Trung Quốc chính thức đệ đơn xin gia nhập CPTPP, Nhật Bản nói "cần xem xét"

Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Wang Wentao cho hay đã đệ trình đơn xin gia nhập hiệp định thương mại tự do CPTPP trong một thông điệp gửi đến Bộ trưởng Thương mại New Zealand Damien O’Connor gần đây. Tuyên bố được đưa ra vào cuối ngày 16/9.

Nhật Bản, nước chủ trì CPTPP năm nay, cho biết sẽ tham vấn với các quốc gia thành viên trong việc có tiếp nhận đơn xin gia nhập của Trung Quốc hay không. “Nhật Bản cho rằng cần xem xét, xác định liệu Trung Quốc - quốc gia vừa đệ trình đơn xin gia nhập TPP-11 đã sẵn sàng đáp ứng các tiêu chuẩn cao để tham gia hiệp định thương mại tự do này hay chưa” - Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Yasutoshi Nishimura cho hay hôm 17/9.

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP ban đầu được gọi là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với sự tham gia của Mỹ. Nhưng khi ông Trump lên nắm quyền Tổng thống Mỹ thay người tiền nhiệm Obama, ông này đã rút Mỹ khỏi TPP vào tháng 1/2017. Sau đó, Hiệp định đã được chỉnh sửa và phê duyệt bởi 11 thành viên còn lại bao gồm Việt Nam, đồng thời đổi tên thành CPTPP. Hiệp định có hiệu lực vào cuối năm 2018.

Hồi tháng 11 năm ngoái, phát biểu tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương trực tuyến, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng tuyên bố Bắc Kinh sẽ “xem xét việc tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)". Một quan chức cấp cao khác của Bắc Kinh là phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong cũng khẳng định Trung Quốc có thái độ “cởi mở và tích cực” với việc xem xét gia nhập Hiệp định TPP.

Vào đầu năm nay, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tiếp tục nhắc lại thông điệp này sau khi thông qua Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực RCEP: “Chúng tôi sẽ đẩy nhanh các cuộc đàm phán thương mại tự do với Nhật Bản và Hàn Quốc. Trung Quốc cũng sẽ tích cực xem xét việc tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP”.

Trước đó, Bắc Kinh đã thúc đẩy việc phê duyệt RCEP, một trong những hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới với sự tham gia của 10 quốc gia thuộc khối ASEAN cùng với 4 nền kinh tế lớn khác bên cạnh Trung Quốc là Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand. Hiệp ước thương mại RCEP dự kiến sẽ cho phép Trung Quốc tăng cường phạm vi ảnh hưởng của mình ở Đông Nam Á - một khu vực ngày càng đóng vai trò quan trọng trong thương mại toàn cầu, nhất là trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ Trung không có dấu hiệu giảm nhiệt. 

Nếu Trung Quốc thực sự tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương TPP, nước này sẽ trở thành thành viên của hai Hiệp định thương mại lớn nhất khu vực Châu Á Thái Bình Dương, trong khi Mỹ không có tên trong cả hai.

Theo nguồn tin của Reuters, Bắc Kinh đang tích cực vận động hành lang để tham gia CPTPP, bao gồm cả việc nhấn mạnh tiềm năng hợp tác to lớn với Canberra bất chấp căng thẳng Trung - Úc đã leo thang trong hơn 1 năm qua.

Hồi tháng 6, Vương quốc Anh đã xúc tiến các cuộc đàm phán để gia nhập CPTPP. Một số nguồn tin cho biết Thái Lan cũng có dấu hiệu quan tâm đến việc gia nhập hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đang góp mặt này.