Lo bẫy nợ Trung Quốc, Maldives quay sang "kêu cứu" láng giềng Ấn Độ

Đảo quốc Maldives, nơi nổi tiếng là “thiên đường nghỉ dưỡng của Châu Á” đã chịu ảnh hưởng nặng nề do hệ quả của đại dịch Covid-19. Tính đến hết tháng 7/2020, Maldives chỉ đón 384.538 lượt du khách ghé thăm trong năm, tức giảm mạnh hơn 60% so với cùng kỳ năm ngoái do đóng cửa sân bay gần 4 tháng trời để hạn chế sự lây lan dịch bệnh. Ngay cả khi đảo quốc này mở cửa sân bay, đón khách trở lại từ giữa tháng 7, lượng khách đổ về cũng rất thấp do nhiều quốc gia trên thế giới vẫn đang vật lộn để khống chế đại dịch Covid-19.

Du lịch là nguồn thu ngoại tệ chính của đảo quốc 400.000 dân giữa Ấn Độ Dương. Năm 2019, Maldives thu hút tới 1,9 triệu khách du lịch quốc tế với mức chi tiêu cao kỷ lục, mang đến nguồn ngoại tệ lớn cho quốc gia. Khi ngành du lịch trở thành một trong những ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp của đại dịch, Maldives nhanh chóng chịu ảnh hưởng nặng nề. Hồi tháng 3, Fitch Ratings đã hạ cấp Maldives từ quốc gia “ổn định” xuống “tiêu cực” về tăng trưởng kinh tế, đồng thời nhận định đảo quốc này không tránh khỏi nguy cơ suy thoái sâu do ngành du lịch đóng góp trực tiếp vào 25% tổng GDP.

Kể từ khi đại dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát đến nay, Maldives ghi nhận hơn 9.600 ca nhiễm bệnh và ít nhất 33 ca tử vong. Ngân hàng Phát triển Châu Á dự báo nền kinh tế Maldives sẽ tăng trưởng âm 20,5% trong năm nay, lao dốc mạnh từ mức tăng trưởng 5,9% hồi năm ngoái.

Trong bối cảnh như vậy, chính phủ Maldives của Tổng thống Ibrahim Mohamed Solih đã gửi yêu cầu “hỗ trợ tài chính để khắc phục tình hình kinh tế khó khăn” tới người láng giềng Ấn Độ. Ngay sau đó, Ủy ban cấp cao của Ấn Độ tại Maldives đã công bố khoản vay 250 triệu USD, trong đó “Maldives có quyền tự do sử dụng tiền để khắc phục tình hình kinh tế trong nước phù hợp với những chính sách ưu tiên của quốc gia”.

Theo tuyên bố của Ủy ban cấp cao của Ấn Độ tại Maldives, Ấn Độ sẽ thu về khoản tiền này thông qua việc bán trái phiếu kho bạc do chính phủ Maldives phát hành cho Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ (SBI) với thời hạn 10 năm.

Khoản vay hỗ trợ 250 triệu USD mới nhất theo sau cam kết cho vay 500 triệu USD mà New Delhi phê duyệt hồi tháng 8 để giúp xây dựng các cây cầu và đường đê biển tại Maldives.

Dưới thời chính quyền của cựu tổng thống Abdulla Yameen, Maldives đã duy trì quan hệ thân thiết với Trung Quốc và nhận về khoản vay lên tới 1,4 tỷ USD từ Bắc Kinh để đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng đắt đỏ. Chính quyền mới của Tổng thống Solih hiện đang lo ngại nguy cơ bẫy nợ Trung Quốc từ các khoản vay khổng lồ này, nhất là khi đại dịch Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp Maldives khó khăn và mất khả năng trả nợ.

Các nhà phê bình trên thế giới cũng quan ngại những khoản viện trợ của Trung Quốc ở Châu Á (bao gồm Maldives) nói chung và các châu lục khác nói riêng là chiêu bài ngoại giao bẫy nợ nhằm gia tăng tầm ảnh hưởng quốc tế.