Trước đây, nhiều hộ gia đình ở thôn Khoát, xã Nghĩa Hưng có nghề truyền thống đào đất đóng gạch, đốt bằng lò thủ công. Từ năm 2012, thực hiện chủ trương của nhà nước xóa bỏ các lò vôi, lò gạch thủ công, các hộ đã chuyển sang các mô hình kinh tế khác. Với Đồng Văn Hiệp, anh chọn cho mình mô hình trồng nấm sạch, sau khi được xã cho tham gia các lớp dạy nghề nông thôn do huyện tổ chức.
“Chẳng biết duyên số thế nào tôi lại đăng ký học mô hình trồng nấm ăn, dù trong xã chưa ai từng trồng và cũng chẳng ai tham gia học. Thế nhưng, càng học tôi lại càng mê vì trước đây ăn cọng nấm rơm, hái cây mộc nhĩ đều trong tự nhiên, nay mình có thể tự tay trồng thì hay quá. Với cả nguyên, vật liệu trồng nấm cũng chẳng khó kiếm, giá rẻ...” , anh Hiệp tâm sự. Học xong về nhà, anh Hiệp bàn với gia đình gom vốn và vay mượn thêm bạn bè để đầu tư trại trồng nấm. Khu lò gạch cũ trước kia của gia đình được thay bằng 4 dãy nhà gần 1.000 mét vuông; anh tận dụng rơm, rạ và mua mùn cưa để làm giá thể trồng, nấm giống thì được huyện hỗ trợ.
Lúc đầu, anh Hiệp trồng 2.000 bầu nấm sò và mộc nhĩ, đây là hai loại nấm dễ trồng và dễ tiêu thụ. Nhờ nhanh nhạy kết hợp lý thuyết được học vào thực tiễn sản xuất, ngay vụ đầu anh đã thành công, nấm phát triển tốt và cho thu lãi gần 100 triệu đồng.
Tuy bước đầu có thu nhập nhưng anh Hiệp vẫn băn khoăn vì năng suất nấm chưa cao; cây nhỏ và có “mã” không đẹp. Anh cẩn thận theo dõi, ghi chép và hỏi han các hộ trồng nấm ở xã khác, thậm chí sang Quảng Ninh, lên Hòa Bình, Hà Nội để tìm hiểu. Cuối cùng anh kết luận nấm thiếu chất dinh dưỡng, ngoài ra các yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng chưa hợp lý.
Để khắc phục, anh trộn thêm cám gạo, bột ngô, đỗ tương vào mùn cưa, rơm, rạ với tỉ lệ hợp lý, cân đối lại độ ẩm; sau đó, cho vào máy hấp, sấy để tiệt trùng và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng cho nấm. Đặc biệt chú ý kiểm soát nhiệt độ: mùa nắng nóng thì phải đưa ra giá thể nấm ra chỗ thoáng mát; khi thời tiết lạnh cần che chắn kỹ càng để bảo đảm quá trình sinh trưởng của nấm... Với mỗi loại nấm, chế độ dinh dưỡng, độ ẩm và nhiệt độ cũng khác nhau.
Nhờ đó, nấm mọc đều, sinh trưởng nhanh, cho cây to và đạt trọng lượng hơn trước rõ rệt. Anh Hiệp cũng đầu tư mua máy trộn mùn cưa, chất phụ trợ, lò hấp và máy đóng giá thể để sản xuất lớn. Hiện anh tập trung sản xuất các loại nấm sò, với giá thành phẩm từ 40.000 – 60.000 đồng/kg; mộc nhĩ có giá từ 120.000 – 150.000 đồng/kg khô; nấm rơm, nấm mỡ...
Anh Hiệp cho biết, những ngày đầu anh phải đến các nhà hàng, cửa hàng thực phẩm để tiếp thị tìm đầu ra. Nhưng chỉ sau vài vụ, nhiều thương lái tự tìm đến đặt hàng để cung cấp cho các công ty thực phẩm sạch, các siêu thị lớn...Nhờ đảm bảo quy trình sản xuất nên sản phẩm nấm của anh đều và đẹp, tiêu thụ nhanh, nhiều lúc không đủ nguồn cung.
Đến nay, trang trại của anh đã mở rộng lên gần10.000 mét vuông, mỗi ngày xuất bán hàng tạ nấm, vào vụ cao điểm lên đến trên 1 tấn/ngày. Năm 2017, tổng doanh thu từ bán nấm của gia đình anh Hiệp đạt gần 1 tỷ đồng, cho thu lãi trên 300 triệu đồng. Ngoài ra, anh còn tạo việc làm cho 10 lao động địa phương, mỗi người thu nhập bình quân từ 3 - 5 triệu đồng/tháng.
