Giá gạo xuất khẩu Việt Nam chạm đáy trong 1,5 năm, nguyên nhân vì sao?

 Giá gạo Việt Nam xuống thấp nhất kể từ tháng 3/2020

Theo Reuters, giá gạo 5% tấm của Việt Nam giảm mạnh còn 395 - 400 USD/tấn hôm 22/7, mức thấp nhất trong hơn 16 tháng, từ 465 - 470 USD của tuần trước nữa.

Một thương lái có trụ sở tại TP HCM cho biết nhu cầu đang yếu, trong khi giá chào bán của các nhà sản xuất gạo khác đang rất thấp buộc nhà xuất khẩu phải hạ giá. Mặc khác, nguồn cung trong nước cũng đang tăng lên khi hoạt động thu hoạch vụ Hè - Thu đang bước vào đợt cao điểm.

Theo các thương lái, họ đã giảm thu mua từ người nông dân vì các biện pháp hạn chế nhằm ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 tại nhà xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới, sau Ấn Độ và Thái Lan.

Tại Ấn Độ, giá gạo chạm đáy 16 tháng vì số gạo được giải phóng từ kho dự trữ của chính phủ làm tăng nguồn cung.

Cụ thể, giá gạo đồ 5% tấm tại nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới ghi nhận ở mức 361 - 366 USD/tấn vào tuần trước, giảm từ 364 - 368 USD.

"Việc trồng lúa không được như mong đợi do lượng mưa thấp hơn ở miền trung và miền đông Ấn Độ. Chúng tôi thật sự rất cần mưa để tăng tốc độ gieo trồng", một nhà xuất khẩu có trụ sở tại Kakinada ở bang Andhra Pradesh, miền nam Ấn Độ, cho hay.

Người nông dân Ấn Độ đã trồng lúa trên 11,5 triệu ha đất tính đến ngày 9/7.

Tại quốc gia láng giềng Bangladesh, theo Bộ Nông nghiệp nước này, vụ lúa mùa hè, được gọi là Boro, đạt kỷ lục 20,9 triệu tấn trong năm nay nhờ thời tiết thuận lợi. Vụ Boro đóng góp hơn một nửa sản lượng gạo hàng năm của cả nước, khoảng 35 triệu tấn.

Giá gạo trong nước của quốc gia Nam Á đã tăng gần 10% so với tháng trước bất chấp khối lượng nhập khẩu lớn và vụ mùa Boro kỷ lục.

Trong khi đó, giá gạo 5% tấm của Thái Lan giảm còn 395 - 410 USD/tấn vào tuần trước từ 405 - 412 USD/tấn của một tuần trước đó. Đây là mức thấp nhất trong gần 20 tháng.

"Giá tiếp tục giảm do đồng baht suy yếu và không có người mua", một thương lái cho biết, và nói thêm rằng thị trường không có vấn đề về nguồn cung do mưa nhiều.

Theo báo cáo của Hệ thống Thông tin Nông nghiệp Toàn cầu, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sau khi phải đối mặt với hạn hán kéo dài hai năm, sản lượng gạo của Thái Lan dự kiến sẽ phục hồi trong năm tài khoá 2021 - 2022.

Cụ thể, thời tiết thuận lợi và nguồn cung nước đầy đủ thúc đẩy dự báo sản lượng gạo Thái Lan đạt 21 triệu tấn trong giai đoạn này.

Nguyên nhân khiến giá gạo giảm mạnh

Theo các thương nhân xuất khẩu, nguyên nhân khiến giá gạo giảm mạnh là do nhu cầu thấp, chi phí vận chuyển cao hơn, trong khi COVID-19 bùng phát cũng làm hạn chế khả năng giao hàng của doanh nghiệp.

Lúa tươi được thương lái thu mua dao động từ 5.300 - 5.800 đồng/kg, giảm từ 350 - 800 đồng/kg so với giá đặt cọc trước đó (tùy vào từng loại giống). (Ảnh: TTXVN)

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT của Intimex, cho hay, từ ngày 16/8, Công ty CP Đại lý giao nhận vận tải xếp dỡ Tân Cảng (Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn) đã tiếp nhận lại dịch vụ đóng rút gạo tại Bến 125 - Cảng Cát Lái với quy mô 2 băng chuyền, công suất 70 container/ngày. Tuy nhiên với khối lượng cần giao lên tới 120.000 tấn trong tháng 8/2021, khả năng sẽ khó đáp ứng được.

Chia sẻ với Báo Công Thương, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TP Cần Thơ), cho biết: "Ban đầu Trung An dự kiến sau ngày 16/8 sẽ nối lại các đơn hàng xuất khẩu đi Hàn Quốc. Tuy nhiên, việc các tỉnh, thành phía Nam tiếp tục giãn cách đến hết tháng 8/2021 đã khiến kế hoạch thay đổi".

"Chúng tôi đã gửi thư xin lỗi tới đối tác và xin giao chậm các đơn hàng của tháng 8 sang tháng 9, còn tháng 9 thì kéo dài đến tháng 10/2021. Tổng số lượng gạo cần giao trong đợt này trên 22.000 tấn", ông Bình thông tin.

Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư Vinh Phát, ông Trần Ngọc Trung, cho hay, đối với các hợp đồng mới hầu như không doanh nghiệp nào dám ký vì diễn biến thị trường còn tùy thuộc vào dịch bệnh.

"Hiện hàng tồn kho của chúng tôi còn nhiều nên chỉ khi giải tỏa hết doanh nghiệp mới tiếp tục ký mới. Đó là chưa kể chi phí vận chuyển hiện ở mức quá cao cũng cản trở hoạt động xuất khẩu”, ông Vinh chia sẻ" trên Báo Công Thương.

Về tình hình xuất khẩu gạo, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, đến hết tháng 7/2021, Việt Nam đã xuất khẩu được gần 3,6 triệu tấn, trị giá 1,937 tỷ USD, giảm 10,6% về lượng và giảm 0,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. Xuất khẩu sụt giảm do tác động của dịch bệnh cũng như căng thẳng cước tàu biển kéo dài.

"Hầu như các thương nhân e ngại việc ký kết hợp đồng mới do tình trạng ách tắc trong lưu thông và giao nhận tại các cảng biển", Cục Xuất nhập khẩu nhận định.

Nếu tình trạng này tiếp diễn chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến kim ngạch ngành hàng và nguy cơ mất thị trường xuất khẩu, nhất là các thị trường truyền thống như Philippines, Trung Quốc, Malaysia vào các đối thủ cạnh tranh khác trong khu vực như Thái Lan, Ấn Độ.