Vì sao IMF dự báo kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh bậc nhất thế giới trong năm 2020?

Một nhóm nghiên cứu do bà Era Dabla-Norris (trưởng nhóm Điều khoản IV của Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF) dẫn đầu đã làm việc với nhiều cơ quan ban ngành cấp cao Việt Nam bao gồm Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch đầu tư…; qua đó đưa ra những dự báo và khuyến nghị cho nền kinh tế Việt Nam trong ngắn và trung hạn.

Nhóm nghiên cứu IMF dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam trong năm 2020 ước đạt 2,4%, tiến vào top một trong số những quốc gia có tăng trưởng kinh tế cao nhất thế giới. Nguyên nhân chủ yếu là do những động thái quyết liệt của chính phủ giúp ngăn chặn kịp thời sự lây lan đại dịch Covid-19, qua đó giảm thiểu tối đa những hệ lụy kinh tế - xã hội. Các phản ứng tài khóa tập trung hỗ trợ hộ gia đình và doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp do đại dịch cũng như chính sách tài khóa thận trọng trong quá khứ cũng thúc đẩy phần nào tăng trưởng kinh tế. Thêm vào đó, việc nới lỏng chính sách tiền tệ và các biện pháp hỗ trợ tài chính tạm thời của Ngân hàng Nhà nước đã giảm bớt phần nào áp lực thanh khoản, giảm chi phí huy động vốn cũng như tạo đà cho dòng chảy tín dụng.

IMF đồng thời dự báo Việt Nam sẽ chứng kiến sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ vào năm 2021. Tăng trưởng GDP ước tính cho năm 2021 là 6,5% khi hoạt động kinh tế trong và ngoài nước tiếp tục phục hồi theo hướng bình thường hóa. Các chính sách tài khóa và tiền tệ dự kiến sẽ tiếp tục mang tính hỗ trợ dù ở mức độ thấp hơn năm 2020. Lạm phát dự kiến dao động quanh mức mục tiêu 4%.

Tuy nhiên, IMF cảnh báo không thể loại trừ nguy cơ bất ổn đáng kể từ các đợt bùng phát mới dịch Covid-19 làm trì trệ sự phục hồi kinh tế toàn cầu hay các căng thẳng thương mại dồn doanh nghiệp vào thế khó. Những nguy cơ này có thể gây sức ép lớn lên thị trường lao động và hệ thống ngân hàng cũng như dẫn tới phá sản hàng loạt. “Trước những rủi ro bất ổn này, việc điều chỉnh linh hoạt quy mô và chi tiết các chính sách hỗ trợ là vô cùng quan trọng. Trong đó, chính sách tài khóa nên đóng vai trò chủ chốt”.

Cũng theo IMF, do nguồn thu ngân sách giảm và chi tiêu ngân sách tăng, Việt Nam có thể ghi nhận thâm hụt tài khóa tăng trong năm nay. Các hỗ trợ tài khóa cần được duy trì vào năm 2021, trong đó ưu tiên các biện pháp đem lại tính hiệu quả thực thi. Trong trung hạn, cần tập trung vào huy động nguồn thu ngân sách để đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh và sản xuất, tăng cường hệ thống bảo trợ xã hội và bảo đảm tính bền vững của nợ công, duy trì sự ổn định lâu dài cho nền kinh tế.

Việt Nam nên điều tiết chính sách tiền tệ tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế trong ngắn hạn. Linh hoạt chính sách tỷ giá sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc điều chỉnh thanh khoản trong bối cảnh môi trường bên ngoài tiềm ẩn nhiều rủi ro. 

“Ngân hàng Nhà nước đã cân bằng một cách hợp lý giữa hỗ trợ kinh tế và duy trì khả năng phục hồi của hệ thống ngân hàng. Việc giám sát chặt chẽ rủi ro trong lĩnh vực ngân hàng vẫn là điều quan trọng do dòng chảy vốn yếu hơn một số quốc gia khác trong cùng khu vực cũng như những bất ổn tiềm ẩn” - nhóm nghiên cứu của IMF nhấn mạnh. “Các quy tắc phân loại nợ và ghi nhận nợ xấu nên dần được bình thường hóa để hỗ trợ tính minh bạch của bảng cân đối kế toán cũng như củng cố niềm tin vào hệ thống ngân hàng. Cần phát triển thị trường vốn để cải thiện khả năng phục hồi dòng chảy tài chính và thúc đẩy nguồn tài chính trong dài hạn”.

IMF cũng hoan nghênh các nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh của chính phủ Việt Nam. Những cải cách nhằm giảm thiểu sự phân biệt giữa khu vực kinh tế trong nước với kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, đồng thời nâng cao năng suất kinh tế là rất quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng. Bên cạnh đó, cần ưu tiên giảm gánh nặng pháp lý cho các doanh nghiệp tư nhân, cải thiện khả năng tiếp cận nguồn lực tài chính đặc biệt là với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Giảm sự chênh lệch trình độ lao động, tăng sức mạnh nguồn nhân lực và khả năng tiếp cận công nghệ cũng sẽ thúc đẩy năng suất lao động tăng lên.