Trung Quốc bán lượng "khủng" phân bón sang Việt Nam và đang muốn siết

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong tháng 12/2021, Việt Nam nhập khẩu 377.318 tấn phân bón, giá trung bình 432,9 USD/tấn, giảm 3,7% về lượng nhưng tăng 7,2% về giá so với tháng 11/2021.

Trong năm 2021, nhập khẩu mặt hàng này đạt 4,5 triệu tấn, kim ngạch 1,45 tỷ USD, tăng 19,4% về khối lượng và tăng 52,6% về kim ngạch so với năm 2020.

Trung Quốc là thị trường chủ đạo cung cấp phân bón các loại cho Việt Nam, chiếm 44,5% trong tổng lượng và chiếm 42% trong tổng kim ngạch nhập khẩu phân bón của cả nước, đạt 2,02 triệu tấn, trị giá 610,29 triệu USD, giá trung bình 302 USD/tấn, tăng cả lượng, kim ngạch và giá so với năm 2020, với mức tăng tương ứng 27,3%, 65,6% và 30%; riêng tháng 12/2021 nhập khẩu phân bón từ thị trường này đạt 167.801 tấn, tương đương 65,92 triệu USD, giá 392,8 USD/tấn, tăng 1,6% về lượng, tăng 10,2% về kim ngạch và tăng 8,4% về giá so với tháng 11/2021.

Đông Nam Á là thị trường bán nhiều phân bón thứ hai cho Việt Nam. Trong năm 2021, nhập khẩu từ thị trường này đạt 504.838 tấn, giá trung bình 377,2 USD/tấn, tăng 37,2% về lượng và tăng 58,4% về giá so với năm 2020.

Về thị trường Nga, năm 2021, nước này cung cấp 386.193 tấn cho Việt Nam, giá trung bình 371,6 USD/tấn, tăng 7,9% về lượng, tăng 30,3% kim ngạch so với năm trước đó.

Các quốc gia sản xuất lớn như Trung Quốc, Nga mới đây hạn chế xuất khẩu phân bón để đảm bảo cung cấp cho thị trường nội địa khiến nguồn cung thế giới trở nên hạn hẹp. Chính sách của hai quốc gia trên sẽ tiếp tục tác động đến diễn biến giá phân bón trong thời gian tới.

Được biết, Trung Quốc đã liệt kê 29 loại phân xuất khẩu sẽ nằm trong phạm vi bị kiểm soát, theo dõi chặt chẽ, trong đó có ure, NPK. Động thái này dựa trên kêu gọi từ Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc về ổn định nguồn cung và giá phân bón do tầm quan trọng của mặt hàng này đối với sản xuất nông nghiệp và an ninh lương thực. Việc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu sẽ ảnh hưởng lớn đến những bạn hàng lớn như Ấn Độ, Pakistan và các nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam.

Mặc dù một số ý kiến cho rằng, do chủ động được nguồn cung ure từ 4 nhà máy sản xuất nội địa, Việt Nam đã giảm thiểu được tác động tiêu cực lên giá phân bón, bởi năng lực sản xuất ure trong nước có phần dư để xuất khẩu. Tuy nhiên, Hiệp hội Phân bón Việt Nam nhận định: Khả năng từ nay đến cuối năm giá dầu có thể còn tăng, dẫn đến các loại nguyên liệu như amoniac, lưu huỳnh… vẫn tiếp tục tăng. Điều này có thể tác động đến giá phân bón trong nước. Thực chất đến nay, Việt Nam không thể chủ động được giá phân bón nhập khẩu cũng như nguồn nguyên liệu nhập khẩu để phục vụ sản xuất phân bón trong nước. Ngoài một số loại phân Việt Nam có thể sản xuất được như ure, phân bón chứa lân (cả super lân và lân nung chảy), còn lại các loại phân kali, SA đều phải nhập khẩu.

Hiệp hội phân bón Việt Nam cho biết, mỗi năm Việt Nam cần sử dụng 11 triệu tấn phân bón, trong khi khả năng đáp ứng của các nhà máy trong nước là khoảng 7,3 triệu tấn. Hiện lượng phân bón Việt Nam nhập khẩu nhiều nhất vẫn là SA và kali.