Biden đắc cử Tổng thống Mỹ: cơ hội quý giá cho Trung Quốc

Rốt cuộc, một Tân Tổng thống Mỹ kế nhiệm Trump khó có thể thay đổi sự nhất trí của lưỡng đảng rằng Trung Quốc là đối thủ chiến lược - thậm chí nói khó nghe hơn là “kẻ thù” của nước Mỹ. Thậm chí, áp lực để chính quyền Biden “mạnh tay” với Trung Quốc có thể còn lớn và toàn diện, bởi Tân Tổng thống Mỹ sẽ phải đưa ra đường lối hoạch định chính sách nhất quán với quốc hội cũng như các đồng minh.

Nhưng điều này không có nghĩa là mối quan hệ giữa hai cường quốc sẽ tiếp tục “rơi tự do” xuống mức xấu hơn. Ngược lại, việc Biden đắc cử Tổng thống Mỹ cũng mang đến cho Bắc Kinh một cơ hội quý giá để ổn định mối quan hệ song phương từ góc độ toàn cầu.

Thứ nhất, chính quyền Biden sẽ đảo ngược hoàn toàn một số quyết sách dưới thời Trump liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu, kiểm soát đại dịch Covid-19, thương mại quốc tế và chính sách tài khóa. Không có gì ngạc nhiên khi ông Biden xem xét hoặc tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris, đồng thời định hướng lại mối quan hệ của Mỹ với Tổ chức Y tế Thế giới WHO và Tổ chức Thương mại Thế giới WTO - hai tổ chức gần như đã bị Trump “tẩy chay”. Chính quyền Biden cũng có thể chủ động xích lại gần các nền kinh tế lớn vốn là đồng minh của Mỹ như Châu Âu và Nhật Bản để đàm phán về một khuôn khổ thương mại và đầu tư mới. Trong tất cả các chuyển biến này, Trung Quốc có thể sẽ tìm thấy ở Mỹ những điểm chung đáng kể.

Thứ hai, khả năng rất lớn là chính quyền Biden sẽ từ bỏ chủ nghĩa đơn phương mà Mỹ theo đuổi dưới thời Trump. Nguyên nhân không chỉ bởi thiệt hại đáng kể mà nó gây ra cho vị thế toàn cầu của Mỹ; mà còn vì theo Biden, cách tiếp cận đa phương là cần thiết để Mỹ khôi phục và duy trì một liên minh vững chắc dưới sự lãnh đạo của nước này. 

Trong nhiệm kỳ 4 năm của Trump, giới lãnh đạo Trung Quốc đã nhiều lần kêu gọi Mỹ tuân thủ chủ nghĩa đa phương trong các vấn đề đối ngoại. Việc Joe Biden thắng cử Tổng thống Mỹ là cơ hội để xem khi Mỹ cũng ủng hộ chủ nghĩa đa phương, liệu Trung Quốc có thay đổi thái độ với chính quyền mới của Washington hay không.  Xét cho cùng, cả Mỹ và Trung Quốc đều có mối liên hệ mật thiết với nhau trong hệ thống thương mại toàn cầu bất chấp những cạnh tranh chiến lược. Nhiều khả năng nhiệm kỳ của ông Biden sẽ mở ra việc trao đổi thông tin mang tính xây dựng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, qua đó đặt nền móng cho việc ổn định mối quan hệ song phương từ góc độ toàn cầu.

Thứ ba, từ góc độ chính sách tài chính, Trung Quốc và nước Mỹ dưới thời Biden có thể tìm thấy điểm chung vững chắc trong việc duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu. Nhất là trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đối mặt với rủi ro đáng kể về suy thoái và đặc biệt là khủng hoảng tài chính - hệ quả của chính sách nới lỏng định lượng chưa từng có trong đại dịch khiến hàng nghìn tỷ USD được bơm vào thị trường. Trung Quốc hiện là quốc gia có dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới và là nước nắm giữ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ lớn thứ hai toàn cầu. Một cuộc khủng hoảng tài chính hậu đại dịch chắc chắn sẽ là thảm họa với cả Trung Quốc - quốc gia thương mại lớn nhất thế giới và Mỹ - nền kinh tế lớn nhất hành tinh.

Tuy nhiên, không nên quá kỳ vọng rằng quan hệ Mỹ - Trung sẽ được cải thiện đáng kể dưới thời ông Biden, bởi ưu tiên hàng đầu cử chính quyền Biden trong thời điểm hiện tại là thúc đẩy hòa giải dân tộc sau sự chia rẽ chưa từng có bởi cuộc bầu cử Mỹ. Washington cũng sẽ quay cuồng để kiểm soát cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19 khi nước Mỹ ghi nhận hàng trăm ngàn ca nhiễm mới mỗi ngày; đồng thời đưa nền kinh tế khôi phục trở lại mức trước đại dịch. 

Chính quyền Biden còn phải tập trung khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ với các đồng minh, vốn đã bị mai một dưới thời Trump. Ông Biden thừa hiểu rằng sức mạnh của Mỹ không chỉ bắt nguồn từ nguồn lực nội tại, mà còn ở hệ thống liên minh mà Mỹ cầm đầu suốt từ Thế chiến II đến nay. Do đó, quan hệ Mỹ - Trung ít nhất chưa phải trọng tâm chính sách của Biden vào thời điểm này.