Ông Tập Cận Bình gọi Joe Biden là "người bạn cũ của tôi" khi đàm phán Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ - Trung Quốc

Cử chỉ thân thiện của ông Tập Cận Bình và Joe Biden khi bắt đầu đàm phán

Hội nghị thượng đỉnh ảo được 2 nước tổ chức khi Hoa Kỳ tìm cách xử lý điều mà chính quyền gọi là "cạnh tranh gay gắt" với Bắc Kinh.

Ông Biden, ngồi trong Phòng Roosevelt ở Nhà Trắng trước hai màn hình lớn, mở đầu cuộc thảo luận ngay trước 8 giờ tối 15/11 tại Washington (8 giờ sáng ngày 16/11 tại Hà Nội). Ông lưu ý rằng cả hai đã "dành nhiều thời gian để nói chuyện với nhau" trong nhiều năm, kể từ khi ông Biden còn là phó tổng thống và ông Tập Cận Bình là một quyền lực đang trỗi dậy.

Ông Biden nói: "Chúng ta cần thiết lập một số hành lang an toàn theo quan điểm chung", "Chúng tôi có trách nhiệm với thế giới cũng như với người dân của chúng tôi".

Tại Đại lễ đường Nhân dân tại Bắc Kinh, ông Tập Cận Bình cũng sử dụng giọng điệu hòa giải và gọi ông Joe Biden là "người bạn cũ của tôi".

Truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đưa tin rằng ông Tập Cận Bình "bày tỏ sự sẵn sàng làm việc với Tổng thống Biden để xây dựng sự đồng thuận và thực hiện các bước chủ động để thúc đẩy quan hệ Trung Quốc - Hoa Kỳ tiến triển theo hướng tích cực". Ông cũng kêu gọi sự tôn trọng lẫn nhau, một lời chỉ trích ngầm về cách xử lý các mối quan hệ của chính quyền tổng thống Biden.

Theo CCTV, cuộc hội đàm kết thúc vào gần giữa trưa tại Bắc Kinh, sau gần 4 giờ.

Kể từ khi trở thành tổng thống, ông Biden đã có 2 lần nói chuyện với ông Tập Cận Bình, nhưng họ chưa gặp mặt trực tiếp trong năm nay. Các quan chức quản lý cho biết cuộc gặp trực tuyến nhằm trấn an cả hai bên rằng những hiểu lầm và thông tin sai lệch sẽ không dẫn đến các cuộc đụng độ ngoài ý muốn.

Trung Quốc coi cuộc họp trực tuyến là một chiến thắng tuy không có bất kỳ thỏa hiệp nào

Từ quan điểm của Trung Quốc, cuộc họp trực tuyến này tự nó đã chứng minh cho chiến lược chờ đợi chính quyền mới của Bắc Kinh.

Sau những năm hỗn loạn của "kỷ nguyên Trump", các nhà lãnh đạo Trung Quốc hy vọng sẽ thiết lập lại mối quan hệ với Hoa Kỳ khi Tổng thống Biden nhậm chức vào tháng Giêng năm nay. Khi điều đó không xảy ra, các quan chức có vẻ ngạc nhiên và mất bình tĩnh.

Bắc Kinh không thỏa hiệp với bất kỳ chính sách và hành vi nào của họ. Thay vào đó, họ siết chặt các nhượng bộ của Hoa Kỳ.

Những điều đó bao gồm vụ thả Mạnh Vãn Chu vào tháng 9, giám đốc điều hành của Huawei, người đã bị bắt giữ tại Canada vào năm 2018 theo lệnh bắt giữ của Hoa Kỳ. Bắc Kinh đã trả đũa bằng cách bắt hai người Canada.

Thương mại Mỹ - Trung được kỳ vọng là một vấn đề trọng tâm

Gần hai năm sau khi chính quyền Trump ký kết giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận thương mại với Bắc Kinh, hiệp ước này ngày càng được coi như một khuôn khổ lâu dài cho quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.

Thương mại, và thỏa thuận tạm ngừng xung đột được gọi là thỏa thuận Giai đoạn 1, dự kiến sẽ là trọng tâm của hội nghị thượng đỉnh trực tuyến giữa Tổng thống Biden và chủ tịch Tập Cận Bình.

