Tại báo cáo mới nhất của HSBC với tựa đề Nhìn lại 2025 và triển vọng 2026 - Tìm điểm cân bằng mới, ông Vũ Bình Minh, CFA, Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam cho biết, năm 2025 tiếp tục là một năm Việt Nam đạt được hầu hết những mục tiêu kinh tế vĩ mô đặt ra từ đầu năm – từ tăng trưởng kinh tế, đến kiểm soát lạm phát, cùng hàng loạt các chỉ tiêu khác.

Tăng trưởng bền bỉ bất chấp các "cơn gió ngược"

Cụ thể, theo ông Vũ Bình Minh bức tranh kinh tế vĩ mô được chia làm hai giai đoạn chính, với câu chuyện thuế quan là bước ngoặt chính. Trước đó, Việt Nam khởi đầu 2025 trong sự lạc quan với rất nhiều kỳ vọng sẽ nối tiếp thành công của năm 2024. Tuy nhiên, thuế quan đã trở thành chủ đề được bàn tán nhiều nhất trong quý I khi Việt Nam, quốc gia có thặng dư thương mại song phương lớn thứ ba với Mỹ, được xem là nước có rủi ro thuế quan cao nhất trong ASEAN.

Cơn bão thuế quan đã gây chấn động thị trường, khi Việt Nam phải đối mặt với mức thuế 46% mà Mỹ công bố vào tháng Tư. Sau nhiều vòng đàm phán, Việt Nam hiện đang ở nhóm các nước đang phát triển khác trong ASEAN với mức thuế 19-20%. Mặc dù vậy, ngay cả khi kết quả của các vòng đàm phán còn chưa ngã ngũ, một thực tế là tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam vẫn đã và đang cho thấy những con số ấn tượng, trong bối cảnh các nhà xuất khẩu đẩy mạnh vận chuyển hàng hoá trước khi thuế quan có hiệu lực, và tác động của nó vẫn chưa hoàn toàn suy giảm ngay cả tới những tháng gần đây.

Tại thời điểm công bố mức thuế quan đặc biệt cao mà chính quyền Tổng thống Trump áp dụng cho Việt Nam, đã có rất nhiều hoài nghi về việc Việt Nam liệu có đạt được những mục tiêu kinh tế đầy tham vọng mà Chính Phủ đặt ra từ đầu năm. Tuy nhiên, các dữ liệu kinh tế vĩ mô đã cho thấy đà tăng trưởng GDP đầy ấn tượng trong quý hai và quý ba năm nay, với quý sau cao hơn quý trước.

Về thương mại, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tiếp tục bùng nổ với cả xuất khẩu và nhập khẩu đều đạt mức tăng trưởng gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Thêm vào đó, thặng dư thương mại mà Việt Nam duy trì được, đã tăng hơn gấp đôi lên 3 tỷ USD trong quý ba, so với nửa đầu năm 2025, đưa cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu lên 20,53 tỷ USD tính chung mười một tháng đầu năm.

Tháng 11 tiếp tục chứng kiến tăng trưởng thương mại mạnh mẽ, mặc dù với tốc độ chậm hơn, phản ánh tác động giảm dần của việc đẩy nhanh hơn hoạt động thương mại trước hiệu lực của thuế quan. Trong tháng 11, tăng trưởng xuất khẩu và nhập khẩu đã giảm xuống còn 15,1% và 16,0% so với cùng kỳ năm trước, từ mức đỉnh.

Có thể nói, sự giảm tốc trong đà tăng trưởng thương mại diễn ra trên diện rộng trong hai tháng gần nhất, tuy nhiên điểm sáng là xuất khẩu điện tử vẫn duy trì được đà tăng trưởng mạnh mẽ. Kể từ đầu năm 2025, các sản phẩm điện tử đã vượt qua ngành sản xuất công nghiệp nhẹ để trở thành mặt hàng xuất khẩu hàng đầu sang thị trường Mỹ.

Bên cạnh điện tử tiêu dùng, Việt Nam cũng đang ngày càng trở nên quan trọng trong chuỗi sản xuất chip xử lý – một phân khúc có giá trị gia tăng cao hơn so với chỉ lắp ráp điện tử đơn thuần.

Dẫn tin từ Bloomberg, tính đến tháng 8 năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu 75% lượng máy chơi game sang Mỹ. Lượng xuất khẩu máy chơi game của Việt Nam sang Mỹ, vốn chỉ đạt trung bình dưới 30 triệu USD/tháng vào năm 2024, dưới những thay đổi về chính sách thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc, đã tăng vọt lên hơn 400 triệu USD/tháng sau tháng 5.

Cũng theo nguồn tin của Bloomberg, một loạt các doanh nghiệp xuất khẩu của Trung Quốc tại Việt Nam, như Pegatron, Hosiden, Goertek… đều đang trong quá trình gia tăng sản xuất, mở rộng lực lượng lao động cũng như cải tiến dây chuyền lắp ráp và mở rộng nhà máy tại Việt Nam.

Về vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam (FDI) cũng rất tươi sáng, vốn được hưởng lợi rất nhiều từ sự bùng nổ xuất khẩu do FDI thúc đẩy. Mặc dù số vốn đăng ký mới giảm khoảng 8% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng vốn đăng ký điều chỉnh và vốn đăng ký góp vốn, mua cổ phần tăng lần lượt 17,0% và 50,7%, đưa tổng vốn FDI vào Việt Nam đạt 33,69 tỷ USD, là mức cao nhất trong vòng năm năm trở lại đây.

