Tăng cường đầu tư vào Đông Nam Á, SoftBank muốn tìm kiếm 'Grab thứ hai'

Tập đoàn SoftBank đang quay lại đầu tư vào thị trường khởi nghiệp Đông Nam Á, nơi đang xuất hiện hoặc có tiềm năng xuất hiện ngày càng nhiều “kỳ lân công nghệ”, tức các công ty khởi nghiệp được định giá hơn 1 tỷ USD. Khi Bắc Kinh siết chặt các quy định pháp lý làm tăng rủi ro đầu tư vào các công ty công nghệ Trung Quốc, Đông Nam Á trở thành thị trường tiềm năng lớn với dự báo tăng trưởng đột phá.

Hôm 12/5, tại cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh năm tài chính 3/2020-3/2021, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc SoftBank Son Masayoshi đã bày tỏ kỳ vọng lớn vào dự án bán lẻ Trax, một kỳ lân Singapore mà SoftBank Vision Fund 2 đã rót vốn 1 tháng trước đó. Trax cung cấp một hệ thống cho phép các công ty khách hàng theo dõi tình trạng tồn kho và khan hiếm hàng hóa bằng cách hiển thị trực quan các kệ hàng thông qua công nghệ nhận dạng hình ảnh tiên tiến độc quyền. Hệ thống này hỗ trợ đắc lực cho nhân viên kho và nhân viên bán hàng khi kiểm kê hàng hóa. Cho đến nay, đã có nhiều hãng sản xuất hàng tiêu dùng nổi tiếng thế giới bao gồm Nestle và Coca-Cola ký hợp đồng với Trax. “Trax sẽ thay đổi hoạt động bán hàng toàn cầu” - ông Son Masayoshi khẳng định.

Nhận dạng hình ảnh sản phẩm đòi hỏi công nghệ tiên tiến hơn nhiều so với nhận dạng khuôn mặt người, do hình dạng, chất liệu, màu sắc và kích thước của sản phẩm phức tạp hơn nhiều. Dễ hiểu tại sao Trax nhanh chóng trở thành lựa chọn tiềm năng của SoftBank và Chủ tịch Son Masayoshi, người vốn luôn ưu tiên cuộc cách mạng Trí tuệ nhân tạo. 

Justin Behar, Giám đốc điều hành của Trax cho hay SoftBank Vision Fund 2 hiện là cổ đông hàng đầu của kỳ lân công nghệ này sau thương vụ đầu tư hồi tháng 4. 

Trax không phải là công ty duy nhất ở Đông Nam Á mà SoftBank Vision Fund 2 rót vốn trong thời gian gần đây. Quỹ này hồi tháng 3 đã đầu tư vào nền tảng phân tích và tìm kiếm bằng sáng chế PatSnap. Mới đây, vào tháng 6, SoftBank Vision Fund cũng đổ tiền vào nền tảng bán xe đã qua sử dụng Carro. Cả PatSnap và Carro đều có trụ sở tại Singapore và thế mạnh là sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo tiên tiến. 

Với các khoản đầu tư liên tiếp vào thị trường khởi nghiệp Đông Nam Á, SoftBank đang tham vọng lặp lại thành công của thương vụ đầu tư vào tập đoàn gọi xe Grab. Theo tài liệu do Grab công bố, SoftBank bắt đầu đầu tư vào Grab từ vòng gọi vốn thứ tư vào tháng 12/2014, tức 3 năm sau khi Grab thành lập, với số vốn ban đầu 250 triệu USD. SoftBank sau đó tiếp tục tham gia vòng huy động vốn thứ sáu của Grab vào tháng 9/2016 với số vốn 790 triệu USD, vòng huy động vốn thứ bảy vào tháng 7/2017 với số vốn 2 tỷ USD và vòng gọi vốn thứ tám, mới đây nhất với 6,2 tỷ USD. 

Grab dự kiến sẽ niêm yết trong chỉ số chứng khoán Nasdaq của Mỹ vào cuối năm nay thông qua việc sáp nhập với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC). Việc niêm yết dự kiến sẽ đưa giá trị thị trường của Grab lên mức gần 40 tỷ USD. Hiện SoftBank đang nắm giữ 21,7% cổ phiếu phổ thông của Grab và đứng trước khoản lãi khủng nếu bán số cổ phần này trong tương lai. Kể từ thời điểm SoftBank thực hiện khoản đầu tư đầu tiên vào Grab đến nay, giá trị doanh nghiệp Grab đã tăng lên đáng kể, dù rằng Grab tiếp tục vật lộn với các khoản lỗ lớn (9,2 tỷ USD trong giai đoạn 2018-2020). Hầu như không có nhà đầu tư nào khác ngoài SoftBank rót vốn vào Grab, một công ty khởi nghiệp công nghệ gánh trên vai khoản lỗ kỷ lục như vậy. Nói cách khác, Grab có thể nâng giá trị thị trường doanh nghiệp lên gần 40 tỷ USD trong vòng chưa đầy 10 năm thành lập là nhờ có nhà đầu tư như SoftBank.

Tập đoàn đầu tư Nhật Bản cho đến nay  đã và đang đóng vai trò là vườn ươm cho các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á. Cùng năm rót vốn vào Grab, SoftBank cũng đổ tiền vào ứng dụng Tokopedia của Indonesia. Gần đây, Tokopedia đã hợp nhất với hãng gọi xe hàng đầu đất nước là Gojek tạo thành tập đoàn GoTo Group với mức định giá dự kiến 18 tỷ USD. 

Đối với SBG, năm 2021 sẽ là thời điểm “thu hoạch” với các khoản đầu tư giai đoạn I vào Đông Nam Á, đồng thời đánh dấu một chu kỳ đầu tư mới vào các dự án khởi nghiệp đầy triển vọng như Trax.

Ông Greg Moon, quản lý khu vực Châu Á của Softbank Vision Fund cho hay khi được hỏi về lo ngại các quyết định đầu tư nhanh chóng có thể dẫn đến thất bại: “Nếu chúng tôi nhìn thấy cơ hội ngày hôm qua và quyết định đầu tư ngay hôm nay, đó sẽ là vấn đề lớn. Nhưng tôi đã theo dõi Carro trong bốn năm, tôi đã chú ý đến Trax trong hai năm. Tôi hiện vẫn tiếp tục dõi theo sự tiến bộ của chúng”.

Gần đây, cổ phiếu SoftBank đã giảm do rủi ro từ thương vụ đầu tư vào gã khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi Global thông qua Softbank Vision Fund. Didi Global hiện đang có nguy cơ bị Bắc Kinh trừng phạt sau thương vụ niêm yết công khai lần đầu (IPO) tại Mỹ trị giá 4,4 tỷ USD. Nếu Bắc Kinh tiếp tục siết chặt quy định với các công ty công nghệ trong nước, các dự án khởi nghiệp Đông Nam Á sẽ có sức hấp dẫn lớn hơn cả do ít chịu ảnh hưởng từ căng thẳng Mỹ Trung.