Trong khi ông Biden đặt câu hỏi về cách tiếp cận thương mại "hung hăng" của chính quyền tổng thống Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình, Nhà Trắng của ông vẫn tiếp tục cố gắng chống lại các biện pháp trợ cấp công nghiệp và thương mại của Trung Quốc bằng thuế quan và các hạn chế đầu tư khác. Chính quyền của ông Biden vẫn cảnh giác trước bất kỳ việc dỡ bỏ một cách rộng rãi các loại thuế quan trừ khi Trung Quốc hạn chế các khoản trợ cấp của chính phủ dành cho các ngành sản xuất tiên tiến.

Tháng này, ông Tập Cận Bình đã ám chỉ trong một bài phát biểu video trước một hội chợ nhập khẩu ở Thượng Hải rằng chính phủ của ông sẽ sẵn sàng thảo luận về một số khoản trợ cấp. Nhưng nhìn chung, Bắc Kinh cam kết tự cường hơn về kinh tế, một chính sách được thiết lập dựa trên trợ cấp cho các ngành như chất bán dẫn và máy bay phản lực thương mại, mà Trung Quốc phải nhập khẩu nhiều.

Trung Quốc cũng được cho là sắp cho phép máy bay phản lực Boeing 737 Max quay trở lại bầu trời sau những vụ rơi khoảng 3 năm trước ở Ethiopia và Indonesia. Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ đã phê duyệt cho máy bay này hoạt động vào cuối năm ngoái và kể từ đó nó đã được sử dụng rộng rãi ở những nơi khác mà không xảy ra sự cố.

Katherine Tai, đại diện thương mại Hoa Kỳ, thông báo vào tháng trước rằng chính quyền tổng thống Biden sẽ khởi động lại những thủ tục "thời kỳ Trump" để loại bỏ một số sản phẩm cụ thể khỏi thuế quan. Việc miễn trừ thuế quan sẽ dành cho các sản phẩm mà các công ty Mỹ có thể chứng minh rằng họ thực sự cần và không thể mua sẵn ở nơi khác.

Trung Quốc được phép giữ lại một số mức thuế đối với hàng hóa của Hoa Kỳ theo thỏa thuận Giai đoạn 1, nhưng đã ban hành các miễn trừ đối với hầu hết các loại thuế của mình.

Các đại biểu kinh tế của ông Biden sẽ đi công tác ở những đất nước Châu Á khác trong tuần này, tăng cường các mối quan hệ để đối trọng với mối quan hệ với Trung Quốc. Bà Tai và Bộ trưởng Thương mại Gina M. Raimondo đang tham quan khu vực, gặp gỡ các quan chức kinh tế Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Ấn Độ.

Xung đột trong đồng thuận về tương lai của ngành công nghệ

Cuộc xung đột âm ỉ kéo dài giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ về tương lai của công nghệ đã chạm đến một thời điểm thuận lợi hiếm có vào tháng 9. Khi đó, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã giúp "môi giới" một thỏa thuận dẫn đến việc thả bà Mạnh Vãn Chu giám đốc điều hành cấp cao của Huawei nhà sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc.

Hai nước sẽ cố gắng để tìm thêm điểm chung trong lĩnh vực đó.

Tổng thống Biden đã không làm gì nhiều để rút lại các biện pháp được đưa ra dưới thời chính quyền Trump nhằm hạn chế việc Trung Quốc tiếp cận công nghệ Hoa Kỳ. Các quan chức Hoa Kỳ lo ngại Trung Quốc sẽ sử dụng phần mềm và thiết bị của Mỹ để xây dựng các đối thủ được chính phủ hỗ trợ và phát triển các công cụ để tăng cường khả năng giám sát của Bắc Kinh, bao gồm máy tính tiên tiến, trí tuệ nhân tạo và hệ thống nhận dạng khuôn mặt.

