Ngành bán dẫn Việt Nam và những "bài toán hóc búa"

Nguyễn Thịnh
14/06/2025 15:31 GMT +7
Việt Nam đang đặt mục tiêu phát triển ngành bán dẫn như một lĩnh vực chiến lược trong giai đoạn 2025–2030, tuy nhiên còn nhiều rào cản khiến quá trình này gặp khó khăn.

Diễn đàn "Digital Twin – Công nghệ định hình tương lai ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam" diễn ra tuần qua do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ Tài chính, phối hợp tổ chức cùng Đại học Quốc gia Hà Nội và TP. HCM, đặc biệt có sự tham gia của 2 tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới Lam Research (Hoa Kỳ) và Dassault Systemes (Cộng hoà Pháp).

Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Vũ Quốc Huy.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) nhấn mạnh, với nguồn cung lao động dồi dào và lực lượng lao động có chất lượng, có thể khẳng định nguồn nhân lực chính là lợi thế lớn nhất và nổi bật nhất của Việt Nam so với các quốc gia, nền kinh tế khác trên thế giới.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có trên 60 doanh nghiệp thiết kế vi mạch, hơn 6.000 kỹ sư thiết kế, và gần 12 tỷ USD vốn FDI trong lĩnh vực bán dẫn. Vì thế, theo Giám đốc NIC, việc tập trung đầu tư, đào tạo, đào tạo lại cho lực lượng lao động để trong thời gian sớm nhất có thể gia nhập vào thị trường lao động là một hướng đi chiến lược.

Tuy nhiên nhìn thẳng vào thực tế, vẫn còn không ít rào cản để phát triển ngành bán dẫn Việt Nam.

Ông Andrew Goh, Phó Chủ tịch Toàn cầu của Lam Research chỉ rõ: Hai trong số rào cản lớn với ngành bán dẫn Việt Nam, đó là chi phí đào tạo quá lớn và thiếu hụt hệ sinh thái hỗ trợ: Nguyên vật liệu, thiết bị, phần mềm thiết kế chip, chuỗi cung ứng nội địa.

Việc đầu tư vào các phòng lab tiêu chuẩn của ngành bán dẫn không hề rẻ, thậm chí là rất đắt đỏ. Nếu không có hướng đi thông minh, các trường đại học sẽ mãi luẩn quẩn trong vòng xoáy thiếu kinh phí và tụt hậu công nghệ", ông Goh cảnh báo.

Dù Việt Nam có khoảng 6.000 kỹ sư bán dẫn đang làm việc tại hơn 40 doanh nghiệp địa phương nhưng nhu cầu về nhân lực công nghệ thông tin và kỹ thuật lên đến 150.000 người/năm, trong khi nguồn cung chỉ đáp ứng được 40-50%.

Các trường đại học trong nước chưa đào tạo đủ số lượng và chất lượng đáp ứng yêu cầu của các tập đoàn lớn. Năng lực ngoại ngữ, tư duy sáng tạo và kỹ năng nghiên cứu phát triển (R&D) còn hạn chế.

Ngoài ra, ngành bán dẫn đòi hỏi vốn đầu tư từ vài tỷ đến hàng chục tỷ USD, đặc biệt trong lĩnh vực fab (sản xuất chip). Doanh nghiệp Việt Nam hiện đa số không đủ tiềm lực tài chính và công nghệ để đầu tư vào lĩnh vực này. Hầu hết các doanh nghiệp công nghệ Việt chỉ tham gia làm gia công phụ trợ, khó vươn lên chủ động sáng tạo.

Thời gian tới, các doanh nghiệp mong chờ chính sách ưu đãi riêng cho ngành bán dẫn như miễn giảm thuế, hỗ trợ đầu tư R&D, ưu tiên đất đai, ưu đãi nhập khẩu thiết bị. Bên cạnh đó là cơ chế “sandbox” cho thử nghiệm công nghệ mới, mô hình doanh nghiệp khởi nghiệp bán dẫn.