Bình Định: Bán một ký ớt không đủ tiền mua gói mì tôm

Giá hành rớt chưa từng thấy

Nông dân ở xã Cát Hải (huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định), địa phương được ví là thủ phủ của cây hành ở tỉnh Bình Định đang nóng ruột như "ngồi trên đống lửa".

Nông dân tại đây than thở, hiện giá củ hành tím, hành hương dao động chỉ 5.000-7.000 đồng/kg nhưng vẫn không tiêu thụ được. Hành bị hạ giá chưa từng có khiến nhiều nông dân lo lắng.

Phó Chủ tịch UBND xã Cát Hải Đỗ Hoàng Phong cho biết, trong vụ đông xuân 2020-2021 nông dân trong xã sản xuất 144ha hành hương để lấy củ khô. Năm nay nhờ thời tiết thuận lợi, thêm vào đó trình độ thâm canh của nông dân được nâng cao nên năng suất hành năm nay đạt đến 105 tạ/ha, tăng hơn vụ đông xuân năm trước 25 tạ/ha.

Hành được mùa, nông dân Cát Hải chưa kịp mừng thì đã phải đối mặt với giá bán thấp chưa từng thấy.

Người dân địa phương cho biết, vào thời điểm này năm trước, hành củ loại tốt được phơi khô có giá đến 40.000-50.000 đồng/kg. Tuy nhiên, năm nay lúc cao giá nhất cũng chỉ đạt 20.000-25.000 đồng/kg nhưng cái giá này kéo dài không lâu, còn hành củ loại 2 có giá dưới 10.000 đồng/kg.

Nông dân Nguyễn Liêm (69 tuổi, ở xã Cát Hải, huyện Phù Cát) cho biết, thời điểm vợ chồng ông còn sức khỏe tốt, ông và vợ làm đến 7-8 sào hành (500m2/sào). Giờ vợ chồng ông Liêm đã lớn tuổi nên chỉ còn làm có 3 sào. 

"Năm nay giá hành giảm sâu kỷ lục, người trồng hành lỗ đậm, ai trồng nhiều lỗ nhiều, ai trồng ít lỗ ít.  Năm ngoái, hành mới nhổ lên bán được 35.000 đồng/kg, giờ hành khô chỉ còn 7.000 đồng/kg mà thương lái cũng không mua. Nếu qua 20 ngày sau khi nhổ mà không tiêu thụ được thì số hành đã thu hoạch sẽ bị hư, đành phải phơi khô", ông Liêm nói.

Bà Nguyễn Thị Thân – người có thâm niên trồng hành ở xã Cát Hải minh họa sự thê thảm của giá hành hiện nay bằng 1 câu nói gọn lỏn nhưng đầy chua xót: "Hiện nay, bán 1kg hành khô mà tôi không mua nổi 1 ổ bánh mì, thảm chưa từng thấy. Ổ bánh mì thịt bây giờ ít nhất cũng 10.000 đồng/ổ, còn 1kg hành khô hiện nay giá chưa tới 10.000 đồng".

Theo thống kê, vụ đông xuân 2020-2021 nông dân huyện Phù Mỹ trồng trên 240ha hành tím. Do trồng hành chăm sóc đơn giản, thêm vào đó giá cả trong nhiều năm qua ổn định từ 30.000-60.000 đồng/kg hành củ nên vụ năm nay nông dân Phù Mỹ phát triển mạnh diện tích trồng hành tím.

Thế nhưng, sức tiêu thụ và giá bán hành củ ở huyện Phù Mỹ cũng chẳng khá hơn ở xã Cát Hải (huyện Phù Cát), thương lái chỉ thu mua hành tím khô ở Phù Mỹ với giá 5.000-7.000 đồng/kg.

Nông dân Lê Văn Lũy (ở xã Mỹ Châu, huyện Phù Mỹ) cho biết, vừa thu hoạch 4 sào hành tím nhưng do bán không được nên đành đem phơi khô, chất đầy nhà. 

Năm ngoái, ông Lũy bán hành tím khô với giá 30.000 đồng/kg nhưng năm nay chỉ còn 5.000-7.000 đồng/kg. Đã vậy, khi mua thương lái lựa rất kỹ, hành xấu dù giá có rẻ đến mấy thương lái cũng không thu mua.

"Thương lái giải thích, nguyên nhân năm nay hành "đại hạ giá" là do hành khô nhập về từ Trung Quốc tuy không thơm, nhưng củ rất to, dễ lột và đặc biệt là giá rẻ hơn nên nhiều người tiêu dùng chọn mua hành Trung Quốc về dùng, nên hành trồng tại địa phương mất giá. Không bán được tôi đành phơi hết số hành vừa thu hoạch chất đầy nhà, mỗi ngày đi ra đi vào nhìn mà muốn ứa nước mắt", ông Lũy than thở.

Ông Lê Việt Thanh - Phó Chủ tịch UBND Mỹ Châu (huyện Phù Mỹ) cho rằng, hiện nay việc tiêu thụ hành tím của nông dân rất khó khăn. Trước thực tế trên, UBND xã đã làm việc với Đoàn thanh niên xã phối hợp với một số doanh nghiệp, cơ sở tư nhân bàn giải pháp hỗ trợ, giải cứu hành giúp bà con nông dân trên địa bàn. 