Bản thân Huawei vẫn là một điểm gây tranh cãi. Các nhà chức trách Hoa Kỳ đã giúp đảm bảo việc thả bà Mạnh Vãn Chu bị giam giữ ở Canada. Tuy nhiên, họ vẫn đang hạn chế quyền truy cập của Huawei vào các phần mềm và chất bán dẫn quan trọng của Mỹ, làm suy yếu hoạt động kinh doanh của hãng công nghệ này.

Trong khi các bộ phận của chính quyền tổng thống Biden kêu gọi cải thiện quan hệ kinh tế, nhiều nhà lập pháp Hoa Kỳ đang thúc đẩy các biện pháp thậm chí cứng rắn hơn đối với các công ty công nghệ Trung Quốc. Ông Biden đã kêu gọi cạnh tranh với Trung Quốc để giúp thông qua dự luật cơ sở hạ tầng của ông, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh về công nghệ của Mỹ.

Về phía Trung Quốc, động lực tự lực cánh sinh của nước này có thể sẽ được ưu tiên hơn so với việc thực hiện các bước để giành lại quyền tiếp cận công nghệ Hoa Kỳ. Bắc Kinh khó có khả năng thay đổi những điều luật ngặt nghèo với dữ liệu và các quyền "trực tuyến". Những điều này đã loại bỏ hầu hết các công ty internet lớn của nước ngoài khỏi Trung Quốc. Tháng trước, một trong những trang mạng xã hội cuối cùng nước ngoài là LinkedIn, cho biết sẽ đóng cửa ở Trung Quốc.

Hai bên cũng có thể xung đột về an ninh mạng. Mùa hè năm nay, Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc về một kiểu tấn công mạng mới nhấn mạnh mức độ tinh vi ngày càng tăng của các cuộc tấn công. Trung Quốc từ lâu đã khẳng định họ là nạn nhân của các vụ hack và chỉ ra tiết lộ từ Edward Snowden cho thấy cách các nhà khai thác tình báo Mỹ đã đột nhập vào hệ thống của họ, bao gồm cả máy tính của Huawei.

Lợi ích chung về mặt khí hậu của Hoa Kỳ và Trung Quốc

Chính sách khí hậu là lĩnh vực hiếm hoi mà Hoa Kỳ và Trung Quốc xuất hiện điểm chung. Tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc ở Glasgow vào tháng này, hai quốc gia - những quốc gia gây ô nhiễm lớn nhất - đã ký một hiệp ước bất ngờ nhằm hành động nhiều hơn để cắt giảm lượng khí thải trong thập kỷ này.

Mặc dù vậy, thỏa thuận này còn ngắn gọn về các chi tiết cụ thể, bao gồm bất kỳ cam kết nào từ Trung Quốc về thời điểm nước này sẽ bắt đầu giảm lượng carbon dioxide và các loại khí khác mà nước này tạo ra bằng cách đốt than, dầu khí. Bắc Kinh chỉ nói rằng họ sẽ làm như vậy vào năm 2030.

Lĩnh vực sản xuất hùng mạnh của Trung Quốc khiến nước này trở thành nơi phát thải số 1 hành tinh, chịu trách nhiệm cho khoảng 1/4 tổng lượng khí thải toàn cầu. Đó cũng là lý do khiến các nhà lãnh đạo của Bắc Kinh không thể đảo ngược lượng khí thải một cách dễ dàng hay nhanh chóng.

Nhu cầu điện vẫn đang tăng nhanh ở Trung Quốc. Và thế giới vẫn phụ thuộc vào các nhà máy Trung Quốc để sản xuất đồ điện tử, đồ chơi, thiết bị tập thể dục và nhiều thứ khác.

Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình đã công bố các bước để giảm việc sử dụng than của Trung Quốc, loại nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm nhất. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn có nhiều kế hoạch xây dựng các nhà máy nhiệt điện than và khai thác thêm than, một nhu cầu được nhấn mạnh bởi tình trạng thiếu điện gần đây một phần do thiếu than. Trung Quốc đã đào và đốt nhiều nhiên liệu hơn nhiều so với phần còn lại của thế giới.

Mặc dù Trung Quốc đã chạy đua để xây dựng các dự án năng lượng gió và mặt trời, nhưng nước này không thể chuyển từ than sang khí tự nhiên nhanh chóng như Hoa Kỳ.