Các nền kinh tế Đông Nam Á không còn phụ thuộc nhiều vào các quyết định của Fed

Đây là nhận định của ông Enrico Tanuwidjaja, chuyên gia kinh tế ASEAN tại Ngân hàng UOB về diễn biến lãi suất trong khu vực trước các quyết định của Fed.

Các nền kinh tế Đông Nam Á không còn phụ thuộc nhiều vào các quyết định của Fed

Kỳ họp vào ngày 13/06/2024, Fed đã giữ nguyên chính sách tiền tệ. Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết tại cuộc họp báo, các số liệu lạm phát mới nhất thấp hơn dự kiến nhưng không phản ánh các dự báo mới nhất của Fed trong quý II/2024. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BOT) đã giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức 2,5% sau cuộc họp vào ngày 12/06/2024. Đây là lần thứ 4 liên tiếp BOT giữ nguyên lãi suất.

Singapore có chính sách tiền tệ độc đáo nhờ cách tiếp cận theo hướng tỷ giá hối đoái. 

Theo ông Enrico Tanuwidjaja, các nền kinh tế trong khu vực bao gồm Malaysia, Thái Lan, Indonesia và Philippines đã phải gánh chịu nặng nề do dòng vốn chảy ra ngoài trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những năm 1990, với những cuộc suy thoái trên diện rộng, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt và đồng tiền mất giá khi các nhà đầu tư rút tiền ra.

Kể từ đó, lãi suất trong khu vực nhìn chung vẫn cao hơn lãi suất ở các thị trường phát triển, đặc biệt là Mỹ. Các loại tiền tệ của Đông Nam Á nhìn chung không thể mang lại sự an toàn và ổn định như đồng bạc xanh mang lại, do đó cần phải mang lại cho các nhà đầu tư mức lợi nhuận cao hơn đáng kể.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi trong những năm gần đây. Khi lạm phát hậu COVID bắt đầu ảnh hưởng nặng nề vào cuối năm 2021, các ngân hàng trung ương Đông Nam Á đã theo chân Fed trong việc tăng lãi suất. Tuy nhiên, có một điểm khác biệt lớn là mức độ thắt chặt tiền tệ thấp hơn nhiều. Với áp lực lạm phát ở Đông Nam Á ít nghiêm trọng hơn so với các nền kinh tế phát triển như Mỹ và Châu Âu, các ngân hàng trung ương khu vực đã có thể kìm hãm áp lực giá cả bằng cách tăng lãi suất thấp hơn.

Fed đã tăng lãi suất cơ bản lên hơn 5 điểm phần trăm để đạt mức cao nhất 5,5% vào tháng 7 năm 2023 và giữ nguyên lãi suất kể từ đó. Ngược lại, lãi suất của BOT chỉ ở mức 2,5% - tăng 2 điểm phần trăm trong chu kỳ thắt chặt này - trong khi lãi suất cao nhất của Ngân hàng Negara Malaysia ở mức 3%, tăng 1,25 điểm phần trăm. Về phần mình, lãi suất chính thức của Ngân hàng Indonesia là 6,25%, đánh dấu mức tăng 2,75 điểm phần trăm.

Mức tăng lãi suất lớn nhất ở Đông Nam Á là ở Philippines với mức tăng 4,5 điểm phần trăm lên mức lãi suất chính sách là 6,5 phần trăm. Tuy nhiên, mức tăng này thấp hơn mức tăng lãi suất của Fed.

Indonesia, Thái Lan, Philippines và Malaysia hiện có mức độ độc lập về chính sách tiền tệ cao hơn vì cán cân bên ngoài của họ - bao gồm vị thế tài khoản vãng lai, dự trữ ngoại hối và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài - mạnh hơn nhiều và có khả năng phục hồi tốt hơn so với các giai đoạn trước. Bốn quốc gia này đã thâm hụt tài khoản vãng lai từ 3,4 phần trăm đến 7,9 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 1996, năm ngay trước cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.

Ngày nay, các số dư tài khoản vãng lai này mạnh hơn nhiều.

Ví dụ, Indonesia thậm chí còn đạt thặng dư tài khoản vãng lai lên tới 1 phần trăm GDP vào năm 2022 - và ghi nhận mức thâm hụt nhỏ chỉ 0,1 phần trăm GDP vào năm ngoái - trong bối cảnh xuất khẩu các mặt hàng chủ chốt bùng nổ. Thái Lan cũng trở lại vị thế thặng dư 1,4 phần trăm GDP vào năm 2023, sau khi thâm hụt trong hai năm liên tiếp kể từ năm 2020.

Malaysia đã đạt thặng dư tài khoản vãng lai ổn định ngay cả trước khi xảy ra đại dịch. Thặng dư đã giảm từ 3,1 phần trăm GDP vào năm 2022 xuống còn 1,2 phần trăm vào năm ngoái, nhưng chúng tôi dự kiến sẽ tăng lên 2 phần trăm trong năm nay.

Trong khi đó, sau COVID, thâm hụt tài khoản vãng lai của Philippines đã thu hẹp đáng kể từ 4,4 phần trăm GDP vào năm 2022 xuống chỉ còn 1,3 phần trăm vào năm ngoái.

Những cải thiện này xuất hiện do những thay đổi lớn về mặt cấu trúc trong mỗi nền kinh tế. Điều này bao gồm các nỗ lực để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh, cải thiện việc giám sát trong lĩnh vực tài chính và tạo dựng một thị trường vốn minh bạch và thanh khoản hơn. Những thay đổi này vẫn đang tiếp tục. Indonesia gần đây đã bắt tay vào nhiều nỗ lực hạ nguồn hơn để thúc đẩy xuất khẩu giá trị gia tăng trong khi Thái Lan đã nới lỏng các hạn chế về thị thực để thúc đẩy lượng khách du lịch đến, từ đó sẽ tăng xuất khẩu dịch vụ của nước này.

Khi thế giới bước vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ, các nền kinh tế Đông Nam Á có thể nới lỏng sớm hơn hoặc nhiều hơn. Với sự ổn định tài chính được cải thiện, các nền kinh tế này hiện có nhiều sự linh hoạt hơn để điều chỉnh lãi suất ở mức tối ưu để cân bằng mục tiêu tăng trưởng và lạm phát ở từng quốc gia tương ứng. Họ không còn cần phải theo dõi chặt chẽ các động thái của Fed nữa.

Hiện tại, ngân hàng trung ương Philippines có vẻ khá trung lập hoặc thậm chí là ôn hòa dựa trên tuyên bố quyết định chính sách tiền tệ mới nhất của mình. Việc cắt giảm lãi suất có thể sắp diễn ra và đồng tiền của nước này, đồng peso Philippines, là một trong những đồng tiền có khả năng phục hồi tốt hơn so với đồng đô la Mỹ. Quốc gia này có thể linh hoạt cắt giảm trước Fed mà không gây nguy hiểm cho sự ổn định của đồng tiền, để hỗ trợ đà tăng trưởng đang yếu đi của mình.

Mặc dù có những lo ngại về nợ hộ gia đình ở Thái Lan, nhưng vị thế bên ngoài mạnh mẽ và lạm phát thấp của nước này có nghĩa là nước này cũng có thể nới lỏng chính sách tiền tệ để thúc đẩy đà tăng trưởng.