Lợi nhuận "lao dốc", các "ông lớn" ngành phân bón trả cổ tức cao có khiến cổ đông an lòng?

Các "ông lớn" ngành phân bón báo lãi lao dốc, cổ tức có thể lên tới 40%

Trong quý I/2023, Tổng Công ty Cổ phần Phân bón và Hóa chất Dầu khí - Công ty Cổ phần (HoSE: DPM) đạt 3,26 nghìn tỷ đồng doanh thu thuần (giảm 44% so với cùng kỳ (svck) và 301 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế (giảm 88% svck), chỉ hoàn thành lần lượt 19% và 11% kế hoạch năm 2023.

Thu nhập tài chính thuần tăng 2,4 lần trong quý I/2023 đạt 44 tỷ đồng (chiếm 15% lợi nhuận trước thuế). Nhờ số dư tiền mặt ròng tăng nhanh và lãi suất tiền gửi của công ty tăng. Tính đến cuối quý I/2023, DPM có số dư tiền mặt ròng là 6,67 nghìn tỷ đồng, tương đương 54% tổng vốn hóa thị trường.

Về Công ty Cổ phần Phân bón Dầu Khí Cà Mau (Đạm Cà Mau, HoSE: DCM), trong quý I/2023, DCM đạt 2,7 nghìn tỷ đồng doanh thu thuần (giảm 33% svck) và 261 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế (giảm 84% svck). Với kết quả như vậy, công ty đã hoàn thành lần lượt 20% và 18% kế hoạch doanh thu thuần và lợi nhuận trước thuế năm 2023.

Thu nhập tài chính thuần tăng gấp 2,2 lần lên 110 tỷ đồng (chiếm 43% lợi nhuận trước thuế của DCM) nhờ số dư tiền mặt ròng tăng và lãi suất tăng. Tính đến cuối quý I/2023, DCM có số dư tiền mặt ròng là 9,23 nghìn tỷ đồng, tương đương 73% tổng vốn hóa thị trường.

Tính đến cuối quý I/2023, tiền mặt ròng của DPM và DCM chiếm lần lượt 54% và 73% vốn hóa thị trường hiện tại.

Với nguồn tiền dồi dào, SSI cho rằng DPM có thể trả cổ tức bằng tiền mặt lần lượt là 40% và 30% trên mệnh giá (tỷ suất cổ tức 13% và 10%) cho năm 2023-2024, còn DCM có thể trả cổ tức bằng tiền mặt 30% trên mệnh giá (tỷ suất cổ tức là 13%) cho mỗi năm 2023 và 2024. Theo đó, tỷ lệ lợi nhuận ròng trên tổng chi phí đầu tư (ROI) của DPM là 11%, trong khi ROI của DCM là 15% và SSI nâng khuyến nghị lên “trung lập” đối với ngành phân bón.

SSI Research nhấn mạnh, yếu tố hỗ trợ cần theo dõi là lợi nhuận của DCM có thể chạm đáy trong quý II/2023 nếu xét về giá trị tuyệt đối. Trong khi đó, nhà máy urê DCM sẽ khấu hao hết vào cuối quý III/2023, do đó giúp tăng lợi nhuận ròng đáng kể vào năm 2024. Vì vậy, nhà đầu tư có thể lại cân nhắc đầu tư cổ phiếu DCM vào khoảng thời cuối năm nay.

Triển vọng ngành phân bón

Giá urê đã giảm 30% so với đầu năm. SSI Research cho rằng giá urê vẫn có thể giảm trong các quý tới, mặc dù với tốc độ chậm hơn nhiều so với quý I/2023. Nhiều yếu tố vẫn có thể ảnh hưởng đến giá urê bao gồm:

Giá nguyên liệu đầu vào (dầu/khí/than) có thể vẫn ở mức thấp. Sự phụ thuộc của Châu Âu vào khí đốt tự nhiên và dầu mỏ của Nga đã giảm bớt khi khối này khai thác các nguồn năng lượng khác. Đối với than đá, Trung Quốc (nước sản xuất và tiêu thụ than lớn nhất) sẽ tiếp tục tăng sản lượng than trong những tháng tới để đáp ứng nhu cầu còn thiếu từ các nhà máy nhiệt điện, qua đó giúp giá than giảm. Trong 2 tháng đầu năm năm 2023, sản lượng than của Trung Quốc tăng 5,8% svck (theo Reuters).

Nhu cầu urê có thể vẫn yếu trong suốt cả năm 2023 do lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu và sự điều chỉnh giá của các mặt hàng nông sản. Hiện tượng El Nino sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động trồng trọt ở Đông Nam Á, Australia và Nam Phi. Theo đó, nhu cầu có thể vẫn yếu trong các quý còn lại của năm 2023.

Theo Hải quan Việt Nam, xuất khẩu phân bón toàn ngành trong quý I/2023 đạt 405 nghìn tấn (giảm 15% svck).

Xuất khẩu urê của DPM và DCM lần lượt đạt 40 nghìn tấn (giảm 57% svck) và 92 nghìn tấn (giảm 38% svck) trong quý I/2023. Do giá nguyên liệu giảm và các nước châu Âu đã tìm được sản phẩm thay thế dầu/khí của Nga, mối lo ngại về tình trạng thiếu urê giảm bớt, do đó Châu Âu có thể không cần nhập khẩu nhiều urê như trước.

Như vậy, tiềm năng xuất khẩu urê của các nước xuất khẩu urê trong đó có Việt Nam có thể giảm sút. Ngoài ra, urê Trung Quốc cạnh tranh hơn về giá nên việc khôi phục xuất khẩu urê của Trung Quốc càng gây khó khăn hơn cho các công ty sản xuất urê của Việt Nam trong việc xuất khẩu.

Sản xuất urê có thể giảm do thiếu điện: Việt Nam hiện đang đối mặt với tác động tiêu cực từ El Nino. Cụ thể hơn, El Nino làm giảm nguồn cung thủy điện, đồng thời làm tăng nhu cầu điện năng để hạ nhiệt. Do đó, Việt Nam đã phải đối mặt với tình trạng thiếu điện từ đầu tháng 5 và có thể kéo dài trong một thời gian. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới đây đã kiến nghị các doanh nghiệp sản xuất urê cắt giảm sản lượng để tiết kiệm khí tự nhiên cho các nhà máy điện.

SSI Research cho rằng việc DPM và DCM đóng cửa các nhà máy urê là không khả thi. Tuy nhiên, với tình hình xuất khẩu urê kém, SSI Research cho rằng các công ty sản xuất phân bón có thể giảm sản lượng sản xuất để giúp hạn chế tình trạng thiếu điện, mặc dù điều này có thể không đóng góp nhiều cho các nhà máy điện.

Do đó, SSI Research dự báo sản lượng tiêu thụ urê của DPM và DCM sẽ giảm lần lượt giảm 12% và giảm 8% svck trong năm 2023.