccine từ Trung Quốc trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về việc có sử dụng dòng vaccine này hay không, ngay cả khi phía Trung Quốc sẵn sàng cung cấp vaccine. Một yếu tố quan trọng khác là áp lực dư luận trong nước với việc sử dụng vaccine Covid-19 Trung Quốc. Tổng thống Brazil hồi tuần trước đã hủy đơn hàng mua hàng chục triệu liều vaccine CoronaVac của Sinovac Trung Quốc do “không muốn người dân trở thành chuột bạch cho bất kỳ quốc gia nào”, nhưng Bộ Y tế nước này cuối cùng vẫn chấp thuận nhập khẩu 6 triệu liều vaccine cùng loại cho chương trình tiêm chủng quốc gia.

Dịch Covid-19: cơ hội cho ngành công nghiệp vaccine Trung Quốc chuyển mình?

Đại dịch Covid-19 được đánh giá là một cơ hội có khả năng thay đổi ngành công nghiệp vaccine của Trung Quốc. Các công ty Trung Quốc sản xuất khoảng 700 triệu liều vaccine mỗi năm, chiếm tới 20% năng lực sản xuất vaccine toàn cầu, nhưng vốn từ lâu chỉ tập trung phục vụ thị trường nội địa. Số liệu từ WHO cho thấy Đông Nam Á là thị trường xuất khẩu vaccine lớn nhất của Trung Quốc, nhưng thị phần vaccine Trung Quốc tại thị trường này tính đến năm 2018 vẫn chỉ ở mức 2,37%. Trung Quốc cũng cung cấp 0,9% thị phần vaccine tại thị trường Đông Địa Trung Hải, 0,42% thị phần ở châu Âu, và 0,62% ở khu vực tây Thái Bình Dương.

Chiếm thị phần chủ yếu tại thị trường phương Tây vẫn là các công ty dược phẩm của Mỹ và Châu Âu. Còn Ấn Độ hiện là nhà cung cấp lớn nhất cho các nước Đông Nam Á, châu Phi và Trung Đông.

Nhưng Trung Quốc đang tham vọng thay đổi thế cục đó, và đại dịch Covid-19 chính là một cơ hội. Bắc Kinh hiện đã hứa cung cấp vaccine Covid-19 cho hàng chục nước đang phát triển. Trung Quốc cũng đồng ý tham gia COVAX - sáng kiến phân phối vaccine toàn cầu được hậu thuẫn bởi WHO và liên minh vaccine Gavi do tỷ phú Bill Gates đứng sau. Theo các chuyên gia, động thái này sẽ thúc đẩy sự tin tưởng quốc tế về loại vaccine Covid-19 do Trung Quốc sản xuất, qua đó đưa ngành công nghiệp vaccine Trung Quốc tiến sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong dài hạn. 

Yanzhong Huang, chuyên viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại chp hay: “Nếu một tổ chức y tế lớn như WHO, CEPI, Gavi chấp thuận vaccine do Trung Quốc sản xuất, điều đó thực sự có thể bác bỏ những lời lẽ chỉ trích về tính thiếu an toàn và hiệu quả của các dòng vaccine này, qua đó giúp Trung Quốc quảng bá và tiếp thị vaccine ra thị trường quốc tế”. 

Trong quá khứ, ngành công nghiệp vaccine Trung Quốc đã vướng nhiều bê bối lớn, nhưng đa số các vụ việc đều xuất phát từ những nhà sản xuất nhỏ lẻ. Nhưng hiện nay, vaccine Covid-19 đều được phát triển bởi các nhà sản xuất vaccine hàng đầu Trung Quốc, do đó công tác giám sát chất lượng sẽ được thực hiện chặt chẽ và nghiêm ngặt hơn.