"Đau đầu" vì tỷ giá USD/VND diễn biến "lạ"

Thống kê cho thấy, kể từ đầu năm đến nay tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng đã tăng khoảng gần 2%, trong khi đó tỷ giá tại thị trường tự do ghi nhận mức tăng cao hơn (xấp xỉ 3%).

Tỷ giá USD/VND diễn biến "lạ", nhiều doanh nghiệp "khóc ròng"

Theo đại diện Hiệp hội thép Việt Nam (VSA), đối với ngành thép, nguyên liệu phục vụ cho sản xuất chủ yếu là nhập khẩu, đặc biệt là quặng sắt, thép vụn phải nhập khẩu phần lớn. Do đó, mỗi khi tỷ giá có biến động mạnh tăng mạnh, các doanh nghiệp "khóc ròng".

"Biến động tỷ giá có ảnh hưởng rất lớn, bởi nguyên liệu về đến nơi thì giá tăng, làm cho giá thành sản xuất của doanh nghiệp tăng. Trong năm 2023, ngành thép khó khăn do nhu cầu trong nước thấp, xuất khẩu suy giảm, chi phí đầu vào tăng, nay tỷ giá tăng dẫn đến hiệu quả kinh doanh giảm xuống", đại diện VSA lo ngại.

Cùng cảnh ngộ, ông Lê Quang Trung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Việt Nam cho biết, tỷ giá USD/VND tăng cao khiến chi phí vận chuyển của doanh nghiệp xuất nhập khẩu "đắt đỏ" hơn.

Đặc biệt, do căng thẳng ở Biển Đỏ, giá cước vận tải biển từ Việt Nam sang châu Âu và bờ Đông nước Mỹ đã có sự gia tăng đặc biệt, trước đây một container từ Việt Nam sang châu Âu vào khoảng từ 1.800 - 2.200 USD, nay đã tăng lên đến hơn 4.000 USD (tương ứng với mức tăng gấp hơn 2 lần so với trước đây). Điều đáng nói, dù chi phí "đắt đỏ" hơn nhưng giá bán sản phẩm vẫn phải giữ như đã cam kết đối với khách hàng. "Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ phải giảm lợi nhuận trong trường hợp hợp đồng vận chuyển ký bằng USD mà doanh nghiệp phải thanh toán bằng VND", ông Trung tính toán.

Liên quan đến diễn biến của tỷ giá USD/VND thời gian qua, các chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán SSI nhấn mạnh: Khác với xu hướng tích cực thường thấy vào đầu năm, áp lực đối với tỷ giá hiện nay cao dần, một phần do chênh lệch lãi suất VND-USD âm kéo dài khiến áp lực rút vốn tăng dần hay nhập khẩu tư liệu sản xuất đang bật tăng khá mạnh trong 2 tháng đầu năm.

Bên cạnh đó, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế vẫn chưa có sự cải thiện rõ rệt và khiến biến động tỷ giá trên thị trường tự do khó lường hơn. Chênh lệch lớn giữa tỷ giá tự do và niêm yết cũng khiến xu hướng đầu cơ lớn.

"Các hành động của Ngân hàng Nhà nước nhằm ổn định tỷ giá có thể được tính đến trong ngắn hạn. Nhu cầu ngoại tệ tăng dần từ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và việc bán dự trữ ngoại hối cũng có thể được được xem xét để đáp ứng các nhu cầu hợp pháp của doanh nghiệp và người dân" SSI nêu.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu tỷ giá có xu hướng tăng tiếp, Ngân hàng Nhà nước có thể bán ra một phần ngoại tệ trong dự trữ ngoại hối nhằm tạo điều kiện cho hệ thống tổ chức tín dụng đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức và cá nhân.

Trong đó có nhu cầu ngoại tệ để nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu phục vụ sản xuất kinh doanh trong nước và xuất khẩu, qua đó góp phần bình ổn thị trường và hỗ trợ phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, việc bán ngoại tệ này cũng cần phải cân trên góc độ cục diện toàn nền kinh tế.

Ứng phó của doanh nghiệp

Chia sẻ về những giải pháp giúp doanh nghiệp ứng phó với biến động tỷ giá, bà Phạm Thị Ngọc Thủy (Ban IV) cho rằng trong bối cảnh tỷ giá biến động, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải chú ý đến tỷ giá hối đoái để kịp thời điều chính kế hoạch kinh doanh và lựa chọn thị trường xuất nhập khẩu và lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi cho doanh nghiệp mình, giảm dần việc chỉ sử dụng đồng USD.

Về lâu dài, để phòng ngừa rủi ro tỷ giá, doanh nghiệp cũng có thể lựa chọn những ngân hàng có khả năng tài trợ thương mại tốt, sử dụng những công cụ tài chính phái sinh như: mua bán ngoại tệ có kỳ hạn, các hợp đồng hoán đổi (SWAP), đảm bảo cho các hoạt động xuất nhập khẩu được kế hoạch hóa một cách khoa học.

"Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, việc gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa, tạo sự khác biệt cho sản phẩm luôn là điều cần hướng tới. Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu, việc tối đa hóa nguồn lực nội địa, tìm kiếm các đối tác thay thế, đặc biệt từ trong nước, giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu cũng sẽ giúp giảm bớt chi phí.", bà Thủy nêu rõ.