Xin ông đánh giá về cấu trúc nguồn vốn của Việt Nam hiện nay và những mảng nào cần được thúc đẩy trong thời gian tới?

- Hiện nay, cấu trúc nguồn vốn của Việt Nam có ba nhóm lớn: Vốn đầu tư công, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và vốn đầu tư tư nhân trong nước.

Theo quan sát của tôi, phần đầu tư nước ngoài đang diễn biến tương đối tích cực.

Nguồn vốn đầu tư công thì về mặt quy mô và khả năng huy động, chúng ta cũng đang có những điều kiện tương đối thuận lợi. Tuy nhiên, vấn đề lớn nằm ở khâu thực hiện, khi hiệu quả triển khai chưa đạt được như kỳ vọng.

Riêng phần đầu tư tư nhân trong nước vẫn còn tương đối yếu, cần có thêm nhiều giải pháp thúc đẩy để tăng cường nội lực này. Đây chính là phần còn thiếu trong bức tranh tổng thể về đầu tư cho tăng trưởng.

Dựa trên kinh nghiệm quốc tế của ADB, Việt Nam cần ưu tiên phát triển các kênh huy động vốn này như thế nào?

- Tôi cho rằng mỗi kênh cần có chiến lược riêng:

Kênh FDI: Phụ thuộc vào sức hấp dẫn của nền kinh tế. Hiện tại, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Kênh đầu tư công: Chúng ta vẫn còn dư địa lớn. Nợ công trên GDP hiện khoảng 34%, trong khi trần Quốc hội phê duyệt là 60%.

Vấn đề quan trọng hơn là phải nâng cao hiệu quả thực hiện và tiến độ dự án để các lợi ích kinh tế - xã hội được hiện thực hóa nhanh hơn. Nếu các dự án đầu tư công được triển khai nhanh, được đưa vào vận hành đúng tiến độ, thì những lợi ích về kinh tế - xã hội sẽ được hiện thực hóa sớm hơn, tạo tác động lan tỏa rõ rệt hơn cho nền kinh tế.

Điều này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ khâu chuẩn bị dự án, lựa chọn dự án, đến tổ chức thực hiện và giám sát. Khi đầu tư công được thực hiện hiệu quả, nó không chỉ tạo ra tăng trưởng trực tiếp, mà còn đóng vai trò “vốn mồi”, kéo theo đầu tư của khu vực tư nhân và nâng cao năng lực tổng thể của nền kinh tế.

Hiện nay, Chính phủ chủ yếu huy động vốn thông qua thị trường trái phiếu trong nước. Ông đánh giá thế nào về kênh huy động này?

- Đúng là hiện nay, kênh chủ đạo để Chính phủ huy động vốn vẫn là thị trường trái phiếu trong nước. Đây là một kênh quan trọng, nhưng theo tôi, vẫn còn nhiều dư địa để cải cách và phát triển sâu hơn. Chúng ta nên cải cách để đa dạng hóa nhóm nhà đầu tư, đặc biệt là thu hút nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trái phiếu bằng nội tệ.

Một trong những hướng đi cần thiết là cải cách thị trường trái phiếu Chính phủ theo hướng đa dạng hóa nhóm nhà đầu tư. Đặc biệt, cần tạo điều kiện để thu hút thêm các nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường trái phiếu Chính phủ bằng đồng nội tệ. Khi các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trái phiếu Chính phủ bằng tiền nội tệ, điều này sẽ mang lại nhiều thuận lợi cho Chính phủ trong quản lý rủi ro và ổn định tài chính vĩ mô.

Về tiếp cận thị trường vốn quốc tế, ở một giai đoạn nhất định, việc tiếp cận thị trường vốn này là điều khó tránh khỏi. Trước đây, Việt Nam cũng đã từng phát hành trái phiếu quốc tế, nhưng quy mô còn tương đối nhỏ và mang tính thử nghiệm nhiều hơn.

Trong bối cảnh nhu cầu vốn cho phát triển ngày càng lớn, tôi cho rằng trong thời gian tới, Việt Nam có thể sẽ cần xuất hiện thường xuyên hơn trên thị trường trái phiếu quốc tế. Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa nguồn vốn, mà còn góp phần nâng cao vị thế và mức độ hội nhập của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu.

Còn với thị trường chứng khoán, đâu là những điểm cần được thúc đẩy trong thời gian tới, thưa ông?

-Thời gian qua, thị trường chứng khoán của Việt Nam khá sôi động, nhưng sự sôi động này chủ yếu diễn ra ở thị trường thứ cấp, tức là hoạt động mua đi bán lại cổ phiếu. Trong khi đó, vai trò huy động vốn của thị trường sơ cấp vẫn còn nhiều dư địa để phát huy.

Chúng ta hoàn toàn có thể thúc đẩy doanh nghiệp tăng cường phát hành cổ phần ra công chúng, qua đó huy động thêm vốn chủ sở hữu. Đây là nguồn vốn rất dài hạn, giúp doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững chắc hơn để mở rộng quy mô và đầu tư cho phát triển dài hạn.

Trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng cao, áp lực lên ngành ngân hàng và việc tăng vốn của các ngân hàng hiện nay ra sao?

- Hiện nay áp lực tín dụng so với vốn của các ngân hàng là rất cao. Để đẩy được tín dụng mà vẫn đảm bảo an toàn và khả năng chống chịu rủi ro, các ngân hàng bắt buộc phải tăng vốn chủ sở hữu. Nếu chỉ tăng tín dụng mà không tăng vốn, rủi ro hệ thống sẽ rất lớn.

Các ngân hàng quốc doanh có lợi thế về quy mô lịch sử, trong khi các ngân hàng cổ phần đang có cơ hội nếu họ tận dụng tốt thị trường để tăng vốn. Trong một thị trường đang phát triển, ngân hàng nào tăng vốn nhanh hơn sẽ có điều kiện để chiếm lĩnh thị phần tốt hơn. Tóm lại, tăng tín dụng phải đi đôi với tăng vốn, nếu không sẽ rất nguy hiểm.