Chile hủy đăng cai hội nghị thượng đỉnh APEC, thỏa thuận Mỹ Trung lại trì hoãn thêm?

Theo Tổng thống Chile Sebastian Pinera, nước này buộc phải hủy bỏ đăng cai Hội nghị APEC 2019 “do các cuộc biểu tình”. Ông này cho hay: “Đây là một quyết định khó khăn, nhưng nó dựa trên các nguyên tắc thông thường… Một vị Tổng thống luôn phải đặt đồng bào của mình lên trên tất cả. Mối quan tâm chính của chúng tôi hiện nay là thiết lập lại trật tự công cộng, đảm bảo an toàn cho công dân và hòa bình cho xã hội, song song với thúc đẩy các chương trình nghị sự để đáp ứng những yêu cầu cho công dân chúng tôi”.

Hồi tuần trước, chính phủ Chile đã phải ban hành một số báo động tình trạng khẩn cấp tại nhiều thành phố lớn trên cả nước sau khi đề xuất tăng giá vé giao thông công cộng của các nhà lập pháp làm bùng nổ các cuộc biểu tình quy mô lớn.

Đáng chú ý là Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước đó đã lên kế hoạch gặp nhau tại Chile bên lề Hội nghị APEC để hoàn tất các cuộc thảo luận về thỏa thuận Mỹ Trung giai đoạn 1 trước khi đặt bút ký kết. Quyết định hủy bỏ đăng cai Hội nghị APEC của Chile nhiều khả năng sẽ khiến cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới gặp trục trặc, nhất là khi các quốc gia hiện vẫn chưa chọn được địa điểm đăng cai thay thế Santiago.

Hôm 29/10, theo nguồn tin từ Reuters, một quan chức Mỹ giấu tên cũng lên tiếng tiết lộ thỏa thuận Mỹ Trung giai đoạn 1 có thể vẫn chưa sẵn sàng ký kết tại Chile vào giữa tháng 11, tại Hội nghị APEC. Tuy nhiên, ông này nhấn mạnh nếu điều đó xảy ra, nó chỉ có nghĩa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới chưa sẵn sàng bước vào thỏa thuận, chứ không phải một sự đổ bể trong đàm phán thương mại. Giờ đây, khi Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Chile bị đình chỉ, Mỹ và Trung Quốc rõ ràng đều rơi vào thế bị động. Câu hỏi đặt ra là liệu rằng thỏa thuận Mỹ Trung giai đoạn 1 sẽ được ký kết ở đâu và khi nào?

Phản hồi trước động thái của Chile, một phát ngôn viên Nhà Trắng sau đó tuyên bố rằng các nước hiện không có một kế hoạch dự bị nào thay thế cho Santiago trong việc đăng cai APEC, tuy nhiên Mỹ và Trung Quốc vẫn đang nỗ lực trao đổi, thảo luận để đưa ra một văn bản thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 trong thời gian tới. 

“Chúng tôi muốn hoàn tất giai đoạn 1 của thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trong cùng khung thời gian như đã lên lịch tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC, và khi có kết quả thỏa thuận cuối cùng, chúng tôi sẽ thông báo tới công chúng” - trích lời phát ngôn viên Nhà Trắng.

Còn theo lời Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi giữa tháng 10, thỏa thuận thương mại Mỹ Trung giai đoạn 1 sẽ chủ yếu giải quyết các vấn đề liên quan đến luật sở hữu trí tuệ, dịch vụ tài chính… Đồng thời, Trung Quốc sẽ cam kết nhập khẩu 40-50 tỷ USD nông sản Mỹ để đổi lại việc Mỹ đình chỉ kế hoạch tăng thuế với 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vốn được ấn định vào 15/10.

Trong nỗ lực tiến tới thỏa thuận thương mại, hồi đầu tuần, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cũng cho hay đang xem xét gia hạn miễn thuế với hơn 1,000 mặt hàng nhập khẩu Trung Quốc có giá trị khoảng 34 tỷ USD.