Bị quốc tế ngờ vực, Bắc Kinh cải cách hệ thống thống kê kinh tế

Các quan chức địa phương Trung Quốc lâu nay đã bị nghi ngờ chạy theo thành tích khi nâng những dữ liệu thống kê kinh tế, dẫn đến những con số bất thường do tổng sản phẩm quốc nội từ các tỉnh cộng lại vượt xa tổng sản phẩm quốc nội quốc gia. Cục Thống kê quốc gia NBS cho hay theo logic thông thường, tổng sản phẩm quốc nội do các tỉnh cộng lại phải nhỏ hơn tổng GDP quốc gia, do một số khoản chi tiêu quốc gia không được tính vào dữ liệu kinh tế địa phương.

Cơ chế mà Trung Quốc sắp áp dụng sẽ giúp thống nhất các tiêu chuẩn, siết chặt quy trình tính toán GDP quốc gia và khu vực. Theo hệ thống kiểm toán thống nhất đã được cải cách, Cục thống kê NBS cho rằng tổng sản lượng kinh tế địa phương sẽ phù hợp với dữ liệu GDP quốc gia trong nỗ lực nâng cao uy tín các thống kê của chính phủ.

NBS trước đây đã cố gắng giải quyết vấn đề bằng cách quy trách nhiệm gian lận dữ liệu cho các nhà chức trách địa phương, đồng thời sửa đổi luật thống kê quốc gia nhưng không thể cải thiện triệt để vấn đề. Một số quan chức ở tỉnh Liêu Ninh và Nội Mông đã bị kỷ luật vì hành vi cố tình làm sai lệch dữ liệu.

Năm 2001, tổng GDP của các địa phương cộng lại cao hơn GDP quốc gia khoảng 10%.

Năm 2015, tổng tăng trưởng GDP các địa phương cộng lại ước tính là 6,7%, tương đương 4,6 nghìn tỷ USD, cao hơn GDP quốc gia.

Năm 2018, sau khi luật thống kê mới được thông qua, NBS đã thực hiện các chương trình thống kê thí điểm bằng phương pháp mới tại 3 tỉnh Chiết Giang, Hồ Bắc và Thiểm Tây. Sau thí điểm này, phương pháp thống kê mới sẽ được áp dụng trên cả nước từ năm 2020.

Theo phát ngôn viên của NBS, nhiều quốc gia thực hiện hệ thống kiểm toán thống nhất đã cho thấy số liệu GDP khu vực cộng lại thấp hơn tổng GDP quốc gia. Ví dụ, tại MỸ, tổng sản lượng kinh tế các tiểu bang cộng lại năm 2018 nhỏ hơn 0,6% (khoảng 116,8 tỷ USD) so với GDP quốc gia.

Các nhà phân tích kinh tế lâu nay vẫn ngờ vực vì số liệu tăng trưởng GDP quốc gia mà Bắc Kinh công bố khi nó vượt qua những dữ liệu ước tính quốc tế. Ví như tăng trưởng GDP quý III/2019 do chính phủ Trung Quốc công bố đạt 6%, mức thấp nhất kể từ năm 1992. Nhưng nhiều nhà phân tích chỉ ra số liệu thực tế có thể thấp hơn con số như vậy, trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc bị tổn thất nặng nề bởi chiến tranh thương mại và hàng loạt mức trừng phạt thuế quan từ Mỹ.