Tuy nhiên, giải pháp căn cơ vẫn là phải quy hoạch vùng trồng hành. Hạn chế việc người nông dân thấy đổ xô vào trồng hành. Tránh tình trạng trồng hành ồ ạt, cung vượt quá cầu dẫn tới giá hành bị giảm mạnh như hiện nay.

Không nghe khuyến cáo, nhắm mắt trồng ớt

Trong khi đó, tại các vựa ớt huyện Phù Mỹ và một số huyện trung du, miền núi Bình Định, người dân đang trong giai đoạn thu hoạch ớt. Năm nay, điều kiện thời tiết thuận lợi nên ớt cho quả sai hơn mọi năm, người dân thu hoạch cùng một lúc nên giá cả giảm sâu.

Tại huyện Phù Mỹ, các thương lái đang thu mua ớt với giá chỉ còn 3.000 - 5.000 đồng/kg đối với ớt chỉ thiên (giá đầu mùa 15.000 đồng/kg), thậm chí nhiều vựa ớt không tìm được thương lái để bán. Nhiều hộ có diện tích ớt nhiều đành bỏ ớt chín rụng ngoài đồng vì không đủ tiền để thuê nhân công hái. 

Theo các đại lý chuyên thu mua ớt trên địa bàn huyện Phù Mỹ, nguyên nhân giá ớt hạ thấp là do thị trường Trung Quốc "không ăn", ngay từ đầu vụ sức tiêu thụ của thị trường rất yếu.

Anh Nguyễn Minh Bảo (31 tuổi, ở xã Mỹ Hiệp) cho hay, 4 sào ớt của gia đình anh thu hoạch cách nay hơn 10 ngày, lúc đó ớt chỉ địa còn bán được 7.000-8.000 đồng/kg, bây giờ chỉ còn 3.500 đồng/kg.

Giá ớt đã giảm sâu còn tiêu thụ rất yếu, thương lái mua cầm chừng để cung ứng cho vài cơ sở chế biến tương ớt trên địa bàn huyện, 1 ít được vận chuyển đi bán cho những cơ sở chế biến ớt tương tại TP.Hồ Chí Minh và Bình Dương.

"Hiện ớt xuất khẩu đi Trung Quốc rất ít, thương lái lại mua lựa rất gắt, trước đây họ mua trọn ruộng ớt thì nay chỉ lựa quả to, thẳng, không bị chấm và không bị nứt cuống mới mua", anh Bảo nói.

Anh Bảo cho biết, việc trồng ớt đầy cam go và tốn công sức, phải mất 4 tháng trời mới có ớt hái. Riêng 4 sào ớt của anh Bảo nhờ chăm sóc tốt nên năm nay đạt năng suất 2 tấn/sào. Với giá ớt hiện nay 3.500 đồng/kg, hái 1 sào ớt anh Bảo bán được 7 triệu đồng, không có lãi.

Trong khi đó, ớt chỉ địa đạt năng suất 2 tấn/sào như anh Bảo là rất hiếm, bình quân chỉ đạt 1,5 tấn/sào, với mức năng suất này nông dân trồng ớt ở huyện Phù Mỹ năm nay lỗ đậm.

Theo ông Trần Minh Tuấn - Trưởng phòng NNPTNT huyện Phù Mỹ (tỉnh Bình Định), vụ đông xuân năm nay nông dân địa phương trồng hơn 1.200ha ớt (tăng 29ha so cùng kỳ năm trước).

Ớt được trồng hầu khắp các xã trên địa bàn huyện; trong đó, chỉ người dân 3 xã Mỹ Chánh, Mỹ Thành và Mỹ Thọ là trồng ớt chỉ thiên, các xã còn lại đều trồng ớt chỉ địa để xuất khẩu sang Trung Quốc, tập trung nhiều nhất tại các xã Mỹ Hiệp, Mỹ Tài…

Nhờ thời tiết thuận lợi nên ớt cho năng suất khá, đạt hơn 1,5 tấn/sào (500m2) đối với ớt chỉ địa, ớt chỉ thiên đạt 1 tấn/sào.

Ớt ở huyện Phù Mỹ đang thu hoạch đại trà thì lại gặp lúc giá ớt giảm sâu, niềm vui được mùa chưa kịp hưởng thì người trồng ớt đã "nếm trái đắng" vì đối mặt với thua lỗ.

Lâu nay, đầu ra của ớt trồng tại tỉnh Bình Định hầu như lệ thuộc hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc, thế nhưng hiện sức mua tại thị trường này đang rất yếu nên đã khiến ớt bị rớt giá.

Theo lãnh đạo Sở NNPTNT tỉnh Bình Định, hiện diện tích trồng ớt hàng năm ở tỉnh Bình Định gần 4.000ha. Nếu năm trước ớt được giá thì năm sau diện tích trồng ớt trên địa bàn sẽ tăng đột biến, nhiều diện tích trồng đậu phộng lập tức được nông dân chuyển sang trồng ớt.

Tuy nhiên, từ trước đến nay đầu ra của ớt hầu như lệ thuộc hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc, trong khi thị trường này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhưng nếu ngành chức năng lo lắng giá ớt "sụt sùi" đưa ra khuyến cáo thì nông dân cũng không nghe, cứ nhắm mắt trồng.