Xác định loại đất thu hồi trong luật phải quy định là trường hợp “thật cần thiết”

Cần tiếp tục làm rõ các trường hợp thu hồi đất

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ, liên quan đến vấn đề điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, các đại biểu đề nghị bảo đảm tuân thủ quy định tại khoản 3 Điều 54 Hiến pháp năm 2013, không chỉ yêu cầu xác định các trường hợp thu hồi phải được quy định trong Luật gắn với mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà còn yêu cầu các trường hợp đó phải là trường hợp "thật cần thiết".

Đồng thời, cần nghiên cứu bổ sung quy định điều kiện về nguồn lực, tình hình địa phương trong từng thời kỳ để thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang, (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) cho biết, Điều 79 trong dự thảo Luật đã quy định cụ thể về các trường hợp thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo tính minh bạch.

"Tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát, đặc biệt với các trường hợp thu hồi đất để cung ứng dịch vụ công như các cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, dưỡng lão, phòng chống dịch bệnh, cơ sở nghiên cứu chuyên ngành, cơ sở đào tạo, nhà trẻ, trường mẫu giáo, cơ sở thể dục thể thao. Nhiều dịch vụ công hiện nay đã được thực hiện xã hội hóa, nếu thu hồi đất để phục vụ tư nhân cung ứng dịch vụ này thì không hợp lý", đại biểu Giang chia sẻ.

Bên cạnh đó, về vấn đề nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, đại biểu Nguyễn Trường Giang cho rằng đây là vấn đề đã được đề cập đến trong Luật Nhà ở (sửa đổi), do đó, cần xem xét lại tính hợp lý của nội dung này, tách bạch việc sử dụng đất phát triển công nghiệp với việc thu hồi đất làm nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Về quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước) nêu rõ, Hiến pháp năm 2013 đã quy định "Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế, xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng".

Trong Luật Đất đai năm 2013 cũng quy định các trường hợp thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; các loại dự án được thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng. Tuy nhiên, quy định này lại không làm rõ nội hàm của các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Do đó, đại biểu đề nghị Luật Đất đai (sửa đổi) nên quy định về nội hàm của các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng và giao Chính phủ quy định các loại dự án cụ thể.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích phát triển hạ tầng phục vụ công cộng và vì lợi ích phát triển quốc gia dựa vào vốn đầu tư công, vốn đầu tư tư nhân hoặc vốn đầu tư đối tác công tư. Giao Chính phủ quy định các loại dự án cụ thể phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.

Thu hồi đất cần đảm bảo nguyên tắc bồi thường thỏa đáng

Về quy định thu hồi đất, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Đoàn ĐBQH TP.HCM) đề nghị, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) xem xét áp dụng linh hoạt về thời hạn, định kỳ rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất bảo đảm phù hợp với từng vùng, từng địa phương.

Về các quy định về thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dự thảo luật cũng đã quy định rất cụ thể các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng và quy định rõ nội hàm dự án phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng có điều kiện, cứ tiêu chí.

"Dự thảo luật cũng đã điều chỉnh cụ thể hơn về các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất, người dân có đất bị thu hồi được đảm bảo có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi cũ; thực hiện có hiệu quả việc đào tạo nghề, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi…", đại biểu Lệ nhận định.

Đề cập đến quy định thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đại biểu Lại Văn Hoàn, (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) cho rằng, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) thu hẹp các trường hợp thu hồi đất sẽ dẫn tới khó khăn, vướng mắc khi thực hiện các dự án quy mô nhỏ, công trình xã hội hóa, vì vậy, đề nghị tất cả có sử dụng đất đều thực hiện thu hồi đất.

"Chỉ quy định được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi hoặc bằng tiền hoặc bằng đất trong cùng nhóm đất với loại đất thu hồi, không bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi hoặc nhà ở", đại biểu Hoàn chia sẻ.

Bên cạnh đó, đại biểu Hoàn đề nghị phân định rõ thế nào là bồi thường, thế nào là hỗ trợ, trong đó với thiệt hại của người dân và doanh nghiệp thì bắt buộc phải bồi thường, còn hỗ trợ là giúp cho cuộc sống của người bị thu hồi đất tốt hơn; việc bồi thường cũng cần đảm bảo nguyên tắc "bồi thường thỏa đáng".