Tương tự, vốn FDI thực hiện tại Việt Nam mười một tháng năm 2025 cũng đạt mức cao nhất của mười một tháng trong 5 năm qua với mức ước đạt 23,6 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm trước. Điều thú vị là, cơ cấu FDI cho thấy một bức tranh về sự thay đổi cơ cấu nhà đầu tư, khi FDI từ Trung Quốc và Mỹ tăng đáng kể góp phần bù đắp cho sự sụt giảm từ các nhóm quốc gia khác.

Tuy nhiên, ông Vũ Bình Minh nhận định bức tranh kinh tế năm 2025 không hoàn toàn thuận lợi khi thị trường tài chính – tiền tệ trải qua nhiều biến động. Trong nửa đầu năm, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng được duy trì ổn định nhờ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng và kích thích kinh tế trong bối cảnh rủi ro thuế quan gia tăng.

Áp lực lãi suất tăng mạnh xuất hiện từ những tháng cuối năm, khi lãi suất VNĐ tiệm cận mức cao nhất trong ba năm. Dù NHNN tiếp tục hỗ trợ thanh khoản, với dư nợ OMO đạt kỷ lục gần 370.000 tỷ đồng và triển khai nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ, cơ quan điều hành cũng nâng lãi suất OMO lên 4,5%/năm từ mức 4% duy trì từ tháng 9/2024.

Bên cạnh đó, ông Vũ Bình Minh cho rằng lạm phát cũng là yếu tố cần theo dõi. Tháng 11, CPI tăng 0,5% so với tháng trước và 3,58% so với cùng kỳ, chủ yếu do giá thực phẩm tăng sau bão lũ. Dù vậy, lạm phát vẫn thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 5% Quốc hội đã thông qua.

Theo chuyên gia HSBC, Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng tiếp tục giữ ổn định lãi suất điều hành. Khi mục tiêu tăng trưởng năm tới được đặt ở mức cao nhưng lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng được kỳ vọng sẽ dần ổn định trở lại.

Về tỷ giá, USD/VND biến động mạnh trong năm 2025. Dù chỉ số USD giảm hơn 9% và Fed quay lại chu kỳ cắt giảm lãi suất, VNĐ vẫn mất giá khoảng 3,5% so với USD.

Tuy nhiên, từ tháng 9, tỷ giá dần ổn định nhờ điều hành ngoại hối chủ động của NHNN, bao gồm điều chỉnh tỷ giá trung tâm theo hướng giảm và bán hợp đồng kỳ hạn để hỗ trợ thanh khoản.

“Nhờ đó, tỷ giá được kỳ vọng duy trì ổn định trong phần còn lại của năm 2025. Sang năm 2026, dù nhu cầu ngoại hối mang tính cơ cấu vẫn hiện hữu, mức biến động USD/VND dự kiến thấp hơn hai năm gần đây khi chênh lệch chính sách tiền tệ thu hẹp và bất ổn thuế quan đã qua cao điểm”, ông Bình Minh nhận định.

Đâu là "điểm tựa" cho năm 2026?

Theo Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, mặc dù các diễn biến của năm 2026 là rất khó dự đoán tại thời điểm này, nhưng các chỉ số như PMI cũng góp phần hé lộ một số triển vọng đáng khích lệ. Đặc biệt, đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn trong tháng thứ hai liên tiếp.

Đồng thời, thời gian qua, Việt Nam đã tập trung đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt vào cơ sở hạ tầng trọng điểm. Chi tiêu công cho cơ sở hạ tầng chiếm khoảng 6 - 7% GDP, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực.

“Đây đã và đang là động lực quan trọng hỗ trợ đà tăng trưởng kinh tế. Khi những bất ổn bên ngoài gia tăng với rủi ro thương mại toàn cầu luôn hiện diện, việc tiếp tục tập trung đẩy mạnh đầu tư công sẽ là một trụ cột quan trọng đẩy mạnh tăng trưởng”, ông Bình Minh cho biết.

Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh dư địa cho chính sách tiền tệ hạn chế, ở phía ngược lại, dư địa về chính sách tài khóa còn tương đối rộng mở khi tỷ lệ nợ công trên GDP của Việt Nam là thấp nhất trong số các nước ASEAN.

Về triển vọng thương mại, đa dạng hóa thương mại đã trở thành một chiến lược quan trọng trong bối cảnh bất ổn về thuế quan từ Mỹ. Mặc dù Mỹ vẫn duy trì là điểm đến xuất khẩu hàng đầu, Việt Nam đang đẩy nhanh nỗ lực theo đuổi các cơ hội thương mại dài hạn.

Về thị trường tài chính, trong một số giai đoạn, rủi ro vẫn có thể đến từ biến số bên ngoài khiến cân đối cung cầu ngoại tệ trong nước chịu sức ép tạm thời. Tuy nhiên, chính sách điều hành tiền tệ chủ động, linh hoạt của NHNN tiếp tục sẽ tiếp tục tạo điều kiện cho thị trường vận động trong biên độ ổn định.

Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, cần tiếp tục chủ động trong hoạt động phòng vệ rủi ro tỷ giá, rủi ro lãi suất nhằm đảm bảo kết quả kinh doanh không bị ảnh hưởng. 2026 sẽ tiếp tục là một năm Việt Nam đứng trước nhiều thách thức, nhưng cũng không thiếu những cơ hội. Việc tìm được điểm cân bằng sẽ giúp đưa quốc gia bước vào một kỷ nguyên mới vững mạnh hơn.