Powell phải ra đi, Fed sẽ có lãnh đạo mới

Ngoài lịch họp thường kỳ và các tranh luận chính sách vốn đã gây chia rẽ sâu sắc về rủi ro kinh tế và cách ứng phó, những tháng đầu năm 2026, Fed sẽ chứng kiến các quyết định nhân sự dồn dập và đối mặt với hàng loạt vấn đề lớn cần giải quyết.

Nhiệm kỳ Chủ tịch của Jerome Powell sẽ kết thúc vào tháng 5, và ông Trump dự kiến công bố người kế nhiệm vào đầu năm mới. Danh sách rút gọn gồm cố vấn kinh tế hàng đầu của ông Trump, Kevin Hassett, cùng một số ứng viên khác. Quy trình đề cử sẽ dẫn đến việc Thượng viện điều trần và bỏ phiếu xác nhận, nhằm đảm bảo chủ tịch mới có mặt kịp thời để chủ trì cuộc họp tháng 6.

Ông Powell trước đây đã nhận được ủng hộ lưỡng đảng: năm 2018 ông được phê chuẩn với tỷ lệ 84-13, và năm 2022 là 80-19 khi được Tổng thống Joe Biden tái bổ nhiệm.

Chủ tịch mới có thể đối mặt cuộc bỏ phiếu sít sao hơn, trong bối cảnh chính quyền Trump công khai gây ảnh hưởng lên Fed trong khi phần lớn nghị sĩ vẫn ủng hộ mạnh mẽ tính độc lập của ngân hàng trung ương. Ứng viên gần nhất được ông Trump đề cử vào Hội đồng Thống đốc - Stephen Miran - là ví dụ điển khi khi chỉ được xác nhận với tỷ lệ 48–47.

“Fed của Trump” có thể hình thành chậm hơn mong muốn

Cấu trúc quyền lực của Fed vốn phức tạp, với 7 thành viên Hội đồng Thống đốc do tổng thống bổ nhiệm; Thượng viện phê chuẩn 12 chủ tịch Fed khu vực; Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) sẽgồm các thống đốc và 5 chủ tịch Fed khu vực theo vòng luân phiên.

Các quyết định gần đây cho thấy sự chia rẽ rõ rệt: nhiều chủ tịch Fed khu vực phản đối cắt giảm lãi suất vì lo ngại lạm phát, trong khi ba thống đốc do Trump bổ nhiệm muốn giảm lãi suất.

Việc thúc đẩy cắt giảm thêm sẽ khó khăn, vì nhiều quan chức có quyền bỏ phiếu trong năm tới vốn có quan điểm “diều hâu”. Quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc tình hình kinh tế, nhưng gần như chắc chắn tiến trình sẽ chậm hơn mong muốn của ông Trump, nhất là khi cuộc bầu cử giữa kỳ đang tới gần, theo Reuters.

Hội đồng Thống đốc tại Washington cũng có nhiều công cụ ảnh hưởng bên cạnh chính sách lãi suất, như thay đổi quy tắc truyền thông, điều chỉnh ngân sách và nhân sự của các Fed khu vực, hay siết quy định đối với các ngân hàng lớn.

Tuy nhiên, các thay đổi lớn yêu cầu đa số thống đốc ủng hộ. Ngay cả khi có chủ tịch mới, Trump mới chỉ kiểm soát 3/7 ghế vì nhiệm kỳ của các thống đốc kéo dài 14 năm và được bố trí lệch nhau.

Ông Miran dự kiến rời ghế vào tháng 1 để trở lại vai trò Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Trump, qua đó tạo chỗ trống cho chủ tịch mới. Nhưng chưa rõ khi nào ghế tiếp theo sẽ trống để ông Trump bổ nhiệm thêm người.

Nhiệm kỳ thống đốc của ông Powell kéo dài tới tận 2028 – dù ông có thể rời đi sớm như thông lệ khi thôi chức chủ tịch. Nhưng trước áp lực chưa từng có từ Tông rump, ông Powell vẫn giữ các lựa chọn mở.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Philip Jefferson (được cựu Tổng thống Biden bổ nhiệm) có nhiệm kỳ lãnh đạo kết thúc năm 2027, nhưng nhiệm kỳ thống đốc kéo dài tới 2036. Hai thống đốc khác do ông Biden bổ nhiệm cũng còn nhiệm kỳ lâu hơn nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.

Vụ kiện Lisa Cook - ẩn số khó lường

Ông Trump đang tìm cách sa thải Thống đốc Lisa Cook, người có nhiệm kỳ kéo dài đến năm 2038. Bà đã kiện, và Tòa Tối cao cho phép bà tiếp tục đảm nhiệm chức vụ trong khi vụ việc đang được xét xử, thay vì bị sa thải ngay lập tức như yêu cầu của ông Trump.

Tòa dự kiến xét xử vào tháng 1. Quyết định này sẽ nhận sự chú ý đặc biệt vì có thể ảnh hưởng lớn đến tính độc lập của Fed và khả năng ông Trump chi phối chính sách tiền tệ.

Quy trình chọn lãnh đạo Fed khu vực bị soi xét

Một rắc rối mới xuất hiện khi Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent bày tỏ lo ngại rằng nhiều chủ tịch Fed khu vực hiện nay thậm chí không sinh sống hay gắn bó với chính khu vực họ đại diện.

Hệ thống Fed khu vực vốn được xây dựng để đảm bảo tiếng nói cân bằng giữa Washington và New York. Nhưng theo thời gian, các ngân hàng khu vực đã trở thành những định chế khổng lồ, tuyển chọn lãnh đạo thông qua các cuộc “săn đầu người” trên toàn quốc, thay vì ưu tiên người bản địa.

Ông Bessent đề xuất bổ sung yêu cầu bắt buộc cư trú, nhưng không hồi tố, tức là chỉ áp dụng cho những người được bổ nhiệm trong tương lai, không “truy” những lãnh đạo đã tại vị. Đây là một tín hiệu hiếm hoi cho thấy Washington đang trực tiếp can thiệp vào quá trình lựa chọn của các Fed khu vực.

Về mặt pháp lý, Hội đồng Thống đốc ở Washington có quyền bỏ phiếu bãi nhiệm một chủ tịch Fed khu vực nếu đạt đa số. Điều này đồng nghĩa các lãnh đạo Fed địa phương có thể đối mặt với nguy cơ bị ảnh hưởng bởi áp lực chính trị khi quyết định lãi suất – điều vốn đi ngược triết lý độc lập của Fed.

Tất cả các chủ tịch Fed khu vực đều sẽ bước vào vòng xem xét bổ nhiệm lại nhiệm kỳ 5 năm vào đầu năm 2026, khiến áp lực chính trị, truyền thông và thị trường càng tăng cao. Fed vì thế có thể đối mặt với một năm 2026 đầy biến động và kiểm soát chặt chẽ hơn bao giờ hết.