Lãnh đạo UBCKNN: Sắp vận hành thị trường thứ cấp cho phát hành trái phiếu

Chất lượng tư vấn của công ty chứng khoán chưa cao

Nói về thực trạng hồ sơ xin phát hành tăng vốn, IPO, niêm yết, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) cho biết so về số lượng hồ sơ và giá trị giảm 45% so với cùng kỳ, riêng phát hành cổ phiếu ra công chúng chỉ bằng 40% so với năm 2022.

Bà Bình cho rằng, nhu cầu huy động vốn trên TTCK sẽ quay trở lại. Theo đó, cần chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi, phải khơi thông những ách tắc để DN có thể huy động vốn nhanh chóng, không lỡ các cơ hội.

Thứ nhất, luật DN và luật chứng khoán đều quan trọng với DN mới được ban hành thay thế trong 2021. Trong đó có nhiều quy định pháp lý mới liên quan về DN, chào bán và quản trị công ty. Thời gian qua, các hồ sơ chào bán của DN do chưa nắm bắt hết quy định mới nên còn có những sai sót dẫn đến kéo dài thời gian xử lý. Ví dụ, thông qua Nghị quyết ĐHCĐ, HĐQT chưa đáp ứng, hay vấn đề liên quan quy trình thủ tục trong nội bộ DN chưa thể hiện sự nắm bắt quy định pháp luật chặt chẽ. Theo đó, DN cần nâng cấp, xin tư vấn từ tổ chức chuyên nghiệp.

Thứ hai, có nhiều DN hoạt động nộp hồ sơ đăng ký chào bán, huy động vốn chưa có phương án dài hạn về kinh doanh, sử dụng vốn, mà chỉ là đăng ký chào bán, tận dụng sức nóng thị trường tại từng thời điểm. Theo đó, phương án sử dụng vốn khi đệ trình chưa chi tiết, chưa đáp ứng yêu cầu minh bạch, đâu đó vẫn tiềm ẩn rủi ro cho cổ đông DN.

"Nhận thấy nhiều đợt chào bán huy động vốn lớn, lại có sử dụng vốn để mua lại cổ phiếu, hoặc góp vốn cổ phần vào tổ chức khác, thậm chí DN chưa đại chúng...cũng là nhân tố kéo dài thời gian thẩm định, thậm chí bị lỡ cơ hội", bà Bình nói.

Thứ 3, bà Bình cho rằng các DN cần lưu tâm, nhiều hồ sơ có nhiều vấn đề chưa được làm rõ, như chưa tuân thủ quy định quản trị công ty, hay các vấn đề về góp vốn, thậm chí góp vốn sau thời hạn quy định theo quy định của Luật Doanh nghiệp, góp vốn bằng tài sản khác... Những vấn đề đó đều phải được xác minh làm rõ, và sẽ mất thời gian nếu BCTC kiểm toán chưa chú trọng ngay từ thời điểm làm hồ sơ.

"Ngoài ra, chúng tôi thấy rằng, đôi chỗ chất lượng tư vấn của công ty chứng khoán chưa cao, thậm chí bản thân đơn vị tư vấn chưa cập nhật đầy đủ các quy định pháp luật, cũng khiến hồ sơ cũng chưa đạt chuẩn", bà Bình nhận định.

Bà Bình cũng cho biết, để thuận lợi, đón đầu cơ hội phục hồi kinh tế sau đại dịch, DN và cơ quan quản lý phải cùng gỡ vướng, khai thông ách tắc. 

Hiện SSC đang tích cực sửa đổi Nghị định 155, trong nghị định này có quy định rõ các điều kiện, hồ sơ, thủ tục. SSC cố gắng chỉnh sửa, bổ sung các vấn đề liên quan trực tiếp đến hoạt động chào bán theo hướng giảm thủ tục hành chính và làm rõ các nội dung trong hồ sơ để DN có thể tiếp cận và thực hiện hồ sơ nhanh gọn, thuận lợi nhất.

Thị trường giao dịch thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp sẽ vận hành trong tháng 7

Bà Bình tiết lộ thêm, Ủy ban đang xây dựng đề án chiến lược phát triển thị trường chứng khoán tới năm 2030.

Ý tưởng quan trọng của đề án là phát triển bền vững không chú trong vào tăng trưởng quy mô số lượng mà đi vào chất lượng để nâng khả năng chống chịu của thị trường với biến động của khách quan. Một trụ cột chính là chất lượng hàng hóa, theo đó, chất lượng quản trị công ty niêm yết được chú trọng.

Nội dung thứ hai là trong từng thị trường riêng biệt phải cố gắng tạo sản phẩm tốt hơn. Bà Bình dẫn chứng là thị trường chứng khoán phái sinh có nhiều biến động mạnh vì số lượng hàng hóa quá ít. Trên thị trường phái sinh hiện tại chỉ có 1 sản phẩm, nhà đầu tư quan tâm quá mức dẫn tới giao dịch sản phẩm thái quá.

Bà Bình chia sẻ sắp tới có thể thị trường phái sinh sẽ có một số sản phẩm mới như hợp đồng tương lai chỉ số VN100, hợp đồng tương lai một số tài sản cơ sở khác như cổ phiếu và hợp đồng quyền chọn.

Đồng thời, việc sớm đưa hệ thống KRX vào vận hành sẽ giúp triển khai sản phẩm mới và giám sát thị trường dựa trên tiến bộ của công nghệ thông tin.

Trong tháng 7 tới, UBCKNN sẽ đưa vào vận hành thị trường thứ cấp cho trái phiếu phát hành riêng lẻ. Thị trường này sẽ góp phần giải quyết nút thắt của trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Khi thị trường vận hành, công ty chứng khoán thành viên sẽ kiểm soát tốt thành phần nhà đầu tư tham gia thị trường, đúng nghĩa là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Ngoài ra, thị trường thứ cấp cũng sẽ tăng minh bạch cho trái phiếu doanh nghiệp và tăng tiếp cận từ đơn vị phát hành tới nhà đầu tư để nâng chất lượng thanh toán, giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.

Song song đó, UBCKNN cũng đang đẩy nhanh tốc độ tái cấu trúc thị trường theo lộ trình Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) tổ chức giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ còn Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) tổ chức giao dịch trái phiếu và phái sinh.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đã có sự phát triển tương đối nhanh trong những năm gần đây và đạt được một số kết quả nhất định, quy mô thị trường chiếm khoảng 12.6% GDP năm 2022. Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển nhanh, thị trường đã giảm sút về thanh khoản, năm 2022 phát hành TPDN riêng lẻ giảm gần 45% so với năm trước, đạt 337 ngàn tỷ đồng, và quý 1/2023 chỉ đạt hơn 25 ngàn tỷ đồng.