“Tiên đoán” đường đi của tỷ giá USD/VND và lãi suất trong năm 2022 nhìn từ thông điệp của Fed

Ngày 15/12, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thông báo quyết định giữ nguyên lãi suất cơ bản ở biên độ gần bằng 0 nhằm tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế phục hồi.

Tuy nhiên, Fed sẽ bắt đầu giảm mua tài sản ngay từ tháng 1/2022 (mỗi tháng giảm 30 tỷ USD). Đồng thời, khả năng tăng 3 đợt lãi suất từ giữa năm 2022 và khoảng thêm 3 lần vào năm 2023 đưa mức lãi suất dự kiến vào cuối năm 2023 là 1,6%.

Quyết định Fed về việc điều chỉnh tốc độ cắt giảm chương trình mua tài sản cũng như có kế hoạch đẩy sớm hơn quá trình tăng lãi suất, theo đánh giá của giới chuyên gia là "khá phù hợp trong bối cảnh phục hồi tích cực của nền kinh tế trong khi số liệu lạm phát Mỹ vẫn đang ở mức cao". Sự thu hẹp nhanh hơn đồng nghĩa với việc chương trình mua trái phiếu của Fed sẽ kết thúc vào đầu năm 2022, thay vì giữa năm như kế hoạch ban đầu.

VND có thể giảm giá tương đối so với USD, đảo chiều dòng vốn đầu tư gián tiếp

Theo các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), việc các chính sách tiền tệ của các NHTW có các thay đổi hợp lý để thích ứng với tình hình lạm phát và lao động của nền kinh tế vẫn đang là điểm cộng đối với thị trường tài chính.

Nhìn xa hơn, việc bắt đầu trung hòa dần chính sách tiền tệ nới lỏng được xem là tín hiệu tích cực khi nền kinh tế thế giới dần hồi phục trở lại ngưỡng trước dịch bệnh và tác động tiêu cực của những làn sóng dịch bệnh mới lên nền kinh tế đã phần nào bị hạn chế.

Về mặt dài hạn trong trường hợp các NHTW dần trung hòa chính sách tiền tệ nới lỏng thì Việt Nam vẫn có những điều kiện và nguồn lực tích lũy để có thể đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.

"Cũng cần lưu ý thêm, với nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam, mục tiêu hàng đầu vẫn là đảm bảo sự ổn định kinh tế vĩ mô, tạo sức hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư quốc tế nhằm sử dụng nguồn lực đầu tư, đẩy mạnh sản xuất, nâng cao thu nhập bình quân đầu người", các chuyên gia VCBS nhấn mạnh.

Ngoài ra, trong điều kiện FED trung hòa chính sách tiền tệ nới lỏng nhanh hơn ECB, BOJ (xác suất xảy ra tương đối cao) sẽ dẫn đến khả năng USD lên giá tương đối so với các ngoại tệ mạnh khác; từ đó tạo ra áp lực giảm giá VND so với đồng USD. Các chuyên gia cho rằng, VND có thể giảm giá tương đối so với USD trong năm 2022, mức biến động được dự báo không quá 2% cho cả năm.

Đồng quan điểm, trong đánh giá nhanh về tác động đối với kinh tế - tài chính thế giới và Việt Nam, TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV chỉ ra rằng, việc Fed tăng tốc siết hỗ trợ, có thể nâng lãi suất 3 lần trong năm 2022 sẽ khiến cho đồng USD tăng giá với lý do chính là kinh tế Mỹ phục hồi khá tốt và lãi suất đồng USD chuẩn bị tăng và tạo ra sự biến động của tỷ giá trong nửa đầu năm tới.

"Với Việt Nam, tỷ giá có thể tăng nhẹ, nhưng không nhiều do kinh tế Việt Nam đang phục hồi (tăng trưởng khoảng 2% năm 2021 và sẽ phục hồi lên mức 6,5-7% nếu Việt Nam kiểm soát tốt dịch bệnh và thực hiện thành công Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội); lạm phát được kiểm soát ở mức thấp (CPI tăng khoảng 2% năm 2021), nhưng sẽ gia tăng lên mức 3,4-3,7% năm 2022; cung – cầu ngoại tệ cơ bản ổn và cán cân thanh toán tiếp tục thặng dư", ông Lực nhấn mạnh.

Một tác động khác được TS. Cấn Văn Lực nhắc đến đó là việc lãi suất USD tăng đồng nghĩa với việc nghĩa vụ trả nợ bằng USD của nhiều quốc gia bị tăng lên, nhất là trong bối cảnh vay nợ của nhiều nước tăng nhanh thời gian qua.

Tuy nhiên, với Việt Nam, tác động này không nhiều do Việt Nam đang giảm dần vay nợ nước ngoài (nợ nước ngoài hiện đang ở mức 38,8% GDP đã điều chỉnh, so với mức 42% GDP bình quân giai đoạn 2010-2019), trong đó có nhiều loại ngoại tệ khác nhau, thời hạn dài (bình quân là 13,8 năm), lãi suất thấp (bình quân 1,35%/năm), theo Bộ Tài chính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt vay ngoại tệ cần lưu ý xu hướng lãi suất tăng này để có biện pháp quản lý rủi ro phù hợp.

Ngoài ra, có thể xảy ra hiện tượng đảo chiều dòng vốn đầu tư gián tiếp như đã từng xảy ra trước đây, do dòng tiền có xu hướng rút ra từ thị trường mới nổi, quay về thị trường Mỹ, EU…nơi lãi suất tăng lên và cũng là để "tạm thời trú ẩn" rủi ro.

Tuy nhiên, theo TS Lực, xu hướng này dự báo sẽ ở mức khiêm tốn đối với Việt Nam khi kinh tế dự báo phục hồi khá, thị trường chứng khoán vẫn là kênh đầu tư hấp dẫn, tuy có điều chỉnh và đang được điều tiết theo hướng minh bạch, lành mạnh và chuyên nghiệp hơn.

Đường đi của lãi suất sẽ ra sao?

Đề cập về tác động của việc thắt chặt tiền tệ từ đầu năm 2022 của Fed tới xu hướng lãi suất, trong một lần trao đổi gần đây, TS. Vũ Sỹ Cường - Kinh tế trưởng Viện công nghệ và phát triển tài chính nhận định, mặt bằng lãi suất thế giới tăng không có nhiều tác động tới hệ thống tài chính Việt Nam nói chung.

"Ngân hàng Nhà nước có xu hướng điều chỉnh lãi suất phụ thuộc vào tín hiệu lạm phát trong nước, ít ảnh hưởng bởi động thái của Fed. Do đó, Fed tăng lãi suất hay giảm lãi suất thì hầu như rất ít tác động đến Việt Nam", TS. Vũ Sỹ Cường cho hay.

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ ra rằng, tính đến nay đã có 93 lượt tăng lãi suất của các NHTW toàn cầu, trong đó từ tháng 9 đến nay là 50 lượt, chỉ có 11 lượt hạ từ đầu năm đến nay. Tức là việc điều hành chính sách tiền tệ chung của thế giới đang thận trọng dần.

"Lạm phát đang trở thành vấn đề toàn cầu, các ngân hàng Trung ương (NHTW) đã bắt đầu thu lại hỗ trợ. Từ phía Ngân hàng Nhà nước, chúng tôi đang theo dõi rất sát, nếu nguy cơ lạm phát hiện hữu thì có thể phải kiểm soát tiền tệ, ảnh hưởng đến thanh khoản và mặt bằng lãi suất", Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà thông tin.

Tuy nhiên, ông Hà khẳng định thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục triển khai chuyển đổi số, cùng hệ thống ngân hàng đồng hành với nền kinh tế, tiếp tục duy trì thanh khoản cho hệ thống, ổn định mặt bằng lãi suất, không chủ quan với lạm